Orzeczenie WSD z dnia 8 października 2022 r.

Sygn. akt: WSD 13/22

ORZECZENIE

Dnia 8 października 2022 r.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury

w składzie

Przewodniczący:  SWSD adw. Piotr Zemła (spraw.)

Członkowie:         SWSD adw. Beata Chadaj

                              SWSD adw. Edyta Nowosiadły-Krzywonos

przy udziale: Z-cy Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury 
adw. Bartłomieja Gawrona

oraz  protokolanta: adw. Mateusza Sokolnickiego

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. XY z odwołania obwinionego, Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Białymstoku i pokrzywdzonych od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Białymstoku z dnia 1 czerwca 2021 r., sygn. SD 4/20

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ust. 1 Ustawy Prawo o Adwokaturze

orzeka:

I.      Uchyla orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Białymstoku z dnia 1 czerwca 2021 r. SD 4/20 i na podstawie art. 17 par. 1 pkt 9 k.p.k. w zw. 95n Ustawy Prawo o Adwokaturze umarza postępowanie. 

II.   Na podstawie art. 95l ust. 2 Ustawy Prawo o Adwokaturze kosztami postępowania obciąża Izbę Adwokacką w Białymstoku.

WSD 13/22

Uzasadnienie orzeczenia z dn. 8 października 2022 r.

Orzeczeniem Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Białymstoku z dn. 1 czerwca 2021  r. uznano obwinionego adw. XY winnym trzech czynów ? przewinień dyscyplinarnych, polegających na tym, że:

       I.           w okresie od dnia 14.06.2017 r. do dnia 08.03.2018 r. niewłaściwie wykonywał obowiązki zawodowe, poprzez nienależyte reprezentowanie klienta X w postępowaniu sądowym zawisłym przed Sądem Okręgowym w B. VIII Wydział Karny Odwoławczy w sprawie polegające na nieinformowaniu klienta o toku podejmowanych w sprawie czynności procesowych w postaci wyznaczenia terminu rozprawy oraz nie poinformowaniu mocodawcy o wyniku zakończonego postępowania, skutkiem czego było wszczęcie wobec X postępowania egzekucyjnego, przy czym zachowanie to podrywa zaufanie do zawodu adwokata i uchybia godności zawodu tj. o czyn z art. 80 ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z §6 i § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu,

    II.           w dniu 26 lipca 2019 r. w B. w siedzibie spółki M. s.c. postępował nieetycznie poprzez publiczne ustane powoływanie się na prywatne znajomości w organach ścigania i związaną z tym bezpośrednią groźbę sprowadzenia wobec wspólników spółki M. wszczęcia postępowania karnego oraz poprzez skierowanie do Y pisemnego wezwania do wydania pojazdu, zawierającego groźbę skierowania zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z art. 284 kk, których celem było uniknięcie zapłaty za zleconą uprzednio usługę naprawy samochodu marki Range Rover nr rej. XXXXX, przy czym zachowanie to podrywa zaufanie do zawodu adwokata i uchybia godności zawodu tj. czyn z art. 80 ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z §1 ust. 2 i § 16 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu,

  III.           w okresie od dnia 26.06.2019 r. do dnia 01.08.2019 r. w pojeździe marki Range Rover nr rej. BI XXXXX nienależycie przechowywał powierzone przez klientów pisma oraz rozmaitą dokumentację procesową, w sposób umożliwiający zapoznanie się z jej treścią osobom postronnym, co stanowiło bezpośrednie ujawnienie tajemnicy adwokackiej oraz w sposób rażący podrywało zaufanie do zawodu adwokata i uchybiało godności zawodu, tj. czyn z art. 80 ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z §19 ust. 1, 2, 3 i §16 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.

Uznając obwinionego winnym, Sąd I instancji wymierzył za czyn I karę pieniężną w kwocie 4.200 zł (cztery tysiące dwieście), za czyn II wymierzył obwinionemu karę pieniężną w kwocie 4.440 zł (cztery tysiące czterysta czterdzieści), za czyn III wymierzył obwinionemu karę pieniężną w wysokości 6.750 zł (sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt), karę łączną ? karę pieniężną w wysokości 9.000 zł (dziewięć tysięcy) oraz obciążył go kosztami.

Odwołanie od tego orzeczenia wywiódł obwiniony, stawiając orzeczeniu zarzut obrazy art. 7 k.p.k., niewłaściwe zastosowanie art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k., obrazę art. 5 k.p.k. (nie precyzując w zarzucie, czy chodziło obwinionemu o obrazę zasady domniemania niewinności, czy reguły in dubio pro reo), czy wreszcie art. 627 k.c. W petitum odwołania obwiniony wskazał także, że Sąd I instancji niesłusznie zakwestionował zeznania świadków W, Z i U, że Sąd I instancji nie poczynił ustaleń w przedmiocie zakresu upoważnienia udzielonego obwinionemu przez X i przyjęcie niekorzystnego stanowiska, jakoby upoważnienie dotyczyło reprezentacji klienta w obu instancjach, czy wreszcie przypisanie obwinionemu odpowiedzialności za niewłaściwe zabezpieczenie dokumentów zawierających dane wrażliwe, podczas gdy znajdowały się one spakowane w zamkniętym kartonie w bagażniku auta, do którego żadne postronne osoby nie miały dostępu.

Obwiniony wnosił o uniewinnienie go, ewentualnie wydanie orzeczenia kasatoryjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Z orzeczeniem Sądu I instancji nie zgodził się także Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Białymstoku, zaskarżając orzeczenie na niekorzyść co do kary, zarzucając orzeczeniu rażącą niewspółmierność orzeczonej kary i wnosząc o uchylenie orzeczenia o karze łącznej i wymierzenie obwinionemu za czyn III kary zawieszenia w obowiązkach służbowych na okres 6 miesięcy, połączonej z zakazem sprawowania patronatu przez 2 lata oraz orzeczenie łącznej kary pieniężnej w wymiarze 8.640 zł.

