Postanowienie WSD z dnia 22 czerwca 2022 r.

Sygn. akt: WSD 57/22

POSTANOWIENIE

Dnia 22 czerwca 2022 r.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury

w składzie

Przewodniczący:   SWSD adw. dr Józef Forystek (spraw.)

Członkowie:          SWSD adw. Małgorzata Tyszka-Hebda

SWSD adw. Marcin Kondracki

przy udziale: Z-cy Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury 
adw. Diany Walczanow

oraz  protokolanta: adw. Aleksandra Nobisa

w sprawie dyscyplinarnej adw. XY z zażalenia obwinionego na postanowienie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Gdańsku z dnia 24 listopada 2021 r., sygn. SD 9/21

na podstawie art. 95n pkt 1 Prawa o adwokaturze w zw. z art. 437 § 2 k.p.k.

p  o  s  t  a  n  a  w  i  a:

1.    zażalenia nie uwzględnić i zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy;

2.    na podstawie art. 95l ust. 2 i ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z pkt 1 lit. a) i pkt 2 uchwały Nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym Adwokatury (jako części kosztów dochodzenia dyscyplinarnego) pozostawić Sądowi Dyscyplinarnemu Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku.

WSD 57/22

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 19 stycznia 2016 r. Prokuratura Okręgowa w Gdańsku powiadomiła Dziekana ORA w Gdańsku o przedstawieniu w sprawie zarzutów karnych adwokatowi XY. Z późniejszych informacji uzyskanych z Prokuratury wynika, że pierwsze zarzuty karne w tej sprawie przedstawiono adw. XY w dniu 12 stycznia 2016 r. W dniu 3 lutego 2016 r. zostało wszczęte w tej sprawie dochodzenie dyscyplinarne, w toku którego już 29 lutego 2016 r. przedstawiono adw. XY zarzuty dyscyplinarne. Postanowieniem Sądu Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku z dnia 8 sierpnia 2018 r. w sprawie SD 33/18 orzeczono wobec adwokata XY tymczasowe zawieszenie w czynnościach zawodowych z powodu jego tymczasowego aresztowania od dnia 24 lipca 2018 r., co nastąpiło na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 26 lipca 2018r. Tymczasowe zawieszenie w czynnościach zawodowych adw. XY trwa nieprzerwanie od tej daty do chwili obecnej to jest już 1414 dni. Na ówczesnym etapie postępowania karnego adw. XY przedstawiono zarzuty popełnienia dwudziestu przestępstw obejmujących swym zakresem czyny popełnione w okresie od 24 sierpnia 2010 r. do 16 grudnia 2016 r.

Wnioskiem z dnia 21 maja 2020 r. XY wniósł o uchylenie w/w postanowienia o tymczasowym zawieszeniu go w czynnościach zawodowych uzasadniając to uchyleniem środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania w postępowaniu karnym prowadzonym z jego udziałem. Uzasadniając swój wniosek wskazał, że tymczasowe zawieszenie w czynnościach wywołuje wyjątkowo ciężkie skutki dla niego i rodziny oraz powołał się na wyjątkowo długi okres tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych oraz długotrwałość prowadzonego postępowania przygotowawczego przez Prokuraturę Regionalną w Gdańsku. Wskazał też na konieczność zapewnienia przez niego specjalistycznego leczenia młodszej córce XX (dziecko z zespołem D.) oraz na fakt, że do czasu tymczasowego aresztowania pozostawał głównym żywicielem rodziny, który zapewniał środki na utrzymanie rodziny i leczenie dziecka.

W dniu 2 lipca 2020 r. Rzecznik Dyscyplinarny PIA przedstawił obwinionemu 26 zarzutów dyscyplinarnych powiązanych treściowo z zarzutami karnymi.

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2020 r., SD 14/20 Sąd Dyscyplinarny Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku nie uwzględnił wniosku o uchylenie tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych wskazując, że utrzymanie stosowania tego środka uzasadnione jest ilością, charakterem i powagą zarzutów ciążących na adw. XY.

