Postanowienie WSD z dnia 15 stycznia 2022 r.

Sygn. akt: WSD 138/21

POSTANOWIENIE

Dnia 15 stycznia 2022 r. 

Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury

w sprawie dyscyplinarnej adw. XY z zażalenia obwinionej na postanowienie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 29 września 2021 r., sygn. SD 28/21

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95 n Ustawy Prawo o Adwokaturze   

postanawia:

1. Zaskarżone postanowienie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 29 września 2021 r., sygn. SD 28/21 utrzymać w mocy.
2. Na podstawie art. 95 l pkt 2 Ustawy Prawo o Adwokaturze kosztami postępowania przed Sądem II instancji obciążyć Izbę Adwokacką w Katowicach.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 29 września 2021r. w sprawie wniosku Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach o tymczasowe zawieszenie adwokat XY w czynnościach adwokackich Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Katowicach tymczasowo zawiesił Obwinioną w czynnościach zawodowych do czasu prawomocnego zakończenia postępowania dyscyplinarnego (art. 95j pkt 1ustawy ? Prawo o adwokaturze). Sąd I instancji przyjął, iż rodzaj deliktów dyscyplinarnych, których miała dopuścić się Obwiniona, jej postawa, a także okoliczność, iż działała Ona jako osoba zaufania publicznego uzasadniają zastosowanie tak radykalnego środka zabezpieczającego. Podkreślił, iż nie może istnieć choćby cień wątpliwości w zakresie legalności działań adwokata reprezentującego interesy klientów. Przede wszystkim wobec Adwokat XY zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne dot. podejrzenia popełnienia deliktu dyscyplinarnego określonego w § 1 pkt 2  Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, a ponadto Obwiniona stoi pod 4 zarzutami posłużenia się świadomie i celowo podrobionymi dokumentami Sądu Okręgowego. Dodatkowo podejrzana jest o to, że reprezentowanym w sprawach karnych klientom przedłożyła podrobione wyroki i postanowienia wskazanego Sądu, które bezpośrednio dotyczyły reprezentowanych. Istotnym jest również, iż wobec Adwokat XY zostało skierowane zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przeciwko dokumentom do Prokuratury Rejonowej. Do tej pory Obwiniona wykazuje również w postępowaniu postawę bierną: nie złożyła żadnych wyjaśnień osobiście ani na piśmie, nie stawiła się na posiedzenie Sądu Dyscyplinarnego, a przedłożona przez Nią kopia zaświadczenia lekarskiego budzi wątpliwości. Ponadto jej zły stan zdrowia nie stał na przeszkodzie sporządzenia przez Nią wniosku w przedmiocie odroczenia posiedzenia, jednakże w tym samym piśmie Obwiniona również nie odniosła się w żaden sposób do stawianych jej zarzutów.

Powyższe postanowienia zaskarżyła Obwiniona, zarzucając obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to:

- art. 6 kpk poprzez przeprowadzenie posiedzenia pod nieobecność Obwinionej podczas, gdy ta usprawiedliwiła swoje niestawiennictwo wnosząc o odroczenie terminu posiedzenia,

- art. 424 § 1 pkt 1 i 2 kpk w zw. z art. 95n ustawy Prawo o adwokaturze poprzez brak wskazania na jakich dowodach Sąd oparł się w zakresie ustaleń faktycznych oraz analizy poszczególnych dowodów, brak rozważań dotyczących podstawy  prawnej przypisanego Obwinionej czynu,

- art. 366 § 1 kpk w zw. z art. 167 kpk w zw. z art. 95n ustawy Prawo o adwokaturze poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

Podnosząc wyżej wskazane zarzuty, Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.

Zażalenie Obwinionej nie zasługuje na uwzględnienie.

W odniesieniu do zarzutu Skarżącej dotyczącego obrazy przepisu prawa procesowego, mającej wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to: art. 6 kpk poprzez przeprowadzenie posiedzenia pod nieobecność Obwinionej podczas, gdy ta usprawiedliwiła swoje niestawiennictwo wnosząc o odroczenie terminu posiedzenia, Wyższy Sąd Dyscyplinarny doszedł do przekonania, iż jest on niezasadny. Adwokat XY przedłożyła co prawda wniosek o usprawiedliwienie nieobecności na posiedzeniu, które odbyło się w dniu 29 września 2021 r. i wniosek o zmianę terminu rozprawy. Jednakże załączyła do nich kserokopię druku ZUS ZLA, który budził znaczne wątpliwości, tj. czytelne w nim było tylko imię, nazwisko, nr PESEL Obwinionej oraz miejsce jego wystawienia, a także ustalenie czasu niezdolności do pracy, natomiast zabrakło numeru statystycznego choroby oraz innych danych, zaś dane adresowe ubezpieczonego zostały zamazane. Ponadto wskazany druk zawierał kod 2, który oznacza, że ?chory może chodzić?. Jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 29 września 2021 r. Sąd I Instancji usprawiedliwił nieobecność Adwokat XY i odmówił zmiany terminu posiedzenia, ponieważ jej obecność nie była obligatoryjna.

