Orzeczenie WSD z dnia 23 marca 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. M.L., adw. K.L., adw. Z.G. z odwołań: Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Szczecinie, adw. K.L., adw. M.L. i obrońcy obwinionej adw. Z.G. od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Szczecinie z dnia 21 maja 2018 r., SD 4/18,
na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 i 9 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
uchyla orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Szczecińskiej Izby Adwokackiej z dnia 21 maja 2018 r., SD 4/18, i umarza postępowanie w sprawie.
UZASADNIENIE
Sąd Dyscyplinarny Szczecińskiej Izby Adwokackiej w orzeczeniu z dnia 21 maja 2018 r. uznał adwokata M.L. za winnego popełnienia czynu zarzuconego mu we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, tj. tego, że:
działając jako pełnomocnik z wyboru E.N. i J.P., a także jako pełnomocnik substytucyjny adwokat K.L., reprezentującej A.B. i K.P. oraz adwokat Z.G., reprezentującej A.N. i B.B. w sprawie z powództwa ?M? w G., prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Szczecinie pod sygnaturą I C 60/12, poczynając od dnia 9 marca 2012 r. do dnia 23 maja 2013 r., kiedy mandanci samodzielnie uzyskali wiedzę o sprawie na skutek zapoznania się z aktami sprawy, podejmował działania w sprawie na szkodę swoich klientów, w szczególności nie uiścił opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty i nie wniósł w terminie skargi na orzeczenie referendarza sądowego z dnia 7 lutego 2012 r. o częściowym zwolnieniu pozwanych od kosztów, nie informował klientów o postępach i wyniku sprawy, w tym o braku uiszczenia opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty, unikał kontaktu z klientami oraz podejmował czynności rodzące po stronie klientów dodatkowe koszty bez konsultacji z nimi, w szczególności inicjował postępowania o przywrócenie terminu do wykonania określonych czynności czy złożenia pism,
z tą zmianą, że:
poczynając od dnia 9 marca 2012 r. do dnia 28 stycznia 2015 r., podejmował działania w sprawie na szkodę swoich klientów, w szczególności nie uiścił opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty i nie wniósł w terminie skargi na orzeczenie referendarza sądowego z dnia 7 lutego 2012 r. o częściowym zwolnieniu pozwanych od kosztów, nie informował klientów rzetelnie o postępach, wyniku sprawy i skutkach podejmowanych przez siebie czynności oraz wprowadził w błąd klientów co do woli uzyskania przez nich odszkodowania z ubezpieczenia, co jednak nie nastąpiło.
Zdaniem Sądu Dyscyplinarnego zachowanie obwinionego stanowiło przewinienie dyscyplinarne z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 6, § 8, § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za to, na podstawie art. 80 i art. 81 ust. 1 pkt 4 ustawy ? Prawo o adwokaturze, sąd wymierzył obwinionemu karę 2 lat zawieszenia w czynnościach zawodowych oraz na podstawie art. 81 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze orzekł wobec niego zakaz wykonywania patronatu na czas 5 lat.
W tym samym orzeczeniu Sąd Dyscyplinarny Szczecińskiej Izby Adwokackiej uznał adwokat K.L. za winną popełnienia czynu zarzuconego jej we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, tj. tego, że:
działając jako pełnomocnik z wyboru A.B. i K.P., pozwanych w sprawie w sprawie z powództwa ?M? w G., prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Szczecinie pod sygnaturą I C 60/12, poczynając od daty udzielenia jej pełnomocnictwa, tj. od dnia 6 grudnia 2011 r. do dnia 23 maja 2013 r., kiedy mandanci samodzielnie pozyskali wiedzę o sprawie na skutek zapoznania się z aktami sprawy, nie interesowała się sprawą, nie czuwała nad jej biegiem oraz nie informowała klientów o postępach, skutkach podejmowanych w procesie przez pełnomocnika substytucyjnego czynności i wyniku sprawy,
z tą zmianą, że:
poczynając od daty udzielenia jej pełnomocnictwa, tj. od dnia 6 grudnia 2011 r. do dnia 28 kwietnia 2016 r. nie interesowała się sprawą, nie czuwała nad jej biegiem oraz nie informowała klientów o postępach, skutkach podejmowanych w procesie przez pełnomocnika substytucyjnego czynności i wyniku sprawy, nie uiściła opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty i nie podjęła żadnych działań zmierzających do wyjaśnienia sprawy, pomimo zgłoszenia przez klientów wobec niej roszczeń.
