Postanowienie WSD z dnia 14 października 2017 r.
Zagadnienie ?odpowiedniego? stosowania przepisów jest jednym z bardziej złożonych w nauce prawa. W odniesieniu do stosowania przepisów ustawy procesowej w postępowaniach dyscyplinarnych dotyczących przedstawicieli zawodów prawniczych było niejednokrotnie przedmiotem wypowiedzi w literaturze prawniczej i judykaturze. Wiesław Kozielewicz stwierdza, że: ?W doktrynie prawa dominuje pogląd, że odpowiednie stosowanie określonych przepisów nie jest czynnością o jednolitym charakterze. Można bowiem w tym zakresie wyróżnić co najmniej trzy kategorie. Do pierwszej zalicza się sytuacje, gdy jakieś przepisy prawa bez żadnych zmian w ich dyspozycji mają być i bywają stosowane. Do drugiej zaś wypadki, gdy odnośne przepisy będą stosowane po określonych modyfikacjach. Do trzeciej grupy zalicza się natomiast te wszystkie przepisy, które ze względu na ich bezprzedmiotowość, bądź też ze względu na ich całkowitą sprzeczność z przepisami ustanowionymi dla tych stosunków, do których miałyby one być stosowane odpowiednio? (W. Kozielewicz, Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, Warszawa 2016, str. 72).
Przepis art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze pozwala na odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego ?w sprawach nieuregulowanych w ustawie?. Aby zatem ocenić możliwy zakres stosowania ustawy procesowej w postępowaniu dyscyplinarnym dotyczącym adwokatów lub aplikantów adwokackich konieczna jest analiza przedmiotu regulacji ustawy ? Prawo o adwokaturze w tym zakresie.
W Dziale VIII dotyczącym odpowiedzialności dyscyplinarnej zawarte są przepisy dotyczące: zasady skargowości (art. 90 ust. 1) oraz stron postępowania (art. 93). Wynika z nich, że postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte na skutek skargi uprawnionego oskarżyciela, którym jest w postępowaniu przed sądem dyscyplinarnym izby adwokackiej rzecznik dyscyplinarny, a przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym ? Rzecznik Dyscyplinarny Adwokatury. Kompetencje rzecznika dyscyplinarnego izby adwokackiej oraz Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury zostały uregulowanie odpowiednio w art. 51a oraz art. 63a ustawy ? Prawo o adwokaturze. Dodatkowo przepis art. 86a ust. 1 stanowi, że rzecznik dyscyplinarny prowadzi postępowania z urzędu.
Regulacja ta jest zatem kompletna gdy idzie o wskazanie podmiotu uprawnionego do wniesienia skargi, stron postępowania i trybu działania oskarżyciela. Fakt, że ustawodawca nie wymienił jako oskarżyciela w postępowaniu dyscyplinarnym pokrzywdzonego, działającego w warunkach regulacji oskarżyciela subsydiarnego w postępowaniu karnym (dwukrotna odmowa wszczęcia postępowania) należy interpretować jako celowy zabieg racjonalnego ustawodawcy, który w sposób zupełny ukształtował krąg podmiotów działających w postępowaniu dyscyplinarnym.
Potwierdzeniem powyższego jest szczególna regulacja dotycząca uprawnień Ministra Sprawiedliwości, który może polecić wszczęcie dochodzenia albo postępowania przed sądem dyscyplinarnym przeciwko adwokatowi lub aplikantowi adwokackiemu (art. 90 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze). Ten wyjątek od reguły zapisanej w art. 90 ust. 1 w/w ustawy został szczegółowo zapisany, a zatem należy wnosić, iż skoro innych wyjątków w ustawie nie ma, to ustawodawca nie przewidział ich stosowania w drodze analogii.
W ten sposób Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury w składzie orzekającym interpretuje normę wynikającą z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze, stwierdzając, że skoro przepisy Działu VIII ustawy ? Prawo o adwokaturze w sposób zupełny regulują zagadnienie ? kto jest uprawnionym oskarżycielem w postępowaniu dyscyplinarnym, to nie ma możliwości stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego o oskarżycielu subsydiarnym w postępowaniu dyscyplinarnym, toczącym się na podstawie przepisów ustawy ? Prawo o adwokaturze.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny w takiej sytuacji uznał, że wniesione środki odwoławcze nie mogą zostać rozpoznane z uwagi na to, że zostały wniesione przez podmiot nieuprawniony (który nie odpowiada żadnej z ról procesowych określonych w art. 93 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze) oraz jego pełnomocnika.