Na skutek zażalenia adw. XY sprawa ta była już przedmiotem rozpoznania przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury, który postanowieniem z dnia 14 listopada 2020 r., WSD 114/20 uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Dyscyplinarnego PIA i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu postanowienie WSD wskazano na potrzebę rozważenia okoliczności aktualnie występujących w sprawie, konieczność uzyskania dostępu do akt sprawy karnej i informacji o planowanym czasie ukończenia tego postępowania w celu dokonania oceny dyscyplinarnej pod względem czasookresu ewentualnego zawieszenia obwinionego w czynnościach zawodowych.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Dyscyplinarny Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku realizując wytyczne Wyższego Sądu zwrócił się do Prokuratury Regionalnej w Gdańsku o udzielenie informacji odnośnie etapu, na którym znajduje się postępowanie oraz o nadesłanie odpisu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o uchyleniu lub warunkowym przedłużeniu tymczasowego aresztowania.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Dyscyplinarny Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku postanowieniem z dnia 24 listopada 2021 r., SD 9/21 nie uwzględnił wniosku adw. XY o uchylenie tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Izbowy wskazał, że:

Art. 95j § 1a (powinno być ustawy Art. 95j ust. 1a ) - Prawo o adwokaturze (dalej p.o.a.) przewiduje obowiązek tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych adwokata, wobec którego zastosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Natomiast w myśl art. 95j ust. 1 zd. pierwsze p.o.a. adwokat lub aplikant adwokacki, przeciwko któremu toczy się postępowanie dyscyplinarne lub karne, może być tymczasowo zawieszony w czynnościach zawodowych przez sąd dyscyplinarny w szczególnie uzasadnionych okolicznościach sprawy. Tymczasowe zawieszenie w czynnościach zawodowych na podstawie tego przepisy wymaga zatem zaistnienia przesłanki o charakterze formalnym (jaką jest toczące się postępowanie karne lub dyscyplinarne) oraz spełnienia przesłanki o charakterze ocennym (istnienia ?szczególnie uzasadnionych okoliczności sprawy?).

Na gruncie tych przepisów Sąd Dyscyplinarny I instancji wyraził pogląd, że fakt uchylenia tymczasowego aresztowania nie implikuje konieczności uchylenia tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych, tak długo, jak stosowanie tego środka jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami sprawy. Tymczasowo zawieszony może jednak w każdym czasie składać wniosek o uchylenie postanowienia o tymczasowym zawieszeniu (art. 95j ust. 3 p.o.a.), które jednakże podlega uchyleniu dopiero w przypadku ustania przyczyn, wskutek których został on zastosowany lub powstania przyczyn uzasadniających jego uchylenie (art. 95j ust. 4 p.o.a.). Dlatego też w przedmiotowym postępowaniu, zdaniem sądu izbowego, należało dokonać oceny czy dalsze tymczasowe zawieszenie w czynnościach zawodowych jest szczególnie uzasadnione okolicznościami sprawy. W tym zakresie sąd izbowy w pierwszej kolejności ocenił stopień uprawdopodobnienia zarzutów stawianych obwinionemu w postępowaniu dyscyplinarnym a odnoszących się do czynów, które są również przedmiotem zarzutów przedstawionych adw. XY w toku prowadzonego postępowania karnego. W tym zakresie Sąd Dyscyplinarny PIA oparł się na materiałach uzyskanych z akt postępowania Prokuratury Regionalnej w Gdańsku, przesłanych przy piśmie Prokuratury z dnia 16 lipca 2020 r. Zostały one bowiem udostępnione w zakresie, który pozwolił na dokonanie oceny prawdopodobieństwa sprawstwa. Na podstawie tych materiałów, sąd izbowy doszedł do wniosku, że stopień prawdopodobieństwa popełniania przez obwinionego adw. XY zarzucanych mu w postępowaniu dyscyplinarnych czynów jest ?wysoki?. W szczególności do wniosku takiego prowadzą wyjaśnienia przesłuchanych w sprawie podejrzanych, którzy zdecydowali się na współpracę z organami ścigania, w tym wyjaśnienia ZZ, MM, PP, ale także i zeznania przesłuchiwanych w sprawie świadków m.in. Ł.O, pracowników Politechniki X, pracowników poszczególnych banków oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów (takich jak: wnioski kredytowe, dokumentacja finansowa spółki XXX sp. z o.o, umowy), jak i wydane w sprawie opinie biegłych (z zakresu informatyki śledczej, księgowości, pisma ręcznego) oraz sporządzone analizy kryminalne (dotyczące powiązań kapitałowych i osobowych, przepływów środków finansowych, etc.). Sąd Dyscyplinarny Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku nie dokonywał przy tym na potrzeby niniejszego postępowania wpadkowego (pomocniczego) oceny wiarygodności poszczególnych dowodów, a rozważał jedynie, czy dowody te dają podstawy do przyjęcia wystarczającego stopnia prawdopodobieństwa popełnienia przez XY o zarzucanych mu deliktów dyscyplinarnych. W świetle materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu karnym, który został udostępniony Sądowi Dyscyplinarnemu uznano, że zarzuty przedstawione obwinionemu w postępowaniu dyscyplinarnym, w tym działanie w zorganizowanej grupie przestępczej, dokonywania oszustw i wyłudzeń w stosunku do mienia o wartości kilkudziesięciu milionów złotych, fałszowania dokumentów, przekupstwa, udaremnienia zaspokojenia wierzycieli, zostały uprawdopodobnione i opierają się na materiałach dowodowych zgromadzonych w toku śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w Gdańsku.

