Orzeczenie WSD z dnia 27 czerwca 2015r.

Kasacja, stanowiąca nadzwyczajny środek odwoławczy przysługujący od prawomocnego wyroku wydanego w postępowaniu karnym, objęta jest tzw. przymusem adwokacko-radcowskim (art. 526 §2 k.p.k.). Wynika to z założenia, że ze względu na ograniczenie postępowania kasacyjnego do wyłącznej kontroli prawnej orzeczeń, skargi kasacyjne powinny odpowiadać wymogom odpowiedniej fachowości. Wymaga tego także ranga organu rozpoznającego kasację. Przymus adwokacki przy sporządzeniu i podpisaniu kasacji wprowadzony został m.in. po to, aby decyzja o zaskarżeniu kasacją prawomocnego orzeczenia podejmowania była przez osobę kompetentną, mającą odpowiedni zasób wiedzy i mogącą ocenić istnienie lub brak podstaw do jej wniesienia - a ponadto po to, aby skarga kasacyjna została sporządzona fachowo i poprawnie pod względem merytorycznym i formalnym (a więc możliwe było jej rozpoznanie we właściwie wskazanych granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów). Podkreślić także należy ważki argument funkcjonalny. Chodzi mianowicie o to, aby kasację wnosił podmiot, który - nie będąc zaangażowany osobiście w wynik prawomocnie zakończonego postępowania - wykaże możliwość wystąpienia uchybień, stanowiących podstawę owej skargi. Niewątpliwie bowiem brak emocjonalnego podejścia do sprawy sprzyja formułowaniu argumentacji merytorycznej, która przecież na etapie postępowania kasacyjnego, dotyczyć może jedynie płaszczyzny normatywnej, a nie kwestii ustaleń faktycznych. Formułowanie zarzutów rażącej obrazy przepisów prawa dla swej skuteczności wymaga obiektywnego profesjonalizmu, dzięki któremu łatwiej można dostrzec i wykazać ewentualne uchybienia Sądu drugiej instancji. Przymus adwokacko-radcowski ma jednak na celu nie tylko poprawne pod względem formalnym i merytorycznym sporządzenie skargi kasacyjnej, która ułatwia sądowi jej prawidłowe rozpoznanie we właściwie wskazanych granicach zaskarżenia, ale także ograniczenie wnoszenia kasacji bezzasadnych. Kasacja nie jest bowiem kolejnym środkiem odwoławczym opartym na podstawach apelacyjnych, lecz środkiem kontroli zachowania wymogów prawnych w zakończonym prawomocnie postępowaniu karnym. Dlatego też adwokat lub radca prawny powinien poinformować stronę o specyfice tego środka i o braku podstaw do wniesienia kasacji, gdy nie dostrzeże powodów do jej wniesienia.
Wreszcie, przypomnieć należy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1996 r. (V KZ 47/96, OSNKW 1996/11-12/88), w którym stwierdzono, że obowiązek sporządzenia kasacji przez adwokata nie może polegać na odwołaniu się przez adwokata do treści własnoręcznego pisma skazanego.
(...) sporządzona i wniesiona przez obwinionego kasacja nie spełnia podstawowych wymagań w zakresie wskazania uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. lub innego rażącego naruszenia prawa, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na treść wyroku (art. 523 §1 k.p.k.). Zarzuty kasacji ?przepisane" zostały przez obwinionego wprost z pisma własnego skazanego (...) i nie wskazują w swej treści na jakiekolwiek realne rażące naruszenie prawa. Uzasadnienie kasacji, liczące szesnaście wierszy, czterokrotnie odwołuje się do stanowiska wyrażanego przez skazanego i wskazanego wyżej jego pisma własnego. W kontekście powyższego nie sposób podzielić stanowiska sądu Dyscyplinarnego I instancji, jakoby w realiach niniejszej sprawy ?ocena czynności adwokackiej pod względem dochowania wymogów staranności jest szczególnie trudna ze względu na jak najbardziej subiektywny charakter tej czynności". Nie sposób nadto, z uwagi na lakoniczność uzasadnienia orzeczenia w tym zakresie, dokonać kontroli instancyjnej zasadności uznania kasacji obwinionego za ?zgodne z prawem pismo procesowe", którego wniesienie nie może wypełniać znamion przewinienia dyscyplinarnego.
W ocenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury sąd dyscyplinarny I instancji nie nadał odpowiedniego znaczenia dokonanym przez siebie ustaleniom dotyczącym strony podmiotowej zarzuconego obwinionemu przewinienia, mianowicie że obwiniony ten ?zdawał sobie sprawę z bezzasadności i niecelowości tego środka zaskarżenia" zaś złożył go ?w obawie przed przedstawieniem mu zarzutu niedopełnienia obowiązków obrończych", poddany ?pewnej presji ze strony skarżącego". Zauważyć należy, że ustalenia te wskazują, że obwiniony sporządził i wniósł kasację z pełną świadomością faktu, iż nie została ona oparta na powodach (podstawach) wskazanych w art. 523 §1 k.p.k. i tego konsekwencji, zaś jedynym motywem jego działania była obawa przed hipotetycznym niezadowoleniem skazanego. Jednocześnie zauważyć należy, że ustalenie dotyczące presji wywieranej na obwinionego nie zostało poparte przekonującymi dowodami. Wynika wyłącznie z treści wyjaśnień obwinionego, nie zostało potwierdzone innymi dowodami, zaś treść (...) do obwinionego nie zawiera sformułowań wywołujących presję. W szczególności nie sposób uznać za taką presję prośby o rzetelne i szczegółowe uzasadnienie stanowiska w wypadku stwierdzenia braku podstaw do wniesienia kasacji, choćby w połączeniu z deklaracją o zamiarze ?zwracania się do wszystkich możliwych instytucji o zbadanie tego orzeczenia".