         Zgodnie z art. 93b ust 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze 
?Niestawiennictwo obwinionego lub jego obrońcy na rozprawę, posiedzenie lub na wezwanie rzecznika dyscyplinarnego nie wstrzymuje rozpoznania sprawy lub przeprowadzenia czynności, chyba że należycie usprawiedliwią oni swoją nieobecność, jednocześnie wnosząc o odroczenie lub przerwanie rozprawy lub posiedzenia lub o nieprzeprowadzanie czynności przed rzecznikiem, albo sąd dyscyplinarny lub rzecznik dyscyplinarny z ważnych przyczyn uzna ich obecność za konieczną.?

 Natomiast zgodnie z ust 5 art. 93b ustawy ? Prawo o adwokaturze ? 
Należyte usprawiedliwienie niestawiennictwa obwinionego lub jego obrońcy na rozprawie lub na wezwanie rzecznika dyscyplinarnego wymaga wskazania i uprawdopodobnienia wyjątkowych przyczyn, zaś w przypadku choroby - przedstawienia zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu prowadzącego postępowanie.?

         W tym miejscu warto poczynić uwagę, iż wprowadzono okresowe zmiany w zakresie obowiązku usprawiedliwiania nieobecności na rozprawie lub posiedzeniu  w drodze zaświadczenia od lekarza sądowego z uwagi na pandemię wirusa SARS-CoV-2  i fakt ten również był przedmiotem rozważań Wyższego Sądu  Dyscyplinarnego. W ustawie z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. 2021.737 t.j. z dn. 2021.04.22) przewidziany jest czasowy brak konieczności przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego w przypadku usprawiedliwiania niestawiennictwa przed Sądem z powodu choroby. W odniesieniu do wskazanego przepisu w okresie stanu zaburzenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu SARS-CoV-2, usprawiedliwienie niestawiennictwa przed Sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o lekarzu sądowym (vide: art. 2 ust 2 ustawy o lekarzu sądowym, Dz. U. poz. 849, z 2008 r. poz. 293 oraz z 2011 r. poz. 622).

Istotnym jest jednak, iż wyłączenie wymogu przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego nie oznacza jednocześnie wyłączenia wymogu, który wynika z art. 93b ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze. Albowiem usprawiedliwienie nieobecności na rozprawie (również z powodu choroby) powinno być ?należyte?, a co się z tym wiąże pozwalać adekwatnemu organowi na ocenę, iż in concreto zachodzą obiektywne i weryfikowalne okoliczności usprawiedliwiające niestawiennictwo. Warto w tym miejscu jedynie nadmienić, że jak wskazują elementarne zasady doświadczenia życiowego,  nie każda choroba, nawet jeśli powoduje niezdolność do pracy, wyłącza możliwość udziału w rozprawie.

         Odnosząc się do okoliczności przedmiotowej sprawy nie bez znaczenia jest, iż pomimo tego, że Obwiniona nie miała obowiązku złożenia stricte zaświadczenia lekarskiego od lekarza sądowego, to jednak nie powinna skorzystać z tej fakultatywnej możliwości i przedstawić Sądowi Dyscyplinarnemu dowody usprawiedliwiające niestawiennictwo, pozwalające na powzięcie przez Sąd wiedzy o okolicznościach, które uzasadniałyby należyte usprawiedliwienie jej nieobecności. Natomiast Skarżąca nie przedłożyła wskazanych dowodów, a ponadto złożyła wydruk ZUS ZLA budzący wątpliwości. Ponadto wykazywała bierną postawę, nie złożyła żadnych wyjaśnień osobiście lub na piśmie, natomiast jej stan zdrowia nie stał na przeszkodzie w sporządzeniu przez nią wniosku o odroczenia posiedzenia, w którym również nie odniosła się do stawianych jej zarzutów. W związku z tym, skoro Obwiniona złożyła zaświadczenie lekarskie, budzące wątpliwości, z którego jednakże wynikało również, iż w dniu wyznaczonego posiedzenia ?mogła chodzić?, a nie zostały przy tym podniesione i ujawnione inne okoliczności obiektywne, jej niestawiennictwo na posiedzeniu przed Sądem Dyscyplinarnym Izby Adwokackiej w Katowicach w dniu 29 września 2021r. nie zostało należycie usprawiedliwione