Zdaniem Sądu Dyscyplinarnego obwiniona dopuściła się przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 6, § 8, § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za to, na podstawie art. 80, art. 81 ust. 1 pkt 4 ustawy ? Prawo o adwokaturze sąd ten wymierzył jej karę 3 miesięcy zawieszenia w czynnościach zawodowych, dodatkowo orzekając wobec niej zakaz wykonywania patronatu na czas 2 lat.
Trzecia z obwinionych osób, adwokat Z.G., została uznana za winną popełnienia czynu zarzuconego jej we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, tj. tego, że:
działając jako pełnomocnik z wyboru A.N. i B.B. w sprawie z powództwa ?M? w G. prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Szczecinie pod sygnaturą I C 60/12, poczynając od daty udzielenia jej pełnomocnictwa, tj. od dnia 6 grudnia 2011 r. do dnia 23 maja 2013 r., kiedy mandanci samodzielnie pozyskali wiedzę o sprawie na skutek zapoznania się z aktami sprawy, nie interesowała się sprawą, nie czuwała nad jej biegiem oraz nie informowała klientów o postępach, skutkach podejmowanych w procesie przez pełnomocnika substytucyjnego czynności i wyniku sprawy,
z tą zmianą, że:
poczynając od daty udzielenia jej pełnomocnictwa, tj. od dnia 6 grudnia 2011 r. do dnia 12 stycznia 2016 r. nie interesowała się sprawą, nie czuwała nad jej biegiem oraz nie informowała klientów o postępach, skutkach podejmowanych w procesie przez pełnomocnika substytucyjnego czynności i wyniku sprawy, nie uiściła opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty i nie podjęła żadnych działań zmierzających do wyjaśnienia sprawy, pomimo zgłoszenia przez klientów wobec niej roszczeń.
Sąd Dyscyplinarny uznał obwinioną za winną dopuszczenia się przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 6, § 8, § 49 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za to, na podstawie art. 80, art. 81 ust. 1 pkt 4 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył jej karę nagany.
Od wskazanego rozstrzygnięcia odwołania wnieśli: Rzecznik Dyscyplinarny Szczecińskiej Izby Adwokackiej, obwiniony M.L. i obwiniona K.L. ? osobiście, obwiniona Z.G. za pośrednictwem obrońcy.
Rzecznik Dyscyplinarny w odwołaniu na niekorzyść trojga obwinionych zarzucił zapadłemu orzeczeniu niewspółmierność orzeczonych kar, polegającą na wymierzeniu kar rażąco łagodnych, nadto nieorzeczenie obowiązku przeproszenia pokrzywdzonych pomimo wniosku w tym zakresie. Rzecznik domagał się zmiany orzeczenia poprzez orzeczenie kar surowszych ? zawieszania w czynnościach zawodowych w wyższym wymiarze, jak również zamiany kary nagany na karę zawieszenia w czynnościach zawodowych oraz orzeczenia zakazu patronatu wobec obwinionej adwokat Z.G.
