Orzeczenie WSD z dnia 27 kwietnia 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. D.S. z odwołania obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Kielcach z dnia 24 maja 2018 r., SD 1/18,
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
utrzymuje w mocy orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Kielcach z dnia 24 maja 2018 r., SD 1/18,
na podstawie art. 95n ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z pkt. 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego zasądza od obwinionego kwotę 1.000 zł tytułem zryczałtowanych kosztów postępowania przed sądem II instancji.
UZASADNIENIE
Adwokat D.S. został obwiniony o to, że:
w dniu 6 lipca 2016 r. oraz w dniu 21 lipca 2016 r. w Skarżysku-Kamiennej jako pełnomocnik I.Z. w sprawie IV P 51/16 przed Sądem Rejonowym w Skarżysku-Kamiennej, nie przestrzegając norm etycznych, przy użyciu telefonu komórkowego dokonał nagrania zainicjowanej przez siebie rozmowy telefonicznej z W.O. ? świadkiem w sprawie IV P 51/16 przed Sądem Rejonowym w Skarżysku-Kamiennej, bez wiedzy i zgody osoby nagrywanej, czym naruszył dobra osobiste W.O. i poderwał zaufanie do zawodu adwokackiego, tj. o przewinienie dyscyplinarne opisane w § 1 ust. 1 i 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze,
w dniu 11 października 2016 r. w Skarżysku-Kamiennej złożył do akt sprawy IV P 51/16 przed Sądem Rejonowym w Skarżysku-Kamiennej w charakterze dowodu płytę CD z nagranymi przez siebie dwiema rozmowami telefonicznymi ze świadkiem W.O., bez wiedzy i zgody tej osoby, czym doprowadził do odtworzenia tych nagrań na rozprawie w dniu 6 grudnia 2016 r. w Skarżysku-Kamiennej w sprawie IV P 51/16 przed Sądem Rejonowym w Skarżysku-Kamiennej i ujawnienia zawartych na nich wiadomości dotyczących sprawy, które winien zachować w tajemnicy, tj. o przewinienie dyscyplinarne opisane § 19 ust. 1, 2 i 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w zw. z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze.
Sąd Dyscyplinarny Świętokrzyskiej Izby Adwokackiej w Kielcach orzeczeniem z 24 maja 2018 r. w sprawie SD 1/18:
uznał adwokata D.S. winnym popełnienia zarzucanego mu w pkt. 1 czynu przyjmując, że czyn został popełniony w X, i za to na podstawie art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 i 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu oraz na mocy art. 81 ust. 1 pkt 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionemu karę nagany,
obwinionego adwokata D.S. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt. 2 czynu, i za to na podstawie art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 19 ust. 1, 2 i 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu oraz na mocy art. 81 ust. 1 pkt 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionemu karę nagany,
na podstawie art. 95l ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z uchwałą nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego zasądził od obwinionego D.S. na rzecz Świętokrzyskiej Izby Adwokackiej w Kielcach kwotę 2.000 zł tytułem kosztów postępowania.
Sąd Dyscyplinarny Świętokrzyskiej Izby Adwokackiej w Kielcach ustalił następujący stan faktyczny.
Adwokat D.S. jako pełnomocnik I.Z. przeprowadził w dniu 6 lipca 2016 r. i w dniu 21 lipca 2016 r. w X rozmowy telefoniczne z W.O. Obwiniony chciał uzyskać od rozmówczyni informacje dotyczące sprawy, jaką zamierzał skierować do Sądu Rejonowego w Skarżysku-Kamiennej w imieniu swojej klientki I.Z. Adwokat nagrał treść tych rozmów bez wiedzy i zgody W.O. w celu ewentualnego wykorzystania tego nagrania w toku procesu.
Świadek W.O. została wezwana w sprawie IV P 51/16 jako świadek. Po złożeniu przez nią zeznań, obwiniony jako pełnomocnik powódki przedłożył na rozprawie w dniu 11 października 2016 r. w charakterze dowodu płytę z nagraniami dwóch ww. rozmów ze świadkiem W.O. Na wniosek adwokata D.S. Sąd Rejonowy w Skarżysku-Kamiennej w sprawie IV P 51/16 w dniu 6 grudnia 2016 r. odtworzył nagrania wykonane w dniach 6 i 21 lipca 2016 r. W ten sposób doszło do ujawnienia treści rozmów przeprowadzonych przez obwinionego ze świadkiem i nagranych bez wiedzy i zgody świadka.
