Orzeczenie WSD z dnia 4 marca 2023 r. (3)
Sygn. akt: WSD 60/21
ORZECZENIE
Dnia 4 marca 2023 r.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury
w składzie
Przewodniczący: SWSD adw. dr Tomasz Cyrol
Członkowie: SWSD adw. Joanna Lazer
SWSD adw. Andrzej Mękal (spraw.)
przy udziale: Z-cy
Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury
adw. Marcina Komara
oraz protokolanta: adw. Aleksandra Nobisa
w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. XY z odwołania obwinionej od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Bielsku-Białej z dnia 20 stycznia 2021 r., sygn. SD 4/20
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 Prawa o adwokaturze oraz art. 95l ust. 1 i 3 Prawa o adwokaturze w zw. z punktem 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego
orzeka:
I. utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie,
II. zasądza od obw. adw. XY na rzecz Izby Adwokackiej w Bielsku-Białej kwotę 1.000,00 zł (słownie: jeden tysiąc złotych) tytułem zryczałtowanych kosztów postępowania przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym.
UZASADNIENIE
Orzeczeniem z dna 20 stycznia 2021 r. Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Bielsku-Białej uznał obwinioną adw. XY za winną popełnienia przewinienia dyscyplinarnego polegającego na tym, że w B-B, woj. Ś. w okresie od 22 kwietnia 2020 r. do 27 października 2020 r. wezwana pismem z dnia 25 marca 2020 r. Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Bielsku-Białej do pisemnego ustosunkowania się do jego treści oraz załącznika do tego pisma to jest skargi z dnia 12 marca 2020 r. X, pomimo odebrania przedmiotowego pisma w dniu 14 kwietnia 2020 r., nie odpowiedziała na to pismo, ani też nie wskazała przyczyn braku odpowiedzi, tj. czynu, o którym mowa w art. 80 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2020r., poz.1651) w zw. z § 1, ust.2 i ust. 3, § 4, § 8 zd. 1 oraz § 64 zd. 2 Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (uchwała nr 52/2011 NRA z dnia 19 listopada 2011 r. w sprawie jednolitego tekstu Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu uchwalonego przez Naczelną Radę Adwokacką 10 października 1998r. (uchwała nr 21XV111198) ze zmianami wprowadzonymi uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej nr 32/2005 z dnia 19 listopada 2005r. oraz uchwałami Naczelnej Rady Adwokackiej nr 33//2011-5412011 z dnia 19 listopada 2011 r. oraz uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej nr 64/2016 z dnia 25 czerwca 2016 r. i uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej nr 66/2019 z dnia 21 września 2019 r. ) oraz w zw. z art. 11 § 2 U. i art. 95 n pkt 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze (tj. Dz.U. 2020, poz. 165 1) ) i za to na podstawie art. 81 ust. I pkt 3 w zw. z art. 82 ust. 1 - ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze wymierzył jej karę pieniężną w wymiarze 3900 zł (trzy tysiące dziewięćset złotych), ponadto, na podstawie art. 627 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95 n ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze oraz uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. dotyczącej kosztów postępowań dyscyplinarnych zasądził od obwinionej adw. XY na rzecz Izby Adwokackiej w Bielsku-Białej opłatę zryczałtowaną w wysokości 2000 zł (dwa tysiące złotych) tytułem kosztów postępowania dyscyplinarnego.
Od tego orzeczenia w dniu 3 marca 2021 roku obwiniona wniosła odwołanie zaskarżając w/w orzeczenie w całości, zarzucając jego treści naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze w zw. z § 8 oraz § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu oraz § 18 Obwieszczenia Prezydium NRA z dnia 29 października 2013 r. w zw. z § 63 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, poprzez nieprawidłowe przyjęcie, iż uregulowania zawarte w Zbiorze Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu stanowią samoistną materialnoprawną podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej o charakterze represyjnym, wnosząc tym samym o jego zmianę na korzyść obwinionej poprzez uniewinnienie jej od popełnienia zarzucanych czynów.