Orzeczenie Sądu I instancji zostało także zaskarżone na niekorzyść przez pokrzywdzonych C, B,  Y, Wszyscy ci obiwnieni zaskarżyli orzeczenie na niekorzyść co do kary, kontestując także kwalifikację prawną czynu z punktu III orzeczenia Sądu I instancji, wnosząc zgodnie we wszystkich odwołaniach o wymierzenie kary wydalenia z Adwokatury i zmianę kwalifikacji prawnej czynu (należy rozumieć, że chodziło pokrzywdzonym o czyn III) poprzez dodanie do opisu czynu i podstawy prawnej kwestii złamania ustawy z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).

Sąd zważył, co następuje.

Odwołania złożone w sprawie okazały się o tyle zasadne (choć żaden ze skarżących nie odniósł skutku, który wyartykułował we wniosku swojego środka odwoławczego), o ile zainicjowały kontrolę odwoławczą wydanego przez Sąd I instancji orzeczenia i pozwoliły (wobec wystąpienia wady, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 95n Prawa o Adwokaturze [dalej: PoA]) na działanie Sądu odwoławczego z urzędu, w zakresie szerszym, niż wyznaczony postawionym orzeczeniu zarzutami odwoławczymi. Sąd odwoławczy stwierdził bowiem, że Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Białymstoku nie przysługiwało prawo do skargi zasadniczej (o powodach czego w dalszej części uzasadnienia), a wniesiony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego nie mógł zostać uznany za  skargę uprawnionego oskarżyciela.

Postanowienie o przedstawieniu zarzutów sporządzone zostało przez Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Białymstoku 20 lipca 2020 r. Obwiniony nie był ani razu po sporządzeniu postanowienia wzywany przez Rzecznika na przesłuchanie w charakterze obwinionego. 25 sierpnia 2020 r. obwiniony złożył wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia postanowienia o przedstawieniu zarzutów, które zostało sporządzone i doręczone obwinionemu wraz z postanowieniem o zamknięciu dochodzenia dyscyplinarnego.

Analizując akta sprawy, dojść należy do wniosku, że w sprawie brak było skargi uprawnionego oskarżyciela (negatywna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 95n PoA). W tym miejscu przypomnieć należy, że dochodzenie dyscyplinarne jest obligatoryjnym elementem postępowania dyscyplinarnego (art. 95c PoA), a z zasady skargowości (art. 14 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n PoA) bezspornie wynika, że z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego ? inicjującego drugi etap postępowania, postępowanie przed sądem dyscyplinarnym ? może wystąpić jedynie uprawniony oskarżyciel. Nie ulega wątpliwości, że  wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny właściwej izby adwokackiej można złożyć jedynie przeciwko osobie, która prawidłowo nabyła status strony ? obwinionego ? na etapie dochodzenia dyscyplinarnego, wyłącznie w zakresie czynów, które rzecznik uzewnętrznił w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów, które to następnie zostało obwinionemu prawidłowo ogłoszone. W warunkach niniejszej sprawy prawidłowe ogłoszenie postanowienia o przedstawieniu zarzutów nie miało miejsca, co zmusiło Sąd odwoławczy do uchylenia skarżonego orzeczenia i umorzenia postępowania.

Istotnie, art. 93b ust. 3 PoA przewiduje inną, konkurencyjną wobec tej opisanej w art. 313 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n PoA, procedurę ogłoszenia zarzutów, to jednak wskazać należy, że  warunkiem sięgnięcia po ogłoszenie zastępcze (polegające na doręczeniu odpisu postanowienia o przedstawieniu zarzutów, zamiast ogłoszenia ich ustnie i przesłuchania obwinionego) jest uprzednie wezwanie adwokata, któremu zarzuty mają zostać ogłoszone, na  przesłuchanie, a dopiero po stwierdzeniu jego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa, możliwe jest doręczenie mu odpisu postanowienia korespondencyjnie. W sprawnie niniejszej Rzecznik nawet nie zechciał wezwać obwinionego na przesłuchanie, tylko od razu po  sporządzeniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów wysłał je pocztą. Taki sposób ogłoszenia zarzutów nie znajduje uzasadnienia w świetle przepisów regulujących adwokackie postępowanie dyscyplinarne, a wniosek o wszczęcie postępowania wobec adwokata, który nie nabył statusu strony w dochodzeniu dyscyplinarnym musi uznany zostać za skargę pochodzącą od  nieuprawnionego oskarżyciela, co implikuje konieczność uchylenia orzeczenia Sądu I instancji i umorzenia postępowania. Jedynie na marginesie wskazać należy, że  -  zdaniem Sądu odwoławczego ? umorzenie takie nie tworzy sytuacji powagi rzeczy osądzonej, co ? jeżeli nie stwierdzone zostaną inne, negatywne przesłanki procesowe ? pozwala na złożenie kolejnej skargi o te same czyny, pod warunkiem wskaże skierowania wniosku o wszczęcie postepowania przeciwko obwinionemu, który status strony nabył prawidłowo na etapie dochodzenia dyscyplinarnego.

Na mocy art. 436 k.p.k. w zw. z art. 95n PoA stwierdzić należy, że ograniczenie rozpoznania odwołań do opisanego wyżej, a dostrzeżonego z urzędu naruszenia jest wystarczające do  wydania orzeczenia.

Wobec umorzenia postępowania, o kosztach orzeczono na mocy art. 95l ust. 2 PoA, obciążając nimi właściwą Izbę Adwokacką.

Hasło: przewinienie dyscyplinarne, obwiniony, uzasadnienie.