Sąd Dyscyplinarny ustalił nadto, że  uchylenie stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, jak wynika z decyzji Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 kwietnia 2020 r., który zdecydował o jego przedłużeniu nastąpiło pod warunkiem wpłaty określonej kwoty poręczenia majątkowego, a decyzja w tym zakresie nie była powodowana jakimś przełomem w ramach postępowania dowodowego. Istnienie przesłanki ogólnej stosowania środka zapobiegawczego w dalszym ciągu nie budziło wątpliwości Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, a stworzenie warunków do sięgnięcia po inne środki zapobiegawcze mniej dolegliwe dla podejrzanego motywowane było innymi względami, w tym m.in. charakterem przeprowadzonych już czynności dowodowych i ograniczonymi możliwościami wpływu podejrzanego na materiał dowodowy.

Mimo, że Sąd Dyscyplinarny nie dysponował całymi aktami postępowania to jednak w zakresie materiałów jakie mu udostępniono, były one wystarczające do podjęcia decyzji o dalszym utrzymaniu  tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych, zwłaszcza przy uwzględnieniu ilości, charakteru i powagi zarzutów przedstawionych obwinionemu w postępowaniu dyscyplinarnym (podobnie karnym), których popełnienie zostało w wysokim stopniu uprawdopodobnione Sąd izbowy uzasadniając swoje stanowisko w tym zakresie wskazał, że zawód adwokata jest zawodem zaufania publicznego, a jako taki zawód we wszystkich swoich postaciach łączy się z nieposzlakowaną opinią i charakterem. Ochrona interesu klienta, który zleca prowadzenie sprawy adwokatowi, a także ochrona dobrego imienia adwokatury może być powierzona tylko takiej osobie, która spełnia najwyższe standardy etyczne i atrybuty. Stąd też wobec adwokata formułuje się wyższe, ponadprzeciętne wymogi etyczno-moralne. Prawo o adwokaturze oraz Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu hołdują wizerunkowi adwokata roztropnego, wstrzemięźliwego, podejmującego dozwolone prawem czynności i powstrzymującego się zarazem od świadczenia pomocy prawnej, która miałaby służyć nadużyciu prawa, a tym bardziej w ogóle, której celem byłoby ułatwienie popełnienia przestępstwa. Tylko osoba o takich cechach i walorach wykonując zawód adwokata swoją osobą będzie wzmacniać prezentowane racje, a nie poddawać je w wątpliwość z uwagi na osobę pełnomocnika czy obrońcy. Trudno więc sobie wyobrazić sytuację, aby osoba, na której ciąży tyle zarzutów, o takim charakterze i powadze, jak te przedstawione obwinionemu dawała rękojmię nie tylko należytego wykonywania tego zawodu, ale również aby swoją osobą wzmacniała wizerunek i zaufanie do Adwokatury. Zachowanie adwokata polegające na działaniu w strukturach zorganizowanej grupy przestępczej, braniu udziału w dokonywaniu oszustw i wyłudzeń, wykorzystywaniu dokumentów poświadczających nieprawdę godzi w dobro Adwokatury i podważa zaufanie do zawodu adwokata, dając podstawy do jednoznacznie ujemnej i surowej oceny jego postawy etyczno-moralnej w świetle zasad postępowania obowiązujących adwokata.

Dodatkowo Sąd Dyscyplinarny Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku wyraził pogląd, iż środek wskazany w art. 95j ust. 1 p.o.a. nie jest środkiem zapobiegawczym w rozumieniu art. 249 § 1 k.p.k. Jego celem nie jest w szczególności zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania dyscyplinarnego (por. przykładowo: postanowienie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z dnia 13 grudnia 2014 roku, WSD 15/14; postanowienie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z dnia 1 września 2012 roku, WSD 92/12; postanowienie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z dnia 9 czerwca 2001 roku, WSD 27/01),