Orzeczenie WSD z dnia 28 stycznia 2023 r. (2)
Sygn. akt: WSD 120/22
ORZECZENIE
Dnia 28 stycznia 2023 r.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury
w składzie
Przewodniczący: SWSD adw. Przemysław Stęchły (spraw.)
Członkowie: SWSD adw. Edyta Nowosiadły-Krzywonos
SWSD adw. Robert Kamiński
przy udziale: Z-cy
Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury
adw. Bartłomieja Gawrona
oraz protokolanta: adw. Agnieszki Anny Kacperskiej
w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. XY z odwołania obwinionej od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 11 października 2021 r., sygn. SD 125/19
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95 n Ustawy Prawo o Adwokaturze
orzeka:
- utrzymuje w mocy orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 11 października 2021 r., sygn. SD 125/19.
- na podstawie art. 95 l ust. 2 Ustawy Prawo o Adwokaturze w zw. z pkt 1 ust. c) Uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej nr 23/2017 z dnia 1 lipca 2017 r. zasądza od obwinionej adw. XY kwotę 1.000 zł (jednego tysiąca złotych) za postępowanie przed Sądem II instancji na rzecz Naczelnej Rady Adwokackiej.
Uzasadnienie
Adwokat XY została obwiniona o to, że w okresie od 11 września 2017 r. do 14 marca 2019 r. w W. naruszyła zasady staranności w prowadzeniu sprawy klienta, nie informując go o postępach i wynikach prowadzonej sprawy, nie dokonując, wbrew wspólnym ustaleniom, zwrotu części pobranego honorarium oraz nie zwracając na żądanie klienta wszystkich otrzymanych od niego dokumentów, a także nie zawiadamiając Sądu Okręgowego w W. o wygaśnięciu pełnomocnictwa do reprezentowania X w sprawie o ustalenie wysokości emerytury policyjnej, czym dopuściła się przewinienia dyscyplinarnego sprzecznego z zasadami etyki adwokackiej oraz naruszenia obowiązków zawodowych z art. 80 Prawa o adwokaturze w zw. Z § 1 ust. 2, § 30 ust. 4, § 49, § 50 ust. 1, § 53 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (tekst jednolity ogłoszony na podstawie uchwały nr 52/2011 NRA z dnia 19 listopada 2011 r.
Obwiniona w toku postępowania przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym Izby Adwokackiej w Warszawie nie stawiła się, nie nadesłała wyjaśnień pisemnych. Nie stawiła się także na posiedzenie przed Sądem Dyscyplinarnym Izby Adwokackiej w Warszawie.
Orzeczeniem z dnia 11 października 2021 roku Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie uznał Obwinioną za winną stawianego jej zarzutu i wymierzył jej karę zawieszenia w czynnościach zawodowych na czas jednego roku. Dodatkowo orzekł zakaz wykonywania patronatu na okres 2 lat oraz obciążył ją kosztami postępowania.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że Obwiniona winna była wszechstronnie i szczegółowo informować klienta o biegu sprawy, przysługujących mu środkach procesowych itd. Powinna była także poinformować Sąd Okręgowy w W. o wypowiedzeniu pełnomocnictwa do prowadzenia sprawy czego nie uczyniła. Ponadto, pomimo wcześniejszego zobowiązania nie rozliczyła się z klientem z części honorarium. Sąd podkreślił postawę Obwinionej, która w toku postępowania nie zajęła żadnego stanowiska. W tym stanie rzeczy Sąd I instancji uznał, że zasadne jest wymierzenie kary zawieszenia a także zakazu patronatu. Obciążono ją również kosztami postępowania.
Obwiniona złożyła odwołanie od orzeczenia Sądu wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego złożenia. Istotnie bowiem, pierwotnie stwierdzono prawomocność orzeczenia wobec niezłożenia środka odwoławczego. We wniosku o przywrócenie terminu do złożenia odwołania Obwiniona wskazała, że korespondencja do niej kierowana była na adres pod którym od czerwca 2019 r. nie wykonywała żadnych czynności i nie były jej przekazywane korespondencje. Dopiero w maju 2020 r. powróciła do wykonywania zawodu, był to okres pandemii i ciężko było jej pilnować swoich spraw. Wskazała, że borykała się wówczas z chorobą rodziców a także u niej na jesieni 2020 r. pojawiły się pierwsze oznaki depresji, która rozwinęła się na przełomie 2020 i 2021 r. Następnie pismem z 24 stycznia 2022 r. uzupełniła swoje odwołanie wskazując, że Kancelaria XX odbierała tylko częściowo korespondencję. Dodała, że nie była świadoma, że adres do korespondencji podany w Okręgowej Radzie Adwokackiej nie został zmieniony a nie dopilnowała tego z powodu stanu zdrowia. Postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2022 r. Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie nie uwzględnił wniosku Obwinionej odmawiając jej przywrócenia terminu do złożenia odwołania.
