Orzeczenie WSD z dnia 7 grudnia 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. M.J. z odwołania obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Opolu z dnia 31 lipca 2018 r., SD 5/2018,
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
uchylić zaskarżone orzeczenie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Opolu.
UZASADNIENIE
Orzeczeniem z dnia 31 lipca 2018 r. Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Opolu uznał adwokata M.J. za winnego zarzucanego mu czynu, to jest przewinienia dyscyplinarnego polegającego na tym, że od dnia 30 maja 2017 r. do nadal w X, jako dłużnik W.B., którego wierzytelności powstały wskutek nierozliczenia się z przekazanego honorarium i zostały stwierdzone prawomocnym nakazem zapłaty w sprawie I Nc 2716/16, wydanym przez Sąd Rejonowy w X, zlekceważył obowiązek zapłaty wynikający z wyżej wymienionego orzeczenia na łączną kwotę 8146,50 zł, czym poderwał zaufanie oraz poniżył godność zawodu adwokata w opinii publicznej, co stanowi przewinienie dyscyplinarne określone w § 1 ust. 2, § 4 i § 50 ust. 1 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze i orzekł na zasadzie art. 81 ust. 1 pkt 4 ustawy ? Prawo o adwokaturze karę 3 miesięcy zawieszenia w czynnościach zawodowych oraz na zasadzie art. 81 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze zakaz wykonywania patronatu na czas 2 lat.
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Opolu ustalił następujący stan faktyczny.
W.B. ustanowił adwokata M.J. swoim pełnomocnikiem oraz zlecił mu w latach 2010 i 2011 prowadzenie spraw sądowych przeciwko dłużnikom o zapłatę. Adwokat M.J. nie dopełnił ciążących na nim jako pełnomocniku obowiązków, w pierwszej sprawie nie kierując pozwu do sądu, co skutkowało przedawnieniem roszczenia, a w kolejnej sprawie, pomimo złożenia pozwu, w odpowiedzi na wezwanie sądu nie uzupełnił braków formalnych pozwu, co w konsekwencji doprowadziło do zwrócenia pozwu, a w trzeciej sprawie otrzymał od dłużnika zasadzoną kwotę i nie rozliczył się z niej z W.B. Adwokat M.J. nie rozliczył się również z otrzymanego honorarium, pomimo tego, że pokrzywdzony wielokrotnie wzywał go do zwrotu dłużnej sumy.
Adwokat M.J. i W.B. zawarli ugodę i adwokat M.J. zobowiązał się do zapłaty łącznej kwoty 12.867 zł. Początkowo dług był regulowany w ratach, jednakże nie został spłacony w całości. W dniu 8 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy w X, Wydział I Cywilny, w sprawie I Nc 2716/16 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał adwokatowi M.J., aby zapłacił na rzecz pokrzywdzonego kwotę 6.867 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 28 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, a także kwoty 62,50 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej i kwoty 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Obwiniony nie wniósł skutecznie zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Wobec tak ukształtowanego stanu faktycznego, nie budziło wątpliwości Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Opolu, że obwiniony dopuścił się przewinienia dyscyplinarnego określonego w § 1 ust. 2, § 4 i § 50 ust. 1 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze.
Zgodnie bowiem z treścią § 1 ust. 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu naruszeniem godności zawodu adwokata jest takie postępowanie adwokata, które mogłoby go poniżyć w opinii publicznej i podważyć zaufanie do zawodu. Zgodnie z § 4 ust. 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu adwokat odpowiada dyscyplinarnie za uchybienie etyki adwokackiej lub naruszenie godności zawodu podczas działalności zawodowej, publicznej, a także w życiu prywatnym. Z kolei w myśl § 50 ust. 1 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w sprawach finansowych obowiązuje adwokata w stosunku do klienta szczególna skrupulatność.
Orzeczona na zasadzie art. 81 ust. 1 pkt 4 ustawy ? Prawo o adwokaturze kara 3 miesięcy zawieszenia w czynnościach zawodowych oraz na zasadzie art. 81 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze zakaz wykonywania patronatu na czas 2 lat, w ocenie sądu I instancji, były adekwatne do stopnia winy i społecznej szkodliwości przewinień popełnionych przez obwinionego.