W odniesieniu do pozostałych zarzutów trzeba przyznać rację Skarżącej, że uzasadnienie zaskarżonego postanowienia ? jest  w istocie - dość lakoniczne. Nie oznacza to jednak, że wskazanego rozstrzygnięcia Sąd I Instancji wystarczająco nie uzasadnił ani również tego, że zaskarżone postanowienie nie jest w tym względzie trafne. Przede wszystkim Sąd Izbowy wyraźnie zwrócił uwagę na fakt istnienia przesłanek uzasadniających zastosowanie tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych Adwokat XY. Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia jest więc rzeczywiście zbyt oszczędne w słowach, jednak wyjaśnia ono w stopniu dostatecznym, jakie to szczególne okoliczności sprawy przesądziły o zastosowaniu wobec Obwinionej tak radykalnego środka.

Punktem wyjścia do takiego stanowiska jest brzmienie art. 95j ust. 1 Prawa o adwokaturze, w świetle którego: ?Adwokat lub aplikant adwokacki, przeciwko któremu toczy się postępowanie dyscyplinarne lub karne, może być tymczasowo zawieszony w czynnościach zawodowych przez sąd dyscyplinarny w szczególnie uzasadnionych okolicznościach sprawy. Postanowienie o tym zawieszeniu wydaje sąd dyscyplinarny z urzędu bądź na wniosek stron?. Przy czym szczególną okolicznością w rozumieniu powołanego przepisu może być naganność postępowania obwinionego, która zgodnie z hierarchią wartości etyczno-moralnych wyklucza w społecznym odbiorze możliwość wykonywania przez obwinionego zawodu adwokata (por. postanowienie WSD z dnia 1 września 2012 r., WSD 92/12). Istotna jest tutaj zatem ochrona roli adwokata i jego pozycji jako zawodu zaufania publicznego. Zawód zaufania publicznego wymaga, aby wykonujące go osoby były 'najwyższej próby'? (postanowienie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z dnia 14 października 2017 roku, WSD 101/17). Adwokatura bowiem musi cieszyć się zaufaniem publicznym i adekwatną estymą w społeczeństwie, ponieważ została powołana do udzielania pomocy prawnej i współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich. Jej członkowie powinni reprezentować wysokie morale, wykazywać nieskazitelność charakteru i przestrzegać zasad etycznych.

Nie bez znaczenia dla okoliczności niniejszej sprawy jest również, iż sam fakt postawienia zarzutów popełnienia przestępstw umyślnych musi być uznany za okoliczność, która może uzasadniać zastosowanie tymczasowego zawieszania w czynnościach zawodowych. Nie sposób bowiem zakładać, że okoliczność ta nie rzutuje na postrzeganie godności zawodu w odbiorze społecznym i wyklucza w tym odbiorze możliwość wykonywania przez obwinionego zawodu adwokata (por. postanowienie WSD z dnia 13 grudnia 2014 r., WSD 15/14). 

Wobec Adwokat XY toczy się postępowanie dyscyplinarne oraz karne. W toku podjętych dotychczas czynności prawdopodobieństwo, że Obwiniona dopuściła się zarzucanych jej czynów jest duże. Nie bez znaczenia jest tu również rodzaj deliktów dyscyplinarnych, a także sama postawa Obwinionej. Natomiast, jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, konieczność zastosowania tymczasowego zawieszenia w czynnościach zawodowych adwokata lub aplikanta adwokackiego może wynikać z ochrony autorytetu i wiarygodności adwokatury jako wspólnoty samorządowej, a także z powodów ewentualnej możliwości wykorzystania przez potencjalnego obwinionego wykonywanego zawodu  do np. zacierania dowodów przestępstwa z uwagi na ułatwiony do nich dostęp. Środek ten ma zabezpieczyć zatem zarówno autorytet samorządu, jak i interes społeczny przed szkodami, jakie mogą powstać w wyniku dalszego wykonywania czynności zawodowych (K. Ceglarska-Piłat, P. Kruszyński, J. Trela, M. Zbrojewska (red.), Prawo o adwokaturze. Komentarz, Warszawa 2016, s. 342, teza 7).

Mając na uwadze powyższe, Wyższy Sąd Dyscyplinarny utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.