W uzasadnieniu wskazano, że stosownie do art. 71 d Ustawy Prawo o adwokaturze zawiadamiając o wyznaczeniu siedziby zawodowej adwokat wskazuje adres i nazwę kancelarii adwokackiej oraz adres dla doręczeń. Ponadto stosownie do art. 75 § 1 kpk stosowanego odpowiednio w związku z art. 95 ustawy Prawo o adwokaturze obwiniony zobowiązany jest zawiadomić organ prowadzący postępowanie o każdej zmianie swojego miejsca zamieszkania.
Ponadto, stosownie do art. 139 § 1 kpk w zw. z art. 95n pkt 1 Ustawy Prawo o adwokaturze, jeżeli strona nie podając nowego adresu zmienia miejsce zamieszkania lub pod nim nie przebywa pismo wysłane pod ten adres uważa się za doręczone.
W uzasadnieniu podkreślono, że na etapie dochodzenia dyscyplinarnego Obwiniona odbierała korespondencję od Rzecznika Dyscyplinarnego. Pierwszą odebrała osobiście a drugą osoba działająca w imieniu XX. W tym stanie rzeczy uznano wniosek za niezasadny.
Na powyższe zażalenie złożyła Obwiniona, która wniosła o jego uchylenie i uznanie za bezskuteczne doręczenia orzeczenia Sądu Izbowego. Postanowieniu zarzuciła obrazę norm postępowania procesowego polegającą na błędnym uznaniu skutecznego doręczenia orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego a także pominięcie dowodu dotyczącego kwarantanny syna Obwinionej i braku możliwości opuszczenia miejsca zamieszkania i nieuznaniu braku winy w niedotrzymaniu terminu do złożenia odwołania. Obwiniona rozwinęła zarzuty podnosząc, że w przypadku doręczenia jej orzeczenia nie zachowano odpowiednich terminów - awizo. Na odebranie przesyłki wysłanej w postępowaniu karnym termin jest w istocie 2 terminami 7 dniowymi zaś decyzja o zwrocie przesyłki podjęta została w dniu 10 grudnia 2021 r. o godzinie 7:23 czyli przed upływem siedmiodniowego terminu od dnia wystawienia drugiego awiza co miało miejsce w dniu 3 grudnia 2021 r. Termin ten biegał zatem do końca dnia 10 grudnia 2021 r. a zatem decyzja o zwrocie mogła być podjęta najwcześniej w dniu 11 grudnia 2021 r.
Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2022 r. Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury uchylił zaskarżone postanowienie uwzględniając zarzut Obwinionej dotyczący nieprawidłowego awizowania przesyłki przez pocztę polską.
W konsekwencji powyższego odwołanie Obwinionej przekazane zostało do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego. W odwołaniu tym Obwiniono zaskarżyła przedmiotowe orzeczenie zarzucając mu prowadzenie odroczonej rozprawy w dalszym ciągu pomimo nieobecności Obwinionej, która nie została zawiadomiona o terminie, dowolną i sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania ocenę dowodów w postaci zeznań pokrzywdzonego X w sytuacji, kiedy Obwiniona była jedynie pełnomocnikiem substytucyjnym i ewentualne wypowiedzenie pełnomocnictwa przed nią nie skutkowałoby wypowiedzeniem pełnomocnictwa przez pełnomocnika pokrzywdzonego. Ponadto oparcie ustaleń faktycznych na podstawie niekompletnego materiału dowodowego w wyeliminowaniu dokumentu pełnomocnictwa udzielonego radcy prawnej Y bez umotywowania takiego stanowiska w uzasadnieniu wyroku. Zarzuciła także wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec niej kary. W uzasadnieniu Obwiniona podkreśliła, że kiedy zwrócił się do niej X wraz z radcą prawną Y ustaliła, że to ona zajmie się tą sprawą a Obwiniona ma służyć jedynie wsparciem.
W dniu 4 lipca 2017 r. została zawarta umowa pomiędzy Obwinioną a Pokrzywdzonym a następnie udzieliła on pełnomocnictwa radcy prawnej. Sporządzono dwa odwołania od decyzji dyrektora MSWiA. Pokrzywdzony był informowany o czynnościach w sprawie. Obwiniona i radca prawna były z nim w stałym kontakcie.
Wyższy Sąd dyscyplinarny zważył co następuje.
