Postanowienie WSD z dnia 14 października 2017 r.

Postanowieniem z dnia 14 października 2017 r. Wyższy Sąd Dyscyplinarny pozostawił bez rozpoznania odwołanie pełnomocnika skarżącego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Zielonej Górze, wydanego w sprawie adw. N.S.

Przyczyną tego ? zapadłego na gruncie formalnym ? rozstrzygnięcia, była sytuacja procesowa zaistniała w przedmiotowym postępowaniu, polegająca na prowadzeniu postępowania dyscyplinarnego i wydaniu orzeczenia merytorycznego zainicjowanego skargą subsydiarną. Instytucja subsydiarnego aktu oskarżenia jest niedopuszczalna w postępowaniu dyscyplinarnym adwokatów ? wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego pochodzący od pełnomocnika pokrzywdzonego nie stanowi skargi uprawnionego oskarżyciela, co oznacza, że postępowania wszczęte na jego podstawie winno zostać umorzone, a zapadłe w nim rozstrzygnięcie, co do zasady, uchylone (art. 95 n ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 430 § 1 K.p.k. w zw. z art. 429 § 1 K.p.k., w zw. z art. 439 § 1 pkt 9 i art.17 § 1 pkt 10 K.p.k.).

Powyższe stanowisko wynika z argumentacji, przedstawionej poniżej, a przytoczonej za uzasadnieniem postanowienia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego wydanego w sprawie WSD 27/17: ?W Dziale VIII (ustawy ? Prawo o adwokaturze) dotyczącym odpowiedzialności dyscyplinarnej zawarte są przepisy dotyczące: zasady skargowości (art. 90 ust. 1) oraz stron postępowania (art. 93). Wynika z nich, że postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte na skutek skargi uprawnionego oskarżyciela, którym jest w postępowaniu przed sądem dyscyplinarnym izby adwokackiej rzecznik dyscyplinarny, a przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym ? Rzecznik Dyscyplinarny Adwokatury. Kompetencje rzecznika dyscyplinarnego izby adwokackiej oraz Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury zostały uregulowane odpowiednio w art. 51 a oraz art. 63 a ustawy ? Prawo o adwokaturze. Dodatkowo przepis art. 86 a ust. 1 stanowi, że rzecznik dyscyplinarny prowadzi postępowanie z urzędu. Regulacja ta jest zatem kompletna gdy idzie o wskazanie podmiotu uprawnionego do wniesienia skargi, stron postępowania i trybu działania oskarżyciela. Fakt, że ustawodawca nie wymienił jako oskarżyciela w postępowaniu dyscyplinarnym pokrzywdzonego, działającego w warunkach odpowiadających regulacji oskarżyciela subsydiarnego w postępowaniu karnym (dwukrotna odmowa wszczęcia postępowania) należy interpretować jako celowy zabieg racjonalnego ustawodawcy, który w sposób zupełny ukształtował krąg podmiotów działających w postępowaniu dyscyplinarnym. Potwierdzeniem powyższego jest szczególna regulacja dotycząca uprawnień Ministra Sprawiedliwości, który może polecić wszczęcie dochodzenia albo postępowania przed sądem dyscyplinarnym przeciwko adwokatowi lub aplikantowi adwokackiemu (art. 90 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze). Ten wyjątek od reguły zapisanej w art. 90 ust. 1 w/w ustawy został szczegółowo zapisany, a zatem należy wnosić, iż skoro innych wyjątków w ustawie nie ma to ustawodawca nie przewidział ich stosowania w drodze analogii?.

Argumentem za stosowaniem instytucji oskarżyciela subsydiarnego nie może być brzmienie art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze, wskazujące na ?odpowiednie? stosowanie przepisów Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego ?w sprawach nieuregulowanych w ustawie?.

Ustawa Prawo o adwokaturze w sposób kompletny wskazuje osoby uprawnione do zainicjowania postępowania, wobec czego odwołanie pochodzące od pełnomocnika pokrzywdzonego działającego jako rzekomy oskarżyciel subsydiarny, nie może być potraktowane jako dopuszczalny środek zaskarżenia wniesiony przez podmiot uprawniony w rozumieniu art. 93 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze.

W ten sposób wyjaśniona zostaje przyczyna pozostawienia wskazanego środka odwoławczego bez rozpoznania (art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 430 § 1 K.p.k. w zw. z art. 429 § 1 K.p.k.).

Niemniej należy wskazać, że w obrocie prawnym pozostaje zaskarżone orzeczenie, którym sąd izbowy uniewinnił adwokat N.S. Orzeczenie to ? jako wydane w warunkach, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 10 K.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze ? winno zostać uchylone, a następnie postępowanie winno zostać umorzone.

Jednak Wyższy Sąd Dyscyplinarny nie może tracić z pola widzenia faktu, że w sprawie zapadł wyrok uniewinniający, w związku z którym aktualizuje się ocena, u której podstaw leży następujący pogląd: ?w razie zbiegu przesłanki uniewinnienia z inną przesłanką (powodującą umorzenie) należy umorzyć postępowanie, gdyż winę rozstrzygać można tylko w procesie dopuszczalnym; ta reguła jest jednak wiążąca tylko do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego (art. 414 § 1-2); jeśli sąd nabierze przekonania, że nie doszło do obalenia domniemania niewinności, to wyda wyrok uniewinniający? (vide: Komentarz aktualizowany do art. 17 Kodeksu postępowania karnego; Jan Grajewski, Sławomir Steinborn, LEX 2015, a także postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2004 r., SDI 60/04, i z dnia 27 stycznia 2011 r., I KZP 27/10).

Dlatego też Wyższy Sąd Dyscyplinarny postanowił ograniczyć swoje rozstrzygnięcie do stwierdzenia, iż pozostawia środek odwoławczy bez rozpoznania, nie wydawać orzeczenia o uchyleniu ? w skutek prawnej niedopuszczalności środka odwoławczego i konsekwentnie ? nie umarzać postępowania.