Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2016r.

W orzecznictwie Sa?du Najwyz?szego utrwalony jest pogla?d, zgodnie z kto?rym nie kaz?da wadliwos?c? rozstrzygnie?cia o wymiarze kary moz?e stanowic? usprawiedliwiona? podstawe? odwoławcza?, lecz jedynie jej kwalifikowana postac?, wyraz?aja?ca sie? orzeczeniem kary "raz?a?co" niewspo?łmiernej. Przez raz?a?ca? niewspo?łmiernos?c? kary rozumiec? nalez?y ro?z?nice? mie?dzy kara? wymierzona? przez sa?d pierwszej instancji a kara?, jaka? nalez?ałoby orzec w instancji odwoławczej w naste?pstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw sa?dowego wymiaru kary. Chodzi tu o ro?z?nice? tak oczywista?, z?e prowadza?ca? do niedaja?cej sie? zaakceptowac? nieproporcjonalnos?ci kary orzeczonej w stosunku do kary sprawiedliwej (wyrok Sa?du Najwyz?szego z dnia 26 czerwca 2006 r., SNO 28/06, LEX nr 568924). 

Nadto, nie moz?na zapominac? o specyfice odpowiedzialnos?ci dyscyplinarnej, realizowanej przez organy korporacyjne, kto?rym, na mocy art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, powierzono sprawowanie pieczy nad nalez?ytym wykonywaniem zawodo?w zaufania publicznego. To włas?nie odpowiednie organy quasi-sa?dowe samorza?du zawodowego kształtuja? poziom sankcji za okres?lone przewinienia dyscyplinarne, zas? kontrolna funkcja Sa?du Najwyz?szego w trybie poste?powania kasacyjnego nie powinna polegac? na zbyt daleko ida?cej interwencji w to uprawnienie samorza?du. W konteks?cie zarzutu raz?a?cej niewspo?łmiernos?ci kary, jego uwzgle?dnienie ograniczac? sie? musi zatem do skrajnych wypadko?w, w kto?rych wyste?puje drastyczna ro?z?nica mie?dzy kara? wymierzona? przez sa?d korporacyjny, a kara?, kto?ra? w s?wietle dyrektyw jej wymiaru nalez?ałoby orzec.

W tej sprawie taka dysproporcja nie wyste?puje. Wymierzona obwinionej kara pienie?z?na w wysokos?ci 4 000 złotych oraz inny s?rodek reakcji dyscyplinarnej - zakaz wykonywania patronatu - nie moga? byc? uznane za niewspo?łmiernie surowe, tym bardziej w stopniu raz?a?cym. Kara pienie?z?na stanowi umiarkowany pod wzgle?dem dolegliwos?ci rodzaj sankcji, zajmuja?c trzecia? spos?ro?d pie?ciu pozycji w okres?lonym w art. 65 ust. 1 u.r.p. katalogu kar, uporza?dkowanym pod wzgle?dem ich dolegliwos?ci. Trzeba tez? zauwaz?yc?, z?e sama wysokos?c? kary wymierzonej obwinionej na poziomie 4 000 zł nie jawi sie? jako szczego?lnie surowa, zaro?wno w konteks?cie przypisanego przewinienia, jak tez? na tle ustawowych granic wymiaru sankcji okres?lonych w art. 65 ust. 1 pkt 3a u.r.p. w brzmieniu obowia?zuja?cym przed 25 grudnia 2014 r. (?od połowy przecie?tnego miesie?cznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za miesia?c poprzedzaja?cy date? orzeczenia dyscyplinarnego i nie wyz?sza od pie?ciokrotnos?ci tego wynagrodzenia?), tj. od 800 do 8000 złotych przy ustaleniu minimalnego wynagrodzenia w 2013 r. na poziomie 1600 zł (Rozporza?dzenie Rady Ministro?w z dnia 14 wrzes?nia 2012 r. w sprawie wysokos?ci minimalnego wynagrodzenia za prace? w 2013 r., Dz.U. 2012, poz. 1026).

Wprawdzie rzeczywis?cie wina obwinionej (nieumys?lna) nie jest znaczna, jednak w konteks?cie dyrektyw ogo?lnych wymiaru kary wina pełni jedynie funkcje? limitacyjna? wyraz?aja?ca? sie? w tym, z?e dolegliwos?c? kary nie moz?e przekraczac? stopnia winy. W rozpoznawanej sprawie sa?dy dyscyplinarne nie naruszyły tego standardu gwarancyjnego. Nie moz?na natomiast zgodzic? sie? z zarzutem, z?e stopien? społecznej szkodliwos?ci czynu jest znikomy (s. 2 in princ. kasacji) z uwagi na wage? naruszonych przez obwiniona? obowia?zko?w wzgle?dem pokrzywdzonego. Brak poinformowania klienta o wyniku sprawy i o moz?liwos?ci wniesienia s?rodka odwoławczego oraz nieuzyskanie zgody na takie zaniechanie stanowi istotne uchybienie w realizacji zaste?pstwa procesowego przez radce? prawnego, niezależnie od tego, czy doprowadziło ono do szkody w maja?tku reprezentowanego klienta. Oceny tej nie moz?e istotnie odmienic? sposo?b zachowania obwinionej po popełnieniu przewinienia (przyznanie sie? do winy, oferowanie pokrzywdzonemu przygotowania alternatywnych s?rodko?w prawnych do tego, kto?rego zastosowanie zostało z jej winy zaniechane). Chociaz? nie jest on bez znaczenia, to jednak nie moz?e byc? uznany za bardziej istotny, niz? same cechy czynu, stanowia?ce kwantyfikatory stopnia społecznej szkodliwos?ci. Zachowanie obwinionej po popełnieniu przewinienia zasługuje na aprobate?, jednak w konteks?cie szczego?lnej funkcji i wymagan? moralnych, jakie stawia sie? osobom wykonuja?cym zawo?d radcy prawnego, taka postawa musi byc? uznana za standard powinnego zachowania sie? i nie moz?e umniejszac? wagi dokonanego przewinienia.