Jednocześnie, obwiniona wniosła - na wypadek nie uwzględnienia przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w/w zarzutu - o wymierzenie kary nagany, albowiem zdaniem obwinionej orzeczona kara pieniężna jest rażąco niewspółmiernie surowa do wagi zarzucanego czynu.
Uzasadniając podniesione przez nią zarzuty obwiniona wskazała, że obwiniony w postępowaniu dyscyplinarnym posiada zatem takie same prawa jak podejrzany/ oskarżony w postępowaniu karnym, ma zatem prawo do składania wyjaśnień jak i odmowy składania wyjaśnień bez podania powodów. Oskarżony może zachowywać się w procesie całkowicie biernie i nie może to być podstawa do wyciągania wobec niego żadnych negatywnych konsekwencji. Obwiniona powołała się na tzw. prawo do milczenia, albowiem jej zdaniem ?Każda osoba oskarżona o popełnienie przestępstwa ma prawo, na zasadach pełnej równości, do gwarancji nieprzymuszania jej do zeznawania. Uczestnictwo w rozprawie jest prawem, a nie obowiązkiem oskarżonego. Konsekwencją tego rozwiązania jest m.in. prawo do nieuczestniczenia w rozprawie oraz prawo odmowy złożenia wyjaśnień (art. 175 § 1 k.p.k.). Zasady te obowiązują również w postępowaniu dyscyplinarnym. Nie udzielając odpowiedzi na skargę Anny Bogusz i nie składając wyjaśnień w postępowaniu dyscyplinarnym obwiniona w istocie skorzystała z przysługującego jej prawa, a wyciągnięcie z tego tytułu konsekwencji poprzez ukaranie obwinionej dotkliwą karą jest co najmniej niezrozumiałe.?
Obwiniona podniosła, że skarga nie dotyczyła płaszczyzny czynności zawodowych obwinionej, a sfery jej życia prywatnego. Obwiniona nie naruszyła interesów klienta ani szeroko pojętej Adwokatury. Obwiniona nie chciała skorzystać z prawa do składania wyjaśnień w tej sprawie, ani dzielić się z Szanownymi Koleżankami i Kolegami członkami Sądu Dyscyplinarnego swoimi problemami osobistymi. Obwiniona nie słyszała o przypadku, aby w analogicznej sytuacji zaistniałej przed sądem powszechnym oskarżony był karany za bierną postawę w postępowaniu. Jest to tzw. prawo do milczenia (art. 175 § 1 k.p.k.). Oznacza to, że podejrzany/oskarżony odmawiając składania wyjaśnień, nie może ponieść żadnych negatywnych konsekwencji z tego powodu. Wynika to z naczelnej zasady postępowania, zgodnie z którą podejrzany i oskarżony nie mają obowiązku ani dowodzenia swojej niewinności, ani obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść.
Zdaniem obwinionej, uznanie obwinionej za winną tego, że skorzystała z tzw. "prawa do milczenia" sprzeczne jest z art. 175 § 1 k.p.k. i nie może zostać uznane za delikt opisany w art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze, w zw. z § 2 ust. 2 i ust. 3, § 4, § 8 zd. 1 oraz § 64 zd. 2 Zasad Etyki Adwokackiej.
Nadto, obwiniona z ostrożności, na wypadek gdyby Wyższy Sąd Dyscyplinarny nie podzielił podniesionych przez nią zarzutów, podniosła dodatkowo zarzut niewspółmierności kary, albowiem zdaniem obwinionej kara rodzajowa wymierzona przez Sąd Dyscyplinarny jest nieadekwatna do wagi rzucanego czynu, a kara pieniężna w wysokości 3.900 zł. jest rażąco niewspółmiernie surowa do rodzaju przewinienia. Obwiniona podniosła, że kara pieniężna w takiej wysokości wskazuje na wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się akceptować dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona wtedy, gdy na podstawie ustalonych liczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, występuje wyraźna różnica między karą wymierzoną, a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo.
