Orzeczenie WSD z dnia 29 czerwca 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. A.S. z odwołania obwinionej od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Poznaniu z dnia 5 września 2018 r., SD 27/17,
na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
uchylić zaskarżone orzeczenie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu.
UZASADNIENIE
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu zaskarżonym orzeczeniem z dnia 5 września 2018 r. uniewinnił obwinioną adw. A.S., prowadzącą kancelarię z siedzibą w P. od zarzutu, że w 2015 r. nie wykonała ona obowiązku wynikającego z § 18 Obwieszczenia Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 29 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ?O doskonaleniu zawodowym adwokatów? na podstawie uchwały nr 109/2013 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 13 grudnia 2013 r. na podstawie uchwały nr 57/2011 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 19 listopada 2011 r. ze zmianami wprowadzonymi uchwałą nr 70/2012 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 17 marca 2012 r., tj. przewinienia dyscyplinarnego wskazanego w § 63 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze, oraz uznał adw. A.S. za winną popełnienia tego, iż w dniach 18 ? 25 kwietnia 2015 r. zobowiązana wezwaniem Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu nie udzieliła odpowiedzi Wicedziekanowi Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu w zakresie żądanych wyjaśnień w zakreślonym terminie i za to na podstawie art. 81 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył jej karę upomnienia dotyczącej wykonania obowiązku szkolenia zawodowego, to jest przewinienia dyscyplinarnego wskazanego w § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze, za co wymierzono jej karę upomnienia. Ponadto na podstawie art. 95l ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 uchwały nr 17/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 25 marca 2017 r. ze zmianami, kosztami postępowania dyscyplinarnego w zakresie uniewinnienia obciążył Izbę Adwokacką w Poznaniu, natomiast w zakresie czynu przypisanego obwinionej w połowie obciążył nimi obwinioną i z tego tytułu zasądził od niej na rzecz Izby Adwokackiej w Poznaniu łączną kwotę 1.000 zł, tj. po 500 zł na dochodzenie przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym oraz z postępowanie przed Sądem Dyscyplinarnym.
W zakresie czynu przypisanego obwinionej Sąd Dyscyplinarny w uzasadnieniu wydanego przez siebie orzeczenia wskazał, iż dokonał zmiany opisu zarzutu, przyjmując, że w dniach 18 ? 25 kwietnia 2015 r. zobowiązana wezwaniem Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu nie nadesłała informacji dotyczącej wykonania obowiązku szkolenia zawodowego, to jest przewinienia dyscyplinarnego wskazanego w § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Sąd I instancji uznał, że zgodnie z tym przepisem adwokat obwiązany jest stawić się na każde wezwanie władz adwokatury, a ewentualne niestawiennictwo powinien niezwłocznie usprawiedliwić, jak również ma obowiązek udzielić władzom adwokatury żądanych wyjaśnień w zakreślonym terminie, a skoro obwiniona adwokat A.S. po otrzymaniu wezwania od Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu z dnia 22 marca 2016 r. nie udzieliła jakiejkolwiek odpowiedzi ani w wyznaczonym terminie, ani w okresie późniejszym, to w ocenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Poznaniu, zachowanie obwinionej wyczerpało znamiona deliktu z § 64 zd. 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, za co została obwinionej wymierzona kara upomnienia.
Od powyższego orzeczenia obwiniona wniosła odwołanie, zaskarżając orzeczenie w zakresie pkt. 2 oraz pkt. 3, obciążającego obwinioną kosztami postępowania. Zaskarżonemu orzeczeniu obwiniona zarzuciła wyjście poza granice zaskarżenia, albowiem Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu zarzucił adw. A.S. popełnienie przewinienia dyscyplinarnego z § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w okresie 18 ? 25 kwietnia 2016 r., natomiast Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu zmienił opis czynu w ten sposób, że do popełnienia ww. deliktu dyscyplinarnego miało dojść w okresie 18 ? 25 kwietnia 2015 r. Obwiniona zarzuciła także naruszenie prawa do obrony, poprzez daleko idącą zmianę opisu czynu, co wymagało zwrotu sprawy Rzecznikowi Dyscyplinarnemu i zmiany postanowienia o przedstawieniu zarzutów, co umożliwiłoby podjęcie decyzji o sposobie obrony przed zarzutem w nowym brzmieniu oraz błędne i mające wpływ na treść orzeczenia zastosowanie § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i niezastosowanie § 18 uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej o doskonaleniu zawodowym adwokatów ? przewiduje on bowiem obowiązek składania sprawozdania o wykonaniu obowiązku doskonalenia zawodowego w poprzednim roku kalendarzowym, nie przewiduje jednak obowiązku składania sprawozdania o niewykonaniu obowiązku doskonalenia. Według obwinionej w sytuacji, gdy obowiązek doskonalenia zawodowego nie został wykonany, nie miała ona też obowiązku składania sprawozdania. A zatem skoro nie powstał obowiązek złożenia sprawozdania, to władze adwokatury nie miały uprawnienia, by wzywać do składania wyjaśnień.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie obwinionej zasługiwało na uwzględnienie.
