Orzeczenie WSD z dnia 8 czerwca 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. Z.K. z odwołania Ministra Sprawiedliwości oraz obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej we Wrocławiu z dnia 6 sierpnia 2018 r., SD 6/16,
na podstawie art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 437 § 2 k.p.k.
orzeka:
uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej we Wrocławiu.
UZASADNIENIE
Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej we Wrocławiu złożył wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatowi Z.K., obwiniając o to, że:
od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 7 lutego 2012 r. w ramach prowadzonej kancelarii prawnej, nie dochował szczególnej skrupulatności w sprawach finansowych w stosunku do Z.J., przetrzymując na rachunku bankowym kancelarii zadośćuczynienie przyznane klientowi oraz nie poinformował niezwłocznie Z.J. o otrzymanej na konto kancelarii w dniu 3 stycznia 2011 r. kwocie 88.263,77 zł oraz w dniu 12 października 2011 r. kwocie 1.259,15 zł i nie przekazał niezwłocznie należnej Z.J. kwoty tytułem uzyskanego zadośćuczynienia, co stanowi przewinienie dyscyplinarne określone w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 50 ust. 1 i 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu,
od dnia 3 stycznia 2011 r. do dnia 7 lutego 2012 r. w ramach prowadzonej kancelarii adwokackiej, nie informował klienta Z.J. o postępach sprawy i jej wynikach, a w szczególności nie poinformował Z.J. o tym, że w dniu 3 stycznia 2011 r. i w dniu 12 października 2011 r. na konto kancelarii wpłynęły należne dla Z.J. kwoty zadośćuczynienia, co stanowi przewinienie dyscyplinarne określone w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej we Wrocławiu orzeczeniem z dnia 6 sierpnia 2018 r. w sprawie SD 6/16, uznał obwinionego adw. Z.K. za winnego:
popełnienia przewinienia dyscyplinarnego opisanego w pkt. 1 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i za to na podstawie art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 50 ust. 1 i 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i na podstawie art. 82 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia czynu w zw. z art. 6 ustawy ? Prawo o adwokaturze oraz wymierzył obwinionemu karę pieniężną w wysokości 30-krotności podstawowej składki izbowej Izby Adwokackiej we Wrocławiu,
oraz
za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt. 2 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i za to, na podstawie art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i na podstawie art. 81 pkt 1 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze, wymierzył obwinionemu karę nagany,
na podstawie art. 81 pkt 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze orzekł wobec obwinionego zakaz wykonywania patronatu na okres 2 lat,
na podstawie § 2 lit. b uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej nr 30/2008 z dnia 22 listopada 2008 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego obciążył obwinionego kosztami postępowania w wysokości 2.500 zł.
Od powyższego orzeczenia odwołanie wniósł Minister Sprawiedliwości oraz obwiniony adw. Z.K.
Minister Sprawiedliwości zaskarżył orzeczenie w całości na niekorzyść obwinionego, zarzucając:
obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4, art. 9 § 1, art. 410 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze, poprzez zaniechanie wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia i poczynienia szczegółowych ustaleń faktycznych w zakresie dotyczącym prawidłowej kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu, w zakresie wyczerpania znamion przestępstwa z art. 284 § 2 w zw. z art. 294 § 1 w zw. z art. 12 k.k., w sytuacji gdy obowiązkiem Sądu Dyscyplinarnego było wyjaśnienie z urzędu wszystkich okoliczności faktycznych przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego, a także wszechstronne ich rozważenie przed wydaniem orzeczenia, co do istoty sprawy,
rażącą niewspółmierność wymierzonej za czyn opisany w pkt. I kary dyscyplinarnej, w sytuacji gdy prawidłowo ocenione wszystkie okoliczności podmiotowe i przedmiotowe sprawy wskazują na znaczny stopień zawinienia i społecznej szkodliwości czynu obwinionego, co prowadzi do wniosku, iż wymierzona kara pieniężna jest rażąco łagodna i nie spełnia podstawowych celów kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.
Podnosząc wyżej opisane zarzuty, Minister Sprawiedliwości wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej we Wrocławiu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez orzeczenie wobec obwinionego za czyn opisany w pkt. 1 kary dyscyplinarnej wydalenia z adwokatury, a następnie orzeczenie tej kary jako kary łącznej.
Obwiniony adw. Z.K. zaskarżył orzeczenie w całości, zarzucając:
naruszenie art. 88 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art.17 § 1 pkt 6 k.p.k., poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy w sprawie nastąpiło przedawnienie karalności,
naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 95 ust. 1 k.s.h., poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że obwiniony ponosi odpowiedzialność za rozliczenia kancelarii adwokackiej,
naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 97 ust. 1 i 2 k.s.h., poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że obwiniony ponosi odpowiedzialność za rozliczenia kancelarii adwokackiej.
Podnosząc wyżej opisane zarzuty, adw. Z.K. wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania w sprawie, ewentualnie uniewinnienie od zarzucanych czynów.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Jako zasadne należy uznać odwołanie Ministra Sprawiedliwości, które to okazało się o tyle uzasadnione, że doprowadziło do kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia, a w efekcie tejże kontroli do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej we Wrocławiu do ponownego rozpoznania.
