Orzeczenie WSD z dnia 23 lutego 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. X z odwołania Ministra Sprawiedliwości oraz obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Wałbrzychu z dnia 4 grudnia 2017 r., SD 1/17,
na podstawie art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 437 § 1 k.p.k.
orzeka:
uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Wałbrzychu.
UZASADNIENIE
Adwokat X został obwiniony o to, że w dniu 26 sierpnia 2016 r. dopuścił się przestępstwa określonego w art. 180a k.k. poprzez kierowaniem samochodem osobowym na drodze publicznej, pomimo cofnięcia mu uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi kategorii B, tj. o przewinienie dyscyplinarne z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze i § 4 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Sąd I instancji w niniejszej sprawie ustalił następujący stan faktyczny.
Decyzją z dnia 12 czerwca 2016 r. Starosta [?] cofnął adwokatowi X uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi kategorii B. Od tej decyzji obwiniony złożył odwołanie, jednocześnie decyzją Starosty z dnia 29 czerwca 2016 r. został uchylony rygor natychmiastowej wykonalności zaskarżonej decyzji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Wrocławiu decyzją z dnia 26 lipca 2016 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Decyzja ta przesłana została obwinionemu, który pomimo dwukrotnego awiza nie odebrał przesyłki. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało doręczenie decyzji za skuteczne. Istotnie, w dniu 26 sierpnia 2016 r. obwiniony prowadził po drodze publicznej samochód marki [?]. Po zatrzymaniu do kontroli drogowej ustalono, iż cofnięto mu uprawnienia do kierowana pojazdami silnikowymi kategorii B. Obwiniony został oskarżony o to, że w dniu 26 sierpnia 2016 r. prowadził na drodze publicznej pojazd osobowy, nie stosując się do decyzji o cofnięciu uprawnień. Na mocy wyroku Sądu Rejonowego w [?] z dnia 31 stycznia 2017 r. w sprawie II K 886/16 postępowanie karne przeciwko obwinionemu zostało warunkowo umorzone na okres próby jednego roku. Od orzeczenia tego obwiniony nie odwołał się. W dniu 26 sierpnia 2016 r. obwiniony zdał egzamin teoretyczny na prawo jazdy, a egzamin praktyczny został wyznaczony na dzień 2 września 2016 r.
Obwiniony nie przyznał się do popełnienia przewinienia dyscyplinarnego. Utrzymywał, że w dniu 26 sierpnia 2016 r., prowadząc samochód po drodze, nie miał świadomości decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego i pozostawał w przekonaniu, że decyzja Starosty nie jest prawomocna, a co za tym idzie nie ma przeszkód do kierowania pojazdem. Dodatkowo podniósł, iż z uwagi na okres wakacyjny i problemy osobiste związane z chorobą ojca, którego musiał dowozić na leczenie do Niemiec, nie odbierał decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z placówki poczty. Co do warunkowego umorzenia postępowania karnego wskazał, iż nie kwestionował tego rozstrzygnięcia, ponieważ chciał uniknąć aktu oskarżenia, a jego sytuacja osobista była trudna z uwagi na chorobę ojca.
Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych sąd I instancji przyjął, że nie ma wątpliwości co do sprawstwa i winy obwinionego. Sąd w uzasadnieniu orzeczenia podkreślił, że obwiniony, prowadząc samochód po drodze publicznej, nie zastosował się do funkcjonującej w obrocie prawnym decyzji Starosty [?] utrzymanej decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Obwiniony, składając odwołanie od decyzji Starosty, winien był liczyć się z nadesłaniem korespondencji w tej sprawie i dołożyć należytej staranności przy jej odbiorze. Sąd I instancji wskazał także, że potwierdzeniem naruszenia przez obwinionego porządku prawnego jest wyrok Sądu Rejonowego w [?] z dnia 31 stycznia 2017 r. warunkowo umarzający postępowanie. Nie jest to wprawdzie wyrok wiążący dla Sądu Dyscyplinarnego, ale podlega on ocenie jak każdy inny dowód, a warunkowe umorzenie postępowania wyraźnie wskazuje na przyjęcie winy obwinionego.
