Orzeczenie WSD z dnia 8 czerwca 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. L.P. z odwołania obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 15 października 2018 r., SD 53/18,
na podstawie art. 437 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
zmienia zaskarżone orzeczenie w pkt. 2 w ten sposób, że na podstawie art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 88 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze i w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze postępowanie w tej części umarza,
uchyla zaskarżone orzeczenie w pkt. 5 o karze łącznej,
na podstawie art. 84 ust. 1 pkt 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierza obwinionemu karę łączną w wysokości trzydziestokrotności składki izbowej w kwocie po 120 zł każda,
uzupełnia zaskarżone orzeczenie w pkt. 6 w ten sposób, że do podstawy prawnej zasądzenia od obwinionego zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego wprowadza przepis art. 95l ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze,
zaskarżone orzeczenie zmienia w pkt. 7 w ten sposób, że do podstawy prawnej zasądzenia od obwinionego zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego wprowadza przepis art. 95l ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze,
w pozostałej części zaskarżone orzeczenie utrzymuje w mocy,
na podstawie art. 95l ust. 2 w zw. z pkt. 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego orzeka wobec obwinionego koszty postępowania przed sądem II instancji w kwocie 1.000 zł.
UZASADNIENIE
Orzeczeniem z dnia 15 października 2018 r. w sprawie SD 53/18, Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie uznał adw. L.P. za winnego tego, że:
pismem z dnia 10 lipca 2014 r., kierowanym do Ministra Spraw Wewnętrznych, Departament Spraw Obywatelskich, przekroczył granice wolności pisma i naruszył godność adresata przez sformułowania ?Podstawę odmowy zajęcia się sprawą w oparciu o wyjaśnienie Konsula (?) traktuję jako niespotykaną bezczelność?, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 13, § 14, § 16, § 17 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za to na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 82 ustawy ? Prawo o adwokaturze, wymierzył mu karę pieniężną w wysokości dziesięciokrotności składki izbowej w kwocie 120 zł za każdą składkę, obowiązującego w dacie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego,
pismem z dnia 3 czerwca 2014 r. kierowanym do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przekroczył granice wolności pisma poprzez użycie sformułowania ?Niebywałe chamstwo (?) kierownika Wydziału Konsularnego są nie do zaakceptowania. Świadczą one o braku podstawowych kwalifikacji merytorycznych i moralnych do zajmowania przez P.S. tak odpowiedzialnego stanowiska?, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 13, § 14, § 16, § 17 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za to na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 82 ustawy ? Prawo o adwokaturze, wymierzył mu karę pieniężną w wysokości dziesięciokrotności składki izbowej w kwocie 120 zł za każdą składkę, obowiązującego w dacie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego,
pismem z dnia 10 czerwca 2014 r. kierowanym do kierownika Wydziału Konsularnego RP w Tel Awiwie, przekroczył granice wolności pisma oraz groził pociągnięciem do odpowiedzialności adresata pisma poprzez użycie sformułowania ?w przypadku odmowy nadania biegu wnioskowi paszportowemu (?) podejmę wszelkie środki prawne zmierzające do pociągnięcia Pana do odpowiedzialności w związku z notorycznym łamaniem prawa i nadużywaniem zajmowanego stanowiska w przedmiotowej i wielu innych sprawach?, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 13, § 14, § 16, § 17 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za to na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 82 ustawy ? Prawo o adwokaturze, wymierzył mu karę pieniężną w wysokości dziesięciokrotności składki izbowej w kwocie 120 zł za każdą składkę, obowiązującego w dacie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego,
pismem z dnia 24 lipca 2014 r. kierowanym do Ambasadora RP w Izraelu oraz do Kierownika Wydziału Konsularnego RP w Tel Awiwie, przekroczył granice wolności pisma oraz groził wszczęciem postępowania karnego przez użycie sformułowania ?W przypadku braku reakcji do dnia 15 sierpnia 2014 r. będę zmuszony do zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa?, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 13, § 14, § 16, § 17 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za to na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 82 ustawy ? Prawo o adwokaturze, wymierzył mu karę pieniężną w wysokości dziesięciokrotności składki izbowej w kwocie 120 zł za każdą składkę, obowiązującego w dacie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.
W pkt. 5 orzeczenia sąd I instancji na podstawie art. 84 ust. 1 pkt 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionemu karę łączną w wysokości czterdziestokrotności składki izbowej po 120 zł każda. W pkt. 6 i 7 orzeczenia obciążył obwinionego kosztami postępowania za dochodzenie i postępowanie przed sądem w kwocie po 1.000 zł.
Orzeczenie zaskarżył w całości obwiniony, wniósł o jego zmianę przez uniewinnienie, ewentualnie o uchylenie do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, zarzucając:
obrazę przepisów postępowania, tj. art. 167, art. 175 § 1 i 2 w zw. z art. 6 k.p.k., wynikającą z uznania prawidłowości zawiadomienia obwinionego o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 15 października 2018 r., przeprowadzenia rozprawy pod jego nieobecność, co naruszyło jego prawo do obrony,
obrazę przepisów postępowania, tj. art. 4, art. 5 § 2 i art. 7 oraz art. 424 §1 pkt 1 k.p.k., wobec nierozważenia całości okoliczności, przyczyn, kontekstu i trybu, w jakich zostały sformułowane zakwestionowane wypowiedzi, w sytuacji, gdy w zaistniałych okolicznościach stanowiły one usprawiedliwioną możliwość skutecznej realizacji interesu klienta i obrony przed bezprawnymi działaniami podejmowanymi przeciwko obwinionemu i jego klientom, a nadto wobec przypisania obwinionemu odpowiedzialności za intencje, których nie można wyczytać z treści pism,
obrazę przepisów postępowania, tj. art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 13, § 14, § 16, § 17 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu przez uznanie, że użyte przez niego sformułowania stanowiły delikty dyscyplinarne,
rażącą niewspółmierność orzeczonych kar jednostkowych oraz kary łącznej, w sytuacji gdy użyte sformułowania nie były obelżywe lub drastycznie nieodpowiednie w kontekście okoliczności towarzyszących a także wobec dotychczasowej niekaralności obwinionego.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie obwinionego nie zasługuje na uwzględnienie.
