Postanowienie WSD z dnia 15 lipca 2014 r.

Nie sposób zaakceptować poglądu, jakoby z treści art. 88a ustawy wynikał obowiązek sporządzania ?z urzędu? przez sąd dyscyplinarny izby adwokackiej uzasadnień orzeczeń oraz doręczania ich ?z urzędu? stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości wraz z pouczeniem o trybie odwołania. Szczegółowa i uwzględniająca zasady wykładni analiza przepisów ustawy oraz kodeksu postępowania karnego w ich wzajemnym powiązaniu prowadzi do wniosków odmiennych. Art. 88a ustawy (...) reguluje wyłącznie, co wprost wynika z jego literalnej treści, uprawnienie stron i Ministra Sprawiedliwości do wniesienia odwołania od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne, termin do wniesienia odwołania i sposób liczenia biegu tego terminu, wreszcie obowiązek pouczenia o terminie i trybie wniesienia odwołania. Przepis ten odpowiada w systemie norm procedury karnej przepisom art. 444 k.p.k. (...) i art. 445 §1 k.p.k. (...). Nie sposób przecież przyjąć, że przywołane przepisy k.p.k. statuują obowiązek sporządzania i doręczania ?z urzędu? uzasadnień wyroków a w konsekwencji czynią zbędnym przepis art. 422 §1 k.p.k. (...). Jedyna różnica pomiędzy zakresem regulacji wskazanych wyżej przepisów sprowadza się do zawartych w art. 88a ustawy słów ?oraz pouczeniem o terminie i trybie wniesienia odwołania?. Nie może to jednak przesądzać o autonomicznym (wykluczającym odpowiednie stosowanie k.p.k.) uregulowaniu analizowanej kwestii sporządzania uzasadnień orzeczeń w ustawie. Zauważyć należy bowiem, że art. 88a wolą ustawodawcy w jednym przepisie reguluje zbiorczo tak uprawnienie jak i termin do złożenia odwołania nie tylko od orzeczeń ale też od postanowień kończących postępowanie. W wypadku tych ostatnich, uzasadnienie co do zasady sporządza się ?z urzędu? i ogłasza lub doręcza wraz z samym postanowieniem, zaś po ogłoszeniu lub przy doręczeniu należy pouczyć uczestników postępowania o przysługującym im prawie, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia lub o tym, że orzeczenie nie podlega zaskarżeniu (art. 98 i 100 k.p.k.).

Wreszcie, przytoczony przepis art. 422 k.p.k. nie jest przepisem regulującym postępowanie odwoławcze, ale przepisem umieszczonym w Rozdziale 47 k.p.k. (?Wyrokowanie?). Nie sposób zatem podzielić wniosku, jakoby przepis ten eliminował zgodnie z art. 95n ustawy, możliwość stosowania odpowiednio przepisu art. 422 k.p.k. Przepis art. 422 k.p.k. nie stanowi normy odmiennie niż art. 88a regulującej tok postępowania odwoławczego, inny jest bowiem zakres jego regulacji, a nadto jest przepisem umieszczonym w systemie norm procesowych dotyczących postępowania pierwszoinstancyjnego. Przepisy ustawy regulujące postępowanie dyscyplinarne w zakresie postępowania pierwszoinstancyjnego ograniczają się do art. 90, 91 ust. 2 i 4 zdanie pierwsze, 92, 95, 95a, 95d, 95e, 95j, z których żaden nie reguluje zagadnienia sporządzania i doręczania uzasadnień orzeczeń. Skoro zatem żaden z przepisów ustawy nie reguluje zagadnienia sporządzania uzasadnień orzeczeń wydanych w pierwszej instancji przez Sąd Dyscyplinarny, wobec treści art. 95n należy sięgnąć w tym zakresie do art. 422 §1 k.p.k. Jego odpowiednie stosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym wobec adwokatów i aplikantów adwokackich oznacza, iż w terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia orzeczenia strona (oskarżyciel, obwiniony i pokrzywdzony, nadto Minister Sprawiedliwości) może złożyć wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia. Sporządzenie uzasadnienia z urzędu (odpowiednio stosowany przepis art. 114 §3 k.p.k. w wypadku zgłoszenia zdania odrębnego) nie zwalnia od złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia. Inaczej, choć przy braku uregulowania w przepisach ustawy ? także w wyniku odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k., przedstawia się kwestia sporządzania uzasadnień postanowień kończących postępowanie wydawanych w I instancji przez Sąd Dyscyplinarny. Zgodnie z treścią art. 94 §1 pkt. 5 k.p.k. postanowienie powinno zawierać uzasadnienie, chyba że ustawa zwalnia od tego wymogu (...)

Zauważyć także należy, że ustawodawca regulując modele postępowań dyscyplinarnych zawodów prawniczych, ilekroć kreuje w nich obowiązek sporządzania oraz doręczania ?z urzędu? uzasadnień organów dyscyplinarnych I instancji, czyni to w sposób wyraźny i jednoznaczny (art. 62 ustawy Prawo o notariacie, art. 127 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, art. 82 ustawy o prokuraturze, art. 75m ustawy o komornikach sądowych i egzekucji). Jedynie ustawa prawo o adwokaturze oraz ustawa o radcach prawnych nie zawierają tego rodzaju zapisów ustawowych, przy czym każda z wymienionych sześciu ustaw w zakresie nieuregulowanym nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego. Przedstawiona wyżej argumentacja wskazująca na brak obowiązku sądu dyscyplinarnego I instancji sporządzania z urzędu uzasadnień orzeczeń znajduje także potwierdzenie w wypowiedziach doktryny (dr Anna Korzeniewska-Lasota, ?Odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego w postępowaniu w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów?, Palestra, nr 11-12/2013, str. 177-194). Z przytoczonych powodów Wyższy Sąd Dyscyplinarny w składzie orzekającym w niniejszej sprawie uznał za zasadne odstąpienie w powyższym zakresie od dotychczasowej linii orzeczniczej Wyższego Sądu Dyscyplinarnego.