Odwołanie Obwinionej nie zasługuje na uwzględnienie a zaskarżone orzeczenie należało utrzymać w mocy. Przede wszystkim- porządkując stan faktyczny sprawy podkreślić należy, że pokrzywdzony X zawarł umowę z Obwinioną. Udzielenie następnie pełnomocnictwa radcy prawnej (zresztą matce Obwinionej) było jedynie konsekwencją tej umowy. To Obwiniona zawarła umowę z Pokrzywdzonym, to ona miała obowiązek czuwać nad przebiegiem postępowania i informować o tym klienta. Jeżeli ? z sobie tylko wiadomych przyczyn, zdecydowała się aby sprawę prowadził inny pełnomocnik tym bardziej winna czuwać nad prawidłowością biegu tej sprawy. Tymczasem z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynik, że Obwiniona obowiązkowi temu nie sprostała. Pokrzywdzony załączył do sprawy wiadomości mailowe, z których wynikało, że nie jest mu znany bieg postępowania, nie wie czy odwołanie zostało faktycznie złożone ani jaki jest los postępowania. Sytuacji tej nie zmienia fakt, że przed złożeniem odwołania jego projekt został przez Obwinioną przesłany Pokrzywdzonemu (zresztą zawierał wiele błędów które Pokrzywdzony musiał poprawiać).
Znamienne jest, że w jednej z wiadomości mailowych Obwiniona zobowiązuje się do zwrócenia Pokrzywdzonemu części wpłaconych pieniędzy. W tym miejscu podkreślić należy, że w wiadomości mailowej z dnia 29 czerwca 2018 r. Obwiniona pisze do Pokrzywdzonego, że wobec kierowanych wobec niej zarzutów wypowiada mu pełnomocnictwo z uwagi braku zaufania do niej. W kontekście naprowadzonych powyżej okoliczności niezrozumiałe jest jakie pełnomocnictwo wypowiada Obwiniona, skoro nigdy nie zostało jej ono udzielone. Świadczy to o całkowitym braku panowania przez Obwinioną nad sprawą Pokrzywdzonego. Faktem jest, że ostatecznie okazało się, że odwołanie zostało wniesione, jednak Sąd nie został poinformowany o fakcie wypowiedzenia pełnomocnictwa co skutkowało nieprawidłowym doręczaniem korespondencji.
Generalnie wskazać należy, że Obwiniona prowadziła sprawę w sposób chaotyczny, nieodpowiedzialny. Sam Pokrzywdzony jako klient początkowo nie miał nawet świadomości, że podpisał pełnomocnictwo innej osobie niż tej z którą zawarł umowę. Sytuację taką uznać należy za niedopuszczalną.
Dodatkowo samo prowadzenie praktyki adwokackiej przez Obwinioną budzi najwyższe zastrzeżenia - przyjmowanie klienta w budynku przedszkola, pokoju nie będącym siedzibą kancelarii jest wręcz nieprawdopodobne.
Przechodząc do kwestii zarzutu prowadzenia sprawy pod nieobecność Obwinionej, która została zawiadomiona w sposób nienależyty uznać należy go za chybiony. Trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji rozpoznając wniosek Obwinionej o przywrócenie terminu, że Obwiniona na etapie postępowania przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym odebrała przesyłkę z dnia 9 września 2019 r. Następna przesyłka została odebrana przez upoważniony podmiot. Dopiero dalsze przesyłki nie były odbierane.
W toku postępowania obwiniony ma obowiązek informować organ prowadzący postępowanie o każdej zmianie adresu. W razie braku takich informacji doręczana przesyłka jest traktowana jako doręczona prawidłowo. W niniejszej sprawie postanowienie Sądu I instancji o odmowie przywrócenia terminu do złożenia odwołania zostało uchylone nie z powodu uwzględnienia zarzutów Obwinionej co do kwestii adresu pod jakim odbierała korespondencję a z uwagi na błędne awizowania przesyłki przez pocztę polską. Należy zatem przyjąć że Obwiniona wskutek własnego zaniedbania nie brała udziału w postępowaniu przed Sądem I instancji i w żadnym razie nie była to nieobecność usprawiedliwiona, jak próbuje wywodzić Obwiniona.