Odnosząc się do zarzutów podnoszonych przez Ministra Sprawiedliwości, stwierdzić należy, iż zasadnym okazał się zarzut obrazy przepisów postępowania, mający wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4, art. 9 § 1, art. 410 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze. Zgodzić się również należy, iż orzeczenie zostało oparte na niepełnych ustaleniach faktycznych, a uchybienia te były na tyle istotne, że miały wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Skutkiem tychże uchybień jest nieprawidłowa ocena prawna czynów przypisanych obwinionemu.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny w pełni podziela ustalenia faktyczne sądu I instancji w zakresie zatrzymania przez obwinionego adw. Z.K. środków pieniężnych stanowiących własność pokrzywdzonego Z.J. oraz wyprowadzenie z prawidłowych ustaleń wnioski, iż działanie obwinionego wyczerpuje znamiona przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze i z związku z § 50 ust. 1 i 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Obowiązkiem sądu I instancji jednakże było dokonanie oceny czynów zarzucanych obwinionemu, a w szczególności ocena, [czy] czyny wyczerpują znamiona przestępstwa, w tym wypadku przestępstwa przywłaszczenia. Powyższe ma istotne znaczenie w zakresie ustalenia daty przedawnienia karalności oraz ma wpływ na wymiar kary.
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej we Wrocławiu pominął bardzo istotną okoliczność, iż przeciwko obwinionemu adw. Z.K. skierowany został akt oskarżenia o czyny z art. 284 § 2 w zw. z art. 294 § 1 w zw. z art. 12 k.k. i inne, a jednym z pokrzywdzonych jest pokrzywdzony w niniejszej sprawie Z.J. Prokurator Okręgowy zarzuca obwinionemu m.in., iż po uzyskaniu w dniu 4 stycznia 2011 r. kwoty 88.263,77 zł oraz w dniu 13 października 2011 r. kwoty 1.259,15 zł z ?P? z tytułu odszkodowania wyegzekwowanego na rzecz Z.J., dopuścił się wraz z innymi osobami zwłoki w wypłacie należnej klientowi kwoty 55.989,40 zł, dokonując jej zapłaty dopiero w dniach 17 i 20 lutego 2012 r., a nadto dokonał nienależnego potrącenia kwoty 5.200 zł z tytułu kosztów sądowych, tj. o czyn z art. 284 § 2 w zw. z art. 294 § 1 w zw. z art. 12 k.k. W tej kwestii w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia jest tylko wzmianka o skierowanym akcie oskarżenia. Brak ustaleń sądu, na jakim etapie jest postępowanie i czy w sprawie wydany został wyrok, a jeżeli tak, to jakiej treści oraz czy postępowanie karne zostało zakończone.
Obowiązkiem Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej we Wrocławiu było wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, zwłaszcza wyżej wskazanych i w tym celu organ prowadzący postępowanie jest obowiązany podejmować czynności z urzędu. Zaniechanie przez sąd I instancji wyjaśnienia wskazanych powyżej okoliczności ma istotne znaczenie dla prawidłowej oceny zachowania obwinionego, a konsekwencją powyższego jest dokonanie niepełnych ustaleń faktycznych w zakresie pozwalającym na dokonanie prawidłowej subsumpcji wyczerpania przez obwinionego znamion przewinienia dyscyplinarnego i zarazem znamion przestępstwa.
Jak wcześniej wskazano, Wyższy Sąd Dyscyplinarny podziela ustalenia sądu I instancji, przy czym nie wynika z ustaleń faktycznych, czy działanie obwinionego wyczerpało znamiona przestępstwa. W tym zakresie postępowanie zawiera braki. Niezbędnym zatem dla oceny działania obwinionego będzie wyjaśnienie istotnej okoliczności, jaką jest ustalenie, czy postępowanie karne zostało zakończone, a następnie w oparciu o uzupełniony materiał dowodowy dokonanie ustaleń faktycznych oraz dokonanie oceny prawnej czynów zarzucanych obwinionemu. Powyższe ma istotne znaczenie dla ustalenia terminu przedawnienia czynów zarzucanych obwinionemu. W wypadku bowiem, jeżeli czyn obwinionego zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne, zgodnie z treścią art. 88 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze, następuje dopiero z upływem okresu przedawnienia karalności przestępstwa.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny uznał zatem, iż wskazane i opisane powyżej uchybienia oraz braki postępowania dowodowego miały istotny wpływ na poczynione w sprawie ustalenia faktyczne, a dokonana przez sąd orzekający ocena dowodów nie była wnikliwa i wszechstronna. Nie obejmowała ona wszystkich faktów i okoliczności istotnych dla prawidłowego orzekania w niniejszej sprawie. Tym samym za prawidłowe nie mogło zostać także uznane zaskarżone orzeczenie. Z podanych wyżej powodów Wyższy Sąd Dyscyplinarny uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę obwinionej adw. Z.K. do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej we Wrocławiu.
Wobec uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przedwczesnym byłoby odnoszenie się do pozostałych zarzutów, zawartych w odwołaniu Ministra Sprawiedliwości, a dotyczących rażącej niewspółmierności kary. Jako przedwczesne należy uznać również odnoszenie się do zarzutów zawartych w odwołaniu obwinionego adw. Z.K., kwestionującego nie tylko ustalenia dotyczące winy, ale i również zarzuty dotyczące przedawnienia karalności przewinienia dyscyplinarnego. Obwiniony bowiem w odwołaniu wnosił alternatywnie o uniewinnienie bądź uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania z uwagi na przedawnienie karalności. Wskazywane braki oraz niepełne ustalenia faktyczne w zakresie oceny czynu obwinionego uniemożliwiają odniesienie się do zarzutów.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji będzie miał na względzie uwagi sądu odwoławczego i zadba, by stwierdzone uchybienia się nie powtórzyły, oraz uzupełni postępowanie dowodowe w zakresie wyjaśnienia, czy postępowanie karne dotyczące obwinionego zostało zakończone, a następnie w oparciu o ponowne ustalenia faktyczne w tym zakresie dokona oceny działania obwinionego, a w szczególności, czy działanie obwinionego wyczerpuje znamiona przestępstwa.
Mając powyższe na względzie, Wyższy Sąd Dyscyplinarny na podstawie art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k. uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej we Wrocławiu.