Stan faktyczny nie budzi wątpliwości. Treść wszystkich pism i zawartych w nich kwestionowanych sformułowań także pozostaje poza sporem.
Zarzut obrazy przepisów postępowania odnośnie niezawiadomienia obwinionego o terminie rozprawy w dniu 15 października 2018 r. jest całkowicie chybiony. To, że w chwili doręczenia zawiadomienia adresat przebywał na urlopie poza kancelarią, nie ma żadnego znaczenia. Każdy obywatel naszego kraju, a tym bardziej adwokat doskonale wie, że pismo awizowane niepodjęte w terminie, uważa się za prawidłowo doręczone. Tak też postąpił sąd I instancji, decydując się na prowadzenie sprawy pod nieobecność obwinionego. Termin rozprawy wyznaczono na czas po powrocie obwinionego z urlopu, w związku z czym zarzut naruszenia prawa do obrony nie mógł być uwzględniony.
Sąd z urzędu zmienił zaskarżone orzeczenie w pkt. 2 w ten sposób, że na podstawie art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 88 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze postępowanie z uwagi na przedawnienie karalności czynu umorzył.
Pismo, w którym obwiniony użył kwestionowanego sformułowania ?Niebywałe chamstwo? datowane na dzień 3 czerwca 2014 r. zawiera prezentatę uczynioną przez adresata w dniu 6 czerwca 2014 r. Zgodnie z art. 88 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze karalność przewinienia dyscyplinarnego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat. Skoro okres ten w przypadku czynu opisanego w pkt. 2 zaskarżonego orzeczenia upłynął, licząc najpóźniej dzień 6 czerwca 2019 r., to w tym dniu nastąpiło przedawnienie karalności, skutkiem czego jest zmiana zaskarżonego orzeczenia w pkt. 2 przez umorzenie postępowania.
Zarzut nierozważenia wszystkich okoliczności mających wpływ na potrzebę użytych w pismach sformułowań nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd I instancji w uzasadnieniu pisemnym słusznie zauważył, że zwroty użyte przez obwinionego, nawet jeśli powodowane były w jego przekonaniu potrzebą obrony interesów klienta, to przekraczały ramy umiaru i współmierności, będąc dalekimi od oględności w wypowiedziach. Użycie pod adresem urzędników zwrotu: niespotykana bezczelność oraz groźby zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa czy też groźby podjęcia wszelkich środków prawnych zmierzających do pociągnięcia do odpowiedzialności za notoryczne łamanie prawa i nadużywanie stanowiska stanowią, ponad wszelką wątpliwość, niezależnie od intencji autora, przekroczenie rzeczowości, umiaru i współmierności wypowiedzi wymaganych od adwokata. Takich sformułowań nie może usprawiedliwiać nawet obiektywnie naganne zachowanie adresata pisma. Z pewnością stosowanie tak niekonwencjonalnych, niemających wiele wspólnego z dyplomacją środków perswazji nie było niezbędne do osiągnięcia celu zgodnego z interesem klienta. Groźba pozostaje groźbą, niezależnie od tego, czy grozi się pociągnięciem do odpowiedzialności karnej, dyscyplinarnej czy na przykład tylko służbowej i to w celu wywarcia wpływu na urzędnika państwowego. Stosując w praktyce takie metody perswazji, adwokat podrywa zaufanie do zawodu, który wykonuje.
Nie jest prawdą, by uznając obwinionego za winnego, sąd I instancji pominął okoliczności towarzyszące, o których pisze skarżący, czy też wyrwał z kontekstu użyte sformułowania. Sąd nie pominął okoliczności towarzyszących, uznał je, i to słusznie, za nieistotne dla odpowiedzialności dyscyplinarnej obwinionego.
Kary jednostkowe wymierzone obwinionemu za czyny 1, 3 i 4 nie są surowe, kara pieniężna w kwocie 1.200 zł w kontekście bezrefleksyjnej postawy zaprezentowanej przez obwinionego w trakcie procesu może być uznana raczej za łagodną.
Umorzenie postępowania co do czynu 2 zaskarżonego orzeczenia spowodowało konieczność zmiany orzeczenia o karze łącznej w pkt. 5. Kara łączna, przy wymierzeniu której zastosowano zasadę kumulacji, nie wydaje się być w tych okolicznościach karą rażąco surową.
W zaskarżonym orzeczeniu w pkt. 6 i 7 w powołanej podstawie prawnej nie przywołano art. 95l ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze, w związku z czym Wyższy Sąd Dyscyplinarny uzupełnił o ten przepis pkt 6 i zmienił przez dopisanie tego przepisu pkt 7.
Poczynione w zaskarżonym orzeczeniu zasadnicze zmiany wynikają wyłącznie z przedawnienia karalności jednego z czterech przypisanych obwinionemu czynów, nie są wiec rezultatem odwołania. Ponieważ odwołanie obwinionego okazało się nieuzasadnione, obciążono go na podstawie art. 95l ust. 2 w zw. z pkt. 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego kosztami postępowania za II instancję w kwocie 1.000 zł.