Obrońca obwinionej Z.G. zarzucił zapadłemu rozstrzygnięciu m.in.: rażące naruszenie prawa procesowego polegające na przypisaniu obwinionej zachowania, które nie było objęte wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, nieuzasadnione oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez obrońcę w toku postępowania przed Sądem Dyscyplinarnym, które, jego zdaniem, miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiotowym postępowaniu, nadto naruszenie prawa procesowego polegające na wydaniu orzeczenia w sytuacji przedawnienia karalności czynu zarzuconego obwinionej. We wskazanym odwołaniu obrońca wniósł alternatywnie o: uniewinnienie obwinionej, uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania lub o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
Odwołania obwinionych M.L. i K.L., bardzo podobne w treści, stawiają zapadłemu rozstrzygnięciu m.in. zarzuty: obrazy przepisów postępowania polegającej na przypisaniu im czynów nieobjętych wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, wykroczenie poza ramy czasowe określone wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, nieumorzenie postępowania mimo przedawnienia karalności zarzuconego deliktu, brak uzasadnienia dla przyjęcia ciągłości i kumulatywnej kwalifikacji zachowań obwinionych. Oboje obwinieni wnieśli o uchylenie zapadłego orzeczenia i umorzenie postępowania z uwagi na przedawnienie karalności zarzuconych im czynów, ewentualnie uchylenie zapadłego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji lub o zmianę orzeczenia i wymierzenie kar i środków w łagodniejszym wymiarze bądź odstąpienie od nich.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Czyny zarzucone wszystkim obwinionym uległy przedawnieniu, w konsekwencji jedynym możliwym rozstrzygnięciem sprawy przez sąd odwoławczy było uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania.
Za niedopuszczalną należy uznać próbę przypisania obwinionym odpowiedzialności za zachowania nieobjęte wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Czyny przypisane obwinionym nie są czynami, które im zarzucono. Pomijając duże różnice czasowe (czyn przypisany obejmuje dodatkowe trzy lata), to zachowania, których mieliby się dopuścić obwinieni w okresie od 2013 r. do 2016 r. włącznie, są innymi zachowaniami niż te, które obejmuje wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Zagadnienie tożsamości czynu budzi w nauce prawa karnego wiele kontrowersji, niemniej nie ulega wątpliwości, że zarzut postawiony czy to we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, czy też w akcie oskarżenia zakreśla ramy faktyczne zachowań, które zostają poddane analizie w toku procesu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2014 r., II KK 360/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2012 r., III KK 217/12).
Zarzut postawiony przez Rzecznika Dyscyplinarnego we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego koncentruje się na zachowaniu obwinionych z 2012 r. i 2013 r., kiedy to decydowały się kwestie dotyczące skutecznego wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, ewentualnej skargi na orzeczenie referendarza, złożenia wniosku o przywrócenie terminu, nieinformowania o błędzie i stanie spraw klientów.
Tymczasem sąd I instancji przypisał obwinionemu adwokatowi M.L. dodatkowo ?wprowadzenie w błąd klientów co do woli uzyskania przez nich odszkodowania z ubezpieczenia?, które to zachowanie, pomijając trafność jego opisu, dotyczyło już nowej sytuacji kiedy to byli klienci adwokatów próbowali uzyskać odszkodowanie za błąd w sztuce, w kolejnych latach. W stosunku zaś do dwóch obwinionych adwokatek rozszerzył ramy czasowe zarzutu w sposób wskazujący, że pozostawały one w latach 2013 ? 2016 dalej w stosunku zlecenia ze swoimi mocodawcami. Takie rozszerzenie ram oskarżenia jest niedopuszczalne i stanowi naruszenie zasady skargowości wyrażonej w art. 14 k.p.k.
Przy orzekaniu o odpowiedzialności dyscyplinarnej w dniu 23 marca 2019 r. (rozprawa przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym) postępowanie w sprawie zachowań, które noszą znamiona deliktu dyscyplinarnego, a zaistniały przed dniem 23 marca 2014 r. i nie są przestępstwami, musiało zostać umorzone, a zapadłe orzeczenie uchylone z uwagi na przedawnienie ? art. 88 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 i art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. i art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze.
W tym stanie rzeczy orzeczono, jak w sentencji