Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2014 r.

Rozstrzygnięcie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego w niniejszej sprawie zostało oparte na założeniu, że w sprawie dyscyplinarnej radcy prawnego nie mógł mieć zastosowania przepis art. 102 k.k., a zatem nie nastąpiło przedłużenie okresu przedawnienia przewidziane w treści tej normy prawnej w związku z wszczęciem postępowania karnego i skazaniem P.M. za ten sam czyn, który jest przedmiotem postępowania dyscyplinarnego. Podkreślono przy tym, że postępowanie karne prowadzone przeciwko P. M. oraz postępowanie dyscyplinarne w przedmiocie tego samego czynu, były postępowaniami niezależnymi oraz wskazano na znaczenie przepisu art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, z którego wynika, że postępowanie dyscyplinarne o ten sam czyn toczy się niezależnie od postępowania karnego.

W ocenie Sądu Najwyższego, przedstawione rozumowanie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego w tej sprawie nie jest jednak trafne. Z końcowego fragmentu wywodu zamieszczonego w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia wynika bowiem, że przedłużenie okresu przedawnienia o jakim mowa w art. 102 k.k. ? w odniesieniu do czynów będących jednocześnie deliktami dyscyplinarnymi i wyczerpujących znamiona przestępstw opisanych w ustawie karnej ? miałoby następować jedynie w wypadku wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w okresie biegu terminu przedawnienia zarzuconego czynu, a następnie jego zawieszenia, zgodnie z dyspozycją art. 67 ust. 1 zd. drugie ustawy o radcach prawnych. Rzecz jednak w tym, że obowiązujące przepisy nie upoważniają do wprowadzania takiego rozróżnienia. Podkreślić trzeba, że przepis art. 70 ust. 1 ustawy o radcach prawnych określa terminy przedawnienia ścigania dyscyplinarnego, które determinują możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego. Natomiast przepis art. 70 ust. 3a tejże ustawy, wprowadził terminy przedawnienia karalności deliktu dyscyplinarnego. Po ich upływie nie jest więc dopuszczalne ukaranie dyscyplinarne i wykonanie kary. Jednak zarówno Jednak zarówno przedawnienie ścigania, jak przedawnienie karalności jest objęte normą wynikającą z treści art. 70 ust. 2 powołanej wyżej ustawy, wydłużającą okresy przedawnienia jeżeli czyn stanowiący przedmiot postępowania dyscyplinarnego zawiera jednocześnie znamiona przestępstwa. Skoro przedawnienie dyscyplinarne nie następuje wcześniej niż przedawnienie przewidziane w ustawie karnej, a na gruncie kodeksu karnego przedawnienie karalności czynu wyczerpującego znamiona czynu określonego w art. 276 k.k. ? wobec zrealizowania się przesłanki wynikającej z art. 102 k.k. ? nie może nastąpić przed upływem dziesięciu lat, to nie powinno budzić wątpliwości, iż w sprawie obwinionego P. M. okres przedawnienia jeszcze nie upłynął. Trudno zwłaszcza zgodzić się z poglądem, że na gruncie postępowania dyscyplinarnego w sprawach dotyczących radców prawnych zastosowanie znajduje jedynie przepis art. 101 § 1 pkt 4 k.k., natomiast wyłączone miałoby być stosowanie normy zawartej w art. 102 k.k. Natomiast niezbyt fortunny sposób ulokowania przepisu art. 70 ust. 3a ustawy o radcach prawnych, dodanego w wyniku nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 29 czerwca 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 545), nie uprawnia do interpretowania całej instytucji przedawnienia deliktu dyscyplinarnego w sposób prowadzący do wyniku nielogicznego i naruszającego inne dyrektywy wykładni.

Takie stanowisko zaprezentował już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lipca 2010 r., SDI 13/10 (OSNSD 2010 nr 1, poz. 61) wyrażając przekonanie, że przepis art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych jest przepisem szczególnym, wyłączającym stosowanie art. 70 ust. 1 i art. 70 ust. 3a, gdy przewinienie dyscyplinarne wyczerpuje jednocześnie znamiona przestępstwa. Natomiast terminy określone w art. 70 ust. 3a ustawy o radcach prawnych dotyczą jedynie tych przewinień dyscyplinarnych, które nie zawierają znamion przestępstw.