W tym stanie rzeczy Sąd Dyscyplinarny nie miał wątpliwości, iż postępowanie obwinionego naruszyło godność zawodu adwokata oraz dobre imię adwokatury. Podkreślono, iż przy wymierzeniu kary Sąd miał na uwadze dotychczasową niekaralność obwinionego, wzięto również pod uwagę jego trudną sytuacje życiową.
Z orzeczeniem tym nie zgodził się obwiniony, który zaskarżył orzeczenie w całości, zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze i § 4 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, a także obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia. Obwiniony wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie od popełnienia zarzucanego mu czynu. W uzasadnieniu środka odwoławczego obwiniony podkreślił, że wyrok Sądu Rejonowego w [?] ? jako wyrok umarzający postępowanie nie wiąże Sądu Dyscyplinarnego. Obwiniony podkreślił także, że przestępstwo z art. 180a k.k. może zostać popełnione tylko umyślnie i to wyłącznie w zamiarze bezpośrednim, zaś on, prowadząc pojazd po drodze publicznej, nie miał świadomości wydania decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego, zaś do przyjęcia jego odpowiedzialności karnej nie wystarczy działanie w zamiarze ewentualnym. Obwiniony podkreślił, że w tym stanie rzeczy nie sposób przyjąć, aby zrealizował on znamiona występku z art. 180a k.k.
Rozstrzygniecie zaskarżył również Minister Sprawiedliwości w części dotyczącej kary, domagając się wymierzenia obwinionemu kary w surowszym wymiarze.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie obwinionego okazało się o tyle zasadne, że skutkować musiało uchyleniem zaskarżonego orzeczenia.
W pierwszej kolejności podnieść należy, że skonstruowanie zarzutu w stosunku do obwinionego zakłada, że dopuścił się przestępstwa określonego w art. 180a k.k.. Przy tak skonstruowanym zarzucie jedynie przyjęcie popełnienia przestępstwa implikuje możliwość uznania winy obwinionego. W tym miejscu podkreślić należy, że do przyjęcia, iż zachowanie obwinionego naruszyło zasady etyki, a tym samym stanowić może podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej, nie jest niezbędne, aby czyn ten stanowił przestępstwo. Sposób sformułowania zarzutu wobec obwinionego winien być przedmiotem oceny przez Sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Okolicznością, która wymaga wyjaśnienia w niniejszej sprawie, jest ustalenie, czy w dacie zatrzymania obwinionego nastąpił już skutek wynikający z fikcji dwukrotnego awizowania, a w konsekwencji doręczenie obwinionemu przesyłki zawierającej decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Kluczowe znacznie dla oceny odpowiedzialności obwinionego ? przy tak skonstruowanym zarzucie, będzie miało ustalenie, czy w dacie zatrzymania obwinionego decyzja była już prawomocna. Rozpoznając ponownie sprawę, sąd I instancji poczyni stosowne ustalenia w tym zakresie.
Niezależnie od powyższego, rozważenia wymaga ustalenie, czy dla przyjęcia winy obwinionego w aspekcie odpowiedzialności dyscyplinarnej, konieczne jest przyjęcie, iż popełnił on przestępstwo. Za trafne uznać należy wywody sądu I instancji zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, które sprowadzają się do konstatacji, że samo zaniedbanie w zakresie odbioru korespondencji w sytuacji, kiedy obwiniony wiedział o złożonym przez siebie odwołaniu i winien był spodziewać się doręczenia decyzji, powinno polegać ocenie z punktu widzenia odpowiedzialności dyscyplinarnej. Analizując ponownie sprawę, sąd wszechstronnie rozważy te okoliczności przy jednoczesnym ustaleniu kwestii doręczenia, o czym była mowa powyżej.