Najdalej idącym zarzutem obwinionej wskazanym w jej odwołaniu było wyjście sądu I instancji przy wydawaniu zaskarżonego orzeczenia poza granice oskarżenia, co stanowi naruszenie art. 439 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze. Zarzut ten Wyższy Sąd Dyscyplinarny ocenił jako trafny, a ponieważ był on najdalej idący ze wszystkich zarzutów odwołania, zasadność innych, kolejnych zarzutów nie była przedmiotem analizy Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przy wydawaniu niniejszego orzeczenia.
Nie ulega wątpliwości, że postanowieniem z dnia 15 grudnia 2016 r. adwokat A.S. przedstawiono zarzut, iż w dniach 18 ? 25 kwietnia 2016 r., będąc zobowiązaną wezwaniem Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu, nie nadesłała informacji dotyczącej wykonania obowiązku szkolenia zawodowego, zaś wnioskiem z dnia 27 lutego 2017 r. została obwiniona o to, że w dnia 18 ? 25 kwietnia 2016 r., będąc zobowiązaną wezwaniem Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu, nie nadesłała informacji dotyczącej wykonania obowiązku doskonalenia zawodowego, a zaskarżonym orzeczeniem adwokat A.S. została zaś uznana za winną tego, że w dnia 18 ? 25 kwietnia 2015 r., będąc zobowiązaną wezwaniem Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu, nie udzieliła odpowiedzi Wicedziekanowi Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu w zakresie żądanych wyjaśnień i w zakreślonym terminie, przy czym w części wstępnej w orzeczeniu tym wskazano, iż adwokat A.S. została obwiniona o to, że w dniach 18 ? 25 kwietnia 2015 r., będąc zobowiązaną wezwaniem Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu, nie nadesłała informacji dotyczącej wykonania obowiązku szkolenia zawodowego.
Po pierwsze zgodnie z art. 6 § 1 k.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany. Adwokat A.S. zarzucono przewinienie dyscyplinarne wskazane w § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze polegające na wskazanym w zarzucie zachowaniu, które miało nastąpić w dniach 18 ? 25 kwietnia 2016 r. Taka data czynu zarzuconego obwinionej została wskazana we wniosku z dnia 27 lutego 2017 r. inicjującym postępowanie przed sądem I instancji. Tymczasem sąd ten uznał ją za winną zachowania, które miało mieć miejsce rok wcześniej, o co adwokat A.S. nie została nigdy wcześniej obwiniona.
Po drugie sąd I instancji uznał ją za winną tego, że nie udzieliła odpowiedzi Wicedziekanowi Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu w zakresie żądanych wyjaśnień w zakreślonym terminie, choć została obwiniona o to, że nie nadesłała informacji dotyczącej wykonania obowiązku zawodowego. Udzielenie odpowiedzi, jak wiadomo, może mieć formę ustną czy pisemną, przy czym każda z tych form może mieć różne postacie ? ustna może być osobista, ale także przez posłańca czy szereg posłańców, może nastąpić za pośrednictwem telefonu, ale także innych urządzeń służących do przekazywania głosu na odległość, pisemna może mieć postać listu, ale także e-maila oraz wiadomości tekstowej wysłanej jako SMS czy przy pomocy licznych komunikatorów internetowych. Nie ulega jednak wątpliwości, że każde nadesłanie informacji jest udzieleniem odpowiedzi, lecz nie każde udzielenie odpowiedzi jest nadesłaniem informacji.
Zgodnie z art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k., który w niniejszym postępowaniu ma zastosowanie na podstawie art. 95n ustawy ? Prawy o adwokaturze, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia, sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 k.p.k. Artykuł ten w § 1 pkt 9 wskazuje na brak skargi uprawnionego oskarżyciela. Przed wydaniem zaskarżonego orzeczenia ów uprawniony oskarżyciel, jakim jest Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu, nigdy nie zarzucił adwokat A.S. czynu, który jej przypisano zaskarżonym orzeczeniem. Zdaniem Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z powyższych względów nie ulega wątpliwości, że adwokat A.S. została przez sąd I instancji uznana za winną czynu, którego wcześniej jej nie zarzucono ani w postanowieniu z dnia 15 grudnia 2016 r., ani we wniosku z dnia 27 lutego 2017 r., co skutkowało uchyleniem przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Poznaniu z dnia 5 września 2018 r.