W opinii obwinionej, wymierzona kara stanowi w istocie formę szykany, a Sędziowie Dyscyplinarni i Rzecznik Dyscyplinarna (która domagała się zawieszenia obwinionej w prawie do wykonywania zawodu) zaskarżonym orzeczeniem odreagowali, jak się wydaje, wyłącznie swoją osobistą niechęć do obwinionej, której nabrali przez lata spotykania się na salach sądowych.
Nadto, Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Bielsku Białej pismem z dnia 6 kwietnia 2021 r. wniósł o utrzymanie zaskarżonego orzeczenie w mocy.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Odwołanie obwinionej nie zasługiwało na uwzględnienie.
Poza sporem pozostawały dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, że obwiniona adwokat XY nie odpowiedziała na pismo Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Bielsku- Białej z dnia 25 marca 2020 r., jak również nie ustosunkowała się w inny sposób ? mimo wezwań Dziekana ? do podniesionego przeciwko niej zarzutu. Pozwaną cechowała całkowita bierność. Obwiniona nie złożyła w postępowaniu dyscyplinarnym żadnych wyjaśnień.
Zgodnie z treścią art. 80. ustawy z dnia 26 raja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tj. Dz.U. 2020, poz. 1651) adwokaci i aplikanci adwokaccy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków, sprzeczne z prawem. Z kolei, jak wynika z § 1 ust. 2 i ust. 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu naruszeniem owej godności jest takie postępowanie adwokata, które mogłoby go poniżyć w opinii publicznej lub poderwać zaufanie do zawodu. (..) Obowiązkiem adwokata jest przestrzegać norm etycznych oraz strzec godności zawodu adwokackiego, a nadto zgodnie z § 64 zd.2 adwokat ma obowiązek udzielić władzom adwokatury żądanych wyjaśnień w zakreślonym terminie.
Nie ulega wątpliwości, iż zachowanie obwinionej wypełniło znamiona zarzucanego jej deliktu dyscyplinarnego, gdyż stanowiło działanie wprost sprzeczne z normą wyrażoną expressis verbis w przywołanym przepisie. Tym samym Wyższy Sąd Dyscyplinarny w całości podziela stanowisko Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Bielsku-Białej.
Nadto, nie należy również tracić z pola widzenia, iż nie jest to pierwszy delikt dyscyplinarny obwinionej, która była uprzednio wielokrotnie karana przez Sąd Dyscyplinarny. Jak wynika z dokumentacji zgromadzonej w toku postępowania adwokat XY była karana dyscyplinarnie orzeczeniami Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Bielsku-Białej łącznie 11 razy.
Katalog kar dyscyplinarnych został sformułowany w art. 81 ust. ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tj. Dz.U. 2020, poz. 1651). Zgodnie z przywołanym przepisem, kary dyscyplinarne są następujące 1) upomnienie; 2) nagana; 3)kara pieniężna; 4) zawieszenie w czynnościach zawodowych na okres od trzech miesięcy do pięciu lat; 5) wydalenie z adwokatury.
W świetle powyższego, wskazać należy, iż zarzut o niewspółmierności kary jest więcej niż chybiony. Podkreślenia wymaga, iż obwiniona adwokat XY była już karana dyscyplinarnie za takie same czyny (brak odpowiedzi na pismo Dziekana), w szczególności karą pieniężną, a dopuściła się ponownie takiego samego przewinienia. Orzeczona wobec obwinionej kara pieniężna w wysokości 3900,00 zł, zgodnie z art. 82 ustawy prawa o Adwokaturze jest adekwatna do winy i szkodliwości zarzucanego czynu. Kara ta, i tak wobec poprzedniej karalności dyscyplinarnej obwinionej jawi się jako łagodna.
O kosztach orzeczono na podstawie § 1 pkt 1 uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego wydanej na podstawie art. 58 pkt. 5b i art. 95l ust. 3 ustawy Prawo o adwokaturze.