Podczas pierwszej rozmowy obwiniony był zainteresowany uzyskaniem wiadomości związanych ze sprawą swojej klientki K., a rozmowa z dnia 21 lipca 2016 r. wskazuje na manipulacje obwinionego skierowane na skłonienie świadka do wystąpienia w Sądzie oraz składania zeznań o treści, jak w czasie pierwszej rozmowy z dnia 6 lipca 2016 r.
Ustalenia stanu faktycznego Sąd Dyscyplinarny I instancji oparł na następujących dowodach: wyjaśnienia obwinionego oraz na wyjaśnienia złożone na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2018 r., zawiadomienia Sądu Rejonowego w Skarżysku-Kamiennej, treść nagrań na płytach CD, treści nagrań na płycie CD (e-protokół).
Obwiniony D.S. nie przyznał się do popełnienia zarzucanych czynów, przyznając zaistnienie faktów podanych przez Rzecznika Dyscyplinarnego we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Zdaniem obwinionego swoim zachowaniem nie naruszył prawa, a działał na korzyść reprezentowanej strony.
Zdaniem Sądu Dyscyplinarnego obwiniony, nie informując swojej rozmówczyni ? świadka W.O. o nagrywaniu prowadzonych z nią rozmów oraz nie uzyskując zgody na nagranie tych rozmów, ingerował w sferę prywatności W.O. Takie zachowanie narusza zasadę swobody komunikowania się, a także tego rodzaju postępowanie adwokata jest niezgodne z dobrym obyczajem. W uzasadnieniu orzeczenia powołano się na orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, I ACa 1057/07, który uznał, że podstępne nagrywanie prywatnej rozmowy godzi w konstytucyjną zasadę swobody i ochrony komunikowania się.
Sąd dyscyplinarny I instancji uznał, że obwiniony naruszył nakaz przestrzegania norm etycznych, swoim postępowaniem mógł poniżyć w opinii publicznej zawód adwokata, podważyć zaufanie do zawodu. Uzyskane i utrwalone na płycie treści rozmów ze świadkiem, dotyczących przedmiotu sprawy sądowej, stanowiły materiał objęty tajemnicą adwokacką i powinny być zabezpieczone przed ujawnieniem innym osobom.
Odwołanie od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego wniósł obwiniony, podnosząc w nim następujące zarzuty:
naruszenie prawa materialnego, tj. art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze, przez jego błędną wykładnię i niezasadne przyjęcie, że czyn, którego dopuścił się obwiniony stanowi postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i godności zawodu,
naruszenie art. 23 k.c., poprzez jego błędną wykładnię oraz bezzasadne przyjęcie, że osoba składająca fałszywe zeznania w sądzie podlega ochronie w sytuacji ujawnienia dowodów świadczących w sprawie jednoznacznie o popełnieniu przez nią przestępstwa,
naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 261 k.p.c., przez jego niezastosowanie oraz pominięcie faktu, że W.O. miała obowiązek, nie zaś przywilej do złożenia prawdziwych wyjaśnień w sprawie, które to okoliczności czyniłyby ujawnienie nagrania bezprzedmiotowym.
Podnosząc ww. zarzuty, obwiniony wniósł o zmianę orzeczenia przez uniewinnienie go od zarzutów i zasądzenie na jego rzecz kosztów poniesionych w związku z postępowaniem dyscyplinarnym, tj. kosztów dojazdu i utraconego zarobku.
W uzasadnieniu odwołania obwiniony prezentuje stanowisko, że pierwszoplanowym obowiązkiem adwokata jest skuteczne reprezentowanie interesów swojego klienta, w tym uzyskanie przy pomocy świadków dowodów korzystnych dla klienta. Zdaniem skarżącego prawo strony procesu do sprawiedliwego wyroku jest ważniejsze niż prawa osoby fizycznej do bezwzględnego poszanowania tajemnicy komunikacji. Zeznania świadka W.O. miały wskazywać na słuszność roszczeń powódki, którą obwiniony reprezentował przez sądem. Ponieważ świadek mimo pierwotnych zapewnień, że będzie zeznawać w sądzie, zmieniła zdanie i nie chciała zeznawać, obawiała się problemów w pracy i odmówiła pomocy I.K., obwiniony zdecydował się na ujawnienie treści utrwalonych rozmów. Obwiniony podniósł, że świadek W.O. miała obowiązek zeznawać zgodnie z prawdą. Ponieważ tak się nie stało, zdecydował się ujawnić nagrane rozmowy celem wykazania, że świadek zeznaje nieprawdę. Zdaniem powódki reprezentowanej przez obwinionego, dyrektor szkoły, w której pracowała, dopuścił się oszustwa w stosunku do swoich pracowników. Nadto obwiniony twierdzi, że skoro nagrał rozmowę z W.O., to dowód ten jest dowodem legalnym, bowiem nagrał swoją z nią rozmowę. Skoro ważny dla sprawy świadek kłamał, to on miał prawo przedstawić nagrania sądowi, aby wykazać fakt składania fałszywych zeznań, a prawo do sprawiedliwego orzeczenia jest ważniejszy niż ochrona prywatności. Poza tym uważa obwiniony, że nagranie rozmowy ze świadkiem i ujawnienie jej treści nie naruszyło prywatności W.O. Kwestionuje on, aby treść nagrania stanowiła materiał objęty tajemnicą adwokacką uzyskaną w danej sprawie. Nadto obwiniony zarzucił, że postanowienie o przedstawieniu mu zarzutów przez Rzecznika Dyscyplinarnego nie zawiera uzasadnienia.