W dniu 28 grudnia 2018 r. obwiniony adwokat M.J. wniósł odwołanie, zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając mu obrazę art. 117 § 2 k.p.k., a w konsekwencji rażące naruszenie art. 6 k.p.k. i art. 6 ust. 3 lit. c Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, poprzez naruszenie konstytucyjnego prawa obwinionego do obrony, polegające na przeprowadzeniu rozprawy w dniu 31 lipca 2018 r. i wydaniu tego samego dnia wyroku pod nieobecność obwinionego, pomimo tego, że adw. M.J., zarówno drogą telefoniczną, jak również elektroniczną, w sposób prawidłowy usprawiedliwił swoje niestawiennictwo na rozprawie sądowej. Obwiniony zarzucił także w zakresie odmówienia mu prawa do obrony powiadomienie go o terminie rozprawy bez zachowania siedmiodniowego terminu. W odwołaniu adw. M.J. wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Opolu do ponownego rozpoznania oraz o dopuszczenie dowodów w postaci zwolnienia lekarskiego oraz zeznań świadka S.B. Natomiast obwiniony nie odniósł się merytorycznie do zarzucanych mu czynów, zwracając jedynie uwagę na fakt odmówienia mu prawa do obrony.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Podniesione przez obwinionego w odwołaniu od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Opolu z dnia 31 lipca 2018 r. zarzuty, w ocenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, są oczywiście zasadne, wobec czego wniosek o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania został uwzględniony.
Wobec tego Wyższy Sąd Dyscyplinarny odstąpił od ustalania w niniejszej sprawie stanu faktycznego oraz kontroli merytorycznej orzeczenia wydanego przez Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Opolu, poprzestając na zbadaniu zarzuconej odmowy prawa do obrony obwinionemu adwokatowi M.J.
Znajdują potwierdzenie w rzeczywistości i przedłożonych przez obwinionego dowodach, podnoszone przez obwinionego adwokata M.J. okoliczności, że o rozprawie wyznaczonej na dzień 31 lipca 2018 r. poinformowany został z zaniechaniem 7-dniowego terminu, a obwiniony, nie mogąc się stawić na wyznaczonej rozprawie, dołożył wszelkiej staranności, aby o niemożliwości stawiennictwa poinformować Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Opolu. Adwokat M.J. o niemożliwości stawiennictwa poinformował zarówno drogą telefoniczną, jak i elektroniczną, bezsporne pozostaje zatem, że informacja ta dotarła jeszcze przed terminem rozprawy do Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Opolu, a zatem Sąd powinien był uznać niestawiennictwo za usprawiedliwione, a rozprawę odroczyć.
Co więcej, do złożonego przez obwinionego odwołania załączone zostało zwolnienie lekarskie, wystawione przez lekarza sądowego, a zatem obwiniony usprawiedliwił swoją obecność nie tylko faktycznie, ale również formalnie, albowiem zgodnie z art. 117 § 3 k.p.k., odpowiednio stosowanym w postępowaniu dyscyplinarnym, należy uzyskać zwolnienie od lekarza sądowego, co też obwiniony uczynił.
Wobec powyższych faktów stwierdzić należy, że zasadnym był zarzut naruszenia art. 117 § 2 k.p.k., a w konsekwencji rażące naruszenie art. 6 k.p.k. i art. 6 ust. 3 lit c Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Zgodnie bowiem z art. 117 § 2 k.p.k. czynności nie przeprowadza się, jeżeli osoba uprawniona nie stawiła się, a brak dowodu, że została o niej powiadomiona, oraz jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że niestawiennictwo wynikło z powodu przeszkód żywiołowych lub innych wyjątkowych przyczyn, a także wtedy, gdy osoba ta usprawiedliwiła należycie niestawiennictwo i wnosi o nieprzeprowadzanie czynności bez jej obecności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Natomiast przeprowadzenie tej czynności, co więcej, uznanie obwinionego za winnego zarzucanych mu czynów, stanowi rażące naruszenie prawa do obrony, stanowiącego jedną z podstawowych zasad każdego postępowania, a znajdującego podstawę w przepisach konstytucyjnych, konwencyjnych i ustawowych, w szczególności w odpowiednio stosowanym art. 6 k.p.k.
Niezależnie bowiem od merytorycznej oceny zarzucanych obwinionemu czynów, a także jego udziału w postępowaniu przygotowawczym, rozprawa stanowi centralny punkt postępowania dyscyplinarnego, umożliwiający obwinionemu podjęcie prawa do obrony. Bez znaczenia pozostaje, czy w postępowaniu przygotowawczym złożył on wyczerpujące wyjaśnienia czy nie stawił się na wyznaczonych czynnościach, to bowiem rozprawa dyscyplinarna pozwala na zachowanie zasady bezpośredniości i umożliwienie przedstawienia swojego stanowiska przez obwinionego. Brak umożliwienia tego obwinionemu, w szczególności w sytuacji, gdy Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Opolu został uprzedzony o niemożliwości stawiennictwa przez obwinionego z uwagi na zbyt późne poinformowanie go o terminie rozprawy, bezsprzecznie stanowiło pogwałcenie przepisów postępowania oraz prawa do obrony.
Wobec powyższego należało orzec, jak na wstępie.