Zresztą problemy z doręczaniem korespondencji Obwinionej trwały również w dalszym etapie postępowania. Podobnie, jako chybione jawią się zarzuty dowolnej i sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania oceny dowodów w postaci zeznań Pokrzywdzonego. Obwiniona w odwołaniu forsuje pogląd, że była jedynie pełnomocnikiem substytucyjnym i wypowiedzenie pełnomocnictwa przez nią nie skutkowało wypowiedzeniem pełnomocnictwa przez rzeczywistego pełnomocnika Pokrzywdzonego. Kwestia ta omówiona została już powyżej, gdzie wskazano, że istotnie Obwiniona wprowadziła pokrzywdzonego w błąd również co do tego, kto jest jego faktycznym pełnomocnikiem w sprawie. Niemniej jednak, to Obwiniona zawarła umowę z Pokrzywdzonym i to ona winna była dbać o należyty bieg sprawy, a także informować go o przebiegu postępowania. Dodatkowo Obwiniona złożyła, datowane na 8 grudnia 2022 r., ?pismo procesowe?, które stanowi podtrzymanie złożonego odwołania, w którym w istocie jedyne powiela zarzuty tam zawarte, rozwijając je.
Następnie w dniu poprzedzającym rozprawę odwoławczą ? 27 stycznia 2023 r. o godzinie 16:06 na adres mailowy Sekretariatu WSD wpłynęła wiadomość mailowa Obwinionej, w której informuje, że nie będzie mogła uczestniczyć w rozprawie, dodatkowo załączając pismo, które chciała złożyć na rozprawie, prosząc o usprawiedliwienie swojej nieobecności. Nie przedkłada jednak żadnego dokumentu usprawiedliwiającego tą nieobecność, pisząc, że zwolnienie prześle wtedy kiedy będzie to możliwe.
W pierwszej kolejności podnieść należy, ze wiadomość ta nie zawiera wniosku o odroczenie rozprawy. Za wniosek taki nie można uznać bowiem sformułowania: ?bardzo mi zależy, aby wziąć udział w rozprawie?. Zważyć należy, że postępowanie dyscyplinarne samorządu adwokackiego z istoty swej dotyczy adwokatów, a więc osób profesjonalnie zajmujących się reprezentacją przed sądami, stąd też od formułowanych przez nich pism czy wniosków należy wymagać precyzji i staranności. W konsekwencji powyższej konkluzji, w dniu 28 stycznia rozprawa została przeprowadzona, a złożone przez Obwinioną pismo i dokumenty ujawnione, w szczególności pismo datowane na 27 stycznia 2023 r. zatytułowane ?pismo procesowe Obwinionej ? uzupełnienie odwołania?. Twierdzenia i dowody dołączone do pisma, jak również zawarte tam wnioski dowodowe nie wniosły jednak niczego nowego do sprawy. Wniosek o przesłuchanie radcy prawnego Y również nie zasługiwał na uwzględnienie z uwagi na fakt, że okoliczności wskazane jako teza dowodowa wynikały z dokumentów i wyjaśnień Obwinionej, a także przesłuchania Pokrzywdzonego. Pozostawała jedynie kwestia wniosku o opinię biegłego psychiatry na okoliczność zbadania poczytalności Obwinionej w czasie popełnienia czynu. Wniosek ten pojawił się po raz pierwszy w tym piśmie. Obwiniona w punkcie 4 pisma wskazała, że w czasie kiedy toczyło się postępowanie miała u niej pojawić się ?niedyspozycja?. Podnieść jednak należy, że umowa pełnomocnictwa została zawarta z Pokrzywdzonym 11 września 2017 r. Sama Obwiniona we wniosku o przywrócenie terminu do złożenia odwołania przyznaje, że jej problemy depresyjne pojawiły się w roku 2019 r. Jak wynika z powyższego, nie mogły one mieć najmniejszego wpływu na stan zdrowia Obwinionej w dacie zawierania umowy czy też brak dbałości o interesy Pokrzywdzonego oraz informowania go o biegu sprawy. Do rozważenia pozostała jeszcze kwestia rażącej niewspółmierności kary wymierzonej Obwinionej. Faktem jest, że kara wymierzona zaskarżonym orzeczeniem jest karą surową. Jednak analiza ogółu sprawy Obwinionej wskazuje, że nie można jej uznać za rażąco surową. Na wymiar kary bowiem wpływa całokształt oceny zachowania Obwinionej w niniejszej sprawie, a także fakt jej wcześniejszej karalności dyscyplinarnej, które wskazują na to, że Obwiniona nie prowadzi swojej działalności jako adwokat w sposób należyty i jedynie czasowe odsunięcie od obowiązków zawodowych może dać szansę na uregulowanie sposobu prowadzenia tej działalności i wprowadzenie niezbędnych korekt.
W tym stanie rzeczy odwołanie uznano za bezzasadne, utrzymując w mocy zaskarżone orzeczenie. O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o aktualnie obowiązującą uchwałę NRA w tym przedmiocie.