Na rozprawie przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym adw. D.S. poparł odwołanie, zawarte w nim zarzuty i wnioski. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniosła o utrzymanie w mocy orzeczenia sądu I instancji.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Dyscyplinarny Świętokrzyskiej Izby Adwokackiej w Kielcach prawidłowo ustalił stan faktyczny i dokonał prawidłowej kwalifikacji prawnej przewinień dyscyplinarnych zarzucanych adw. D.S.
Oczywistym jest, że adwokat zobowiązany jest swoje obowiązki zawodowe wykonywać sumiennie, starannie oraz w interesie reprezentowanego klienta. Jednak nie może utożsamiać się z klientem i podejmować działań nieetycznych, podstępnych czy zwyczajnie niestosownych, a w analizowanym przypadku zachowanie obwinionego takie właśnie było. Zainicjował on bowiem rozmowy telefoniczne ze świadkiem, bez wiedzy i zgody rozmówcy nagrał przeprowadzone rozmowy, a następnie złożył je w Sądzie Pracy w Skarżysku-Kamiennej w sprawie IV P 51/16 celem przeprowadzenia dowodu z treści nagranych rozmów.
Zgodnie z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze adwokat podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, jeżeli postępuje sprzecznie z prawem, z zasadami etyki i godności zawodowej, narusza obowiązki zawodowe, nie spełnia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
Obwiniony naruszył zasady etyki i godności zawodu, więc swoim zachowaniem wypełnił dyspozycję art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze, stanowiącego podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zachowanie obwinionego niewątpliwie mogło poniżyć adwokata w opinii publicznej i podważyć zaufanie do zawodu adwokata. Obwiniony miał świadomość, że nagrywając rozmowę ze świadkiem bez wiedzy i zgody świadka naruszył jego prywatność oraz tajemnicę komunikowania. Narusza to konstytucyjne prawo osoby do swobody komunikowania oraz tajemnicę korespondencji. Te prawa osobiste podlegają także ochronie prawnej w kodeksie cywilnym (art. 23 k.c.).
Składając płytę CD z utrwaloną rozmową ze świadkiem obwiniony naruszył zasady określone w § 19 ust. 1, 2 i 3 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, zgodnie z którymi adwokat zobowiązany jest zachować w tajemnicy oraz zabezpieczyć przez ujawnieniem wszystko, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązku zawodowego. I tak znajdujące się w aktach adwokata materiały objęte są tajemnicą, podobnie jak wszystkie wiadomości dotyczące sprawy pozyskane przez adwokata od klienta i innych osób.
Nie można zgodzić się z tezą obwinionego, że działając w interesie klientki, miał prawo do zachowania, które podważa zaufanie do zawodu adwokata, narusza prawa osobiste osób trzecich (świadka). Twierdzenie adw. D.S., że świadek miała obowiązek zeznawania zgodnie z prawdą (art. 261 k.p.c.), a uczyniła inaczej, nie ma znaczenia dla uznania ww. czynów obwinionego adwokata za przewinienia dyscyplinarne. Może to mieć ewentualny wpływ na wymiar kary jako okoliczność łagodząca. Sąd Dyscyplinarny ocenia zachowanie adwokata, a nie świadka. Poza tym nie ma pewności, kiedy świadek mówiła prawdę.
Zdaniem Wyższego Sądu Dyscyplinarnego zachowanie obwinionego stanowiło przewinienia dyscyplinarne, tego rodzaju zachowanie adwokata musi spotkać się z jednoznacznie negatywną oceną Sądu. Na marginesie dodać należy, że adwokatowi tak postępować zwyczajnie nie przystoi.
Z tych powodów orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Kielcach na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze zostało utrzymane w mocy.
O kosztach postępowania przed sądem dyscyplinarnym II instancji orzeczono na podstawie art. 95n ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z pkt. 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego.