Orzeczenie WSD z dnia 23 listopada 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. W.F. z odwołania obrońcy obwinionej od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 16 stycznia 2019 r., SD 28/17,
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
utrzymuje w mocy orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej Warszawie z dnia 16 stycznia 2019 r.,
na podstawie art. 58 pkt 5b i art. 95l ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze oraz pkt. 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego obciążyć obw. adw. W.F. kosztami postępowania odwoławczego, zasądzając od obw. adw. W.F. na rzecz Naczelnej Rady Adwokackiej kwotę zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego w kwocie 1.000 zł.
UZASADNIENIE
Adwokat W.F. została obwiniona o to, że:
w dniu 2 grudnia 2016 r. w Warszawie, działając jako pełnomocnik T.P. w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla m. st. Warszawy, sygn. VI RC 230/16, dotyczącej zaprzeczenia ojcostwa T.P. złożyła nagie zdjęcia B.L. przedstawiające go w sytuacjach intymnych, czym naruszyła zasady godności zawodu, dobra osobiste pokrzywdzonego, w tym prawo do intymności i prywatności, czym dopuściła się naruszenia przepisów, tj. art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 13, § 14, § 16 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu,
w dniu 8 grudnia 2016 r. w P., działając jako pełnomocnik T.P. w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w Pruszkowie, sygn. III Nsm 997/16, dotyczącej ustalenia kontaktów z małoletnim K.P., złożyła nagie zdjęcia B.L. przedstawiające go w sytuacjach intymnych, czym naruszyła zasady godności zawodu, dobra osobiste pokrzywdzonego, w tym prawo do intymności i prywatności, czym dopuściła się naruszenia przepisów, tj. art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 13, § 14, § 16 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie o rozpoznaniu sprawy adwokat W.F. orzeczeniem z dnia 16 stycznia 2019 r.:
uznał obwinioną za winną popełnienia czynu opisanego w punkcie 1 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i za to na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 82 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionej karę pieniężną w wysokości 4-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2016 r.,
uznał obwinioną za winną popełnienia czynu opisanego w punkcie 2 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i za to na podstawie art. 81 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 82 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionej karę pieniężną w wysokości 4-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2016 r.,
na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze orzekł karę łączną w wysokości 5-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2016 r.
Nadto:
na podstawie art. 81 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze orzekł wobec obwinionej zakaz wykonywania patronatu na czas lat 3,
na podstawie pkt 1 lit. a uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego zasądził od obwinionej adwokat W.F. zryczałtowane koszty postępowania dyscyplinarnego w wysokości 1.000 zł za dochodzenie dyscyplinarne na rzecz Izby Adwokackiej w Warszawie,
na podstawie pkt. 1 lit. b uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego zasądził od obwinionej adwokat W.F. zryczałtowane koszty postępowania dyscyplinarnego w wysokości 1.000 zł w postępowaniu przed Sądem Dyscyplinarnym I instancji na rzecz Izby Adwokackiej w Warszawie.
Od przedmiotowego orzeczenia odwołał się obrońca obwinionej adwokat B.P. Obrońca obwinionej zaskarżył przedmiotowe orzeczenie w całości (punkty od 1 do 6) na korzyść obwinionej.
Na podstawie art. 427 § 2 i art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. w związku z przepisem art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze powyższemu orzeczeniu zarzucił dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, stanowiącą konsekwencję, mającej wpływ na treść orzeczenia, obrazy przepisów postępowania (zwłaszcza art. 4, art. 5 § 2, art. 7 k.p.k.), która to dowolność wyraża się w ustaleniu, że (str. 3 uzasadnienia orzeczenia): ?Zdaniem Sądu Dyscyplinarnego przedmiotowe zdjęcia nie mogły wywrzeć skutków w tych sprawach, a ich przedstawienie nie miało nic wspólnego z zasadą rzeczowości działania adwokata, ale wiązało się dodatkowo z naruszeniem dóbr osobistych B.L.?, w sytuacji gdy, zgodna z ww. powołanymi normami postępowania karnego, analiza zgromadzonego i ujawnionego w sprawie materiału dowodowego, prowadzi do wniosku, że wszystkie wnioski dowodowe, sformułowane przez obwinioną, w postępowaniu o zaprzeczenie ojcostwa zawisłym przed Sądem Rejonowym dla m. st. Warszawy, sygn. VI RC 230/16, oraz o ustalenie kontaktów w postępowaniu zawisłym przed Sądem Rejonowym w P., sygn. III Nsm 977/16, zmierzały do ustalenia przez ww. Sądy okoliczności relewantnych dla rozstrzygnięcia w tych sprawach, korespondowały z zajętym stanowiskiem i były adekwatne do okoliczności spraw.
Nadto (str. 3 uzasadnienia orzeczenia), że: ?W konsekwencji nie sposób uznać zachowanie adw. W.F. jako uzasadnionego okolicznościami sprawy (?). Podnieść należy, iż w przedmiotowej sprawie zarzuty obwinionej wobec pokrzywdzonego, mające w rzeczywistości na celu zdyskredytowanie jego osoby, choć nie był on stroną w żadnej ze spraw, były całkowicie nieuprawnione i sprzeczne z rolę w procesie profesjonalnego pełnomocnika?, w sytuacji gdy zgodna z ww. powołanymi normami postępowania karnego, analiza zgromadzonego i ujawnionego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że zamiarem obwinionej było wykazanie nie samej okoliczność związku pomiędzy M.P., a pokrzywdzonym, że nadto nie było zamiarem obwinionej formułowanie jakichkolwiek zarzutów przeciwko pokrzywdzonemu, lecz zmierzała ona do tego, aby wykazać, kiedy dowiedział się o tym T.P., czy był wprowadzany przez M.P. w błąd, co do pozostawania ? kontynuacji tego związku, w warunkach jednoczesnego zamieszkiwania M.P. z mężem T.P. i konsekwencji przedmiotowego stanu rzeczy dla małoletniego.
Obrońca obwinionej, z ostrożności, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił rażącą surowość orzeczonej wobec niej kary. Na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w związku z przepisem art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze obrońca obwinionej wniósł o uniewinnienie obwinionej od popełniania zarzucanego jej przewinień dyscyplinarnych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Warszawie.
Na rozprawie w dniu 23 listopada 2019 r. stawili się obrońca obwinionej oraz pokrzywdzony B.L. Pokrzywdzony przedłożył do akt sprawy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 listopada 2019 r., sygn. I ACa 634/18, dotyczący powództwa pokrzywdzonego B.L. o ochronę dóbr osobistych. Obrońca podtrzymał swoje dotychczasowe wnioski. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł o nieuwzględnienie odwołania obrońcy obwinionej i utrzymanie zaskarżonego orzeczenia w mocy. Również pokrzywdzony obecny na rozprawie przyłączył się do wniosku zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o nieuwzględnienie odwołania obrońcy obwinionej i utrzymanie zaskarżonego orzeczenia w mocy.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Sąd uznał ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez Sąd Dyscyplinarny za własne.
Adwokat W.F. była pełnomocnikiem T.P. m.in. w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla m. st. Warszawy, sygn. VI RC 230/16, o zaprzeczenie ojcostwa wyżej wymienionego oraz w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w P., sygn. III Nsm 997/16, o ustalenie kontaktów z małoletnim K.P. W sprawach tych obwiniona złożyła wnioski dowodowe:
w sprawie o sygn. VI RC 230/16 w piśmie z dnia 2 grudnia 2016 r.,
w sprawie o sygn. III Nsm 997/16 w piśmie z dnia 8 grudnia 2016 r.
Wnioski te zawierały nagie zdjęcia B.L., w tym w sytuacjach intymnych z udziałem M.P. Przesłuchana w charakterze obwinionej adw. W.F. nie przyznała się do popełnienia deliktów dyscyplinarnych, wyjaśniając jedynie, że złożyła przedmiotowe zdjęcia do wymienionych sądów i że uczyniła to w celu pozbawienia wiarygodności zeznań B.L., który w sprawach tych występował w charakterze świadka, a nadto że zwrot zdjęć wynika z tego, iż sąd uznał zgromadzony już materiał za wystarczający.
Powyższy stan faktyczny wynika wprost z dokumentów zaliczonych do materiału dowodowego, wyjaśnień obwinionej oraz zeznań świadków B.L. i T.P.
Jak już wielokrotnie w swoich orzeczeniach wyjaśniał Wyższy Sąd Dyscyplinarny, adwokaci odpowiadają dyscyplinarnie za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych (art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze).
W niniejszej sprawie Rzecznik Dyscyplinarny zarzucił adw. W.F. dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 13, § 14 i § 16 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Zgodnie z treścią norm stanowiących podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, przy wykonywaniu czynności zawodowych każdy adwokat obowiązany jest do zachowania zasad rzeczowości. Adwokat odpowiada za formę i treść pism procesowych przez niego zredagowanych, nawet jeśli nie zostały przez niego podpisane. Zaś w sytuacjach trudnych, np. w razie konieczności przytoczenia drastycznych okoliczności lub wyrażeń adwokat powinien nadać swemu wystąpieniu taką formę, aby nie uchybiać powadze sądu oraz władz i godności zawodu adwokackiego. W korespondencji zawodowej powinien przestrzegać właściwych form. Nie wolno mu używać wyrażeń czy zwrotów obraźliwych ani grozić ściganiem karnym lub dyscyplinarnym.
W ocenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego nie ma żadnych wątpliwości, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dawał podstawę do uznania winy obwinionej W.F. Adwokat w czasie wykonywania czynności zawodowych obowiązany jest bowiem baczyć, aby swoim działaniem nie naruszyć godności osobistej któregokolwiek z uczestników procesu, w tym także świadka. Jest to podstawowy obowiązek adwokata wypływający wprost z elementarnych zasad etycznych oraz normatywnych (art. 30 Konstytucji RP). Obowiązek ten jest trwale ugruntowany obowiązującymi w środowisku adwokackim od dawna zwyczajami (J. Naumann, Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Komentarz, Warszawa 2012, s. 164). W razie konieczności przytoczenia w procesie okoliczności intymnych lub wyrażeń z nimi związanych adwokat powinien nadać swemu wystąpienia taką formę, aby nie uchybić powadze sądu i wykonywanego zawodu adwokackiego ani też bez rzeczowej potrzeby nie urazić godności osób, których to może dotyczyć, nawet jeśli osoby te występują w sprawie nie jako strony lecz świadkowie.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny podzielił stanowisko Sądu Dyscyplinarnego, że zachowanie przez adwokata zasady umiaru i rzeczowości wymaga również, aby nie przedstawiać w sprawie materiałów, które mają na celu jedynie zdyskredytowanie osoby trzeciej, w tym wypadku niebędącej stroną toczących postępowań. Skierowanie przez obwinioną do sądów przedmiotowych pism procesowych zawierających zdjęcia, których ujawnienie niewątpliwie mogło naruszyć dobra osobiste osób na nich utrwalonych i to bez realnego i rzeczowego związku z istotą sporu obu spraw, stanowi oczywiste naruszenie norm etycznych obowiązujących adwokatów.
O braku związku merytorycznego wnioskowanego przez obwinioną dowodu z załączonych zdjęć świadczy oddalenie przez jeden z tych sądów wniosku dowodowego zawierającego te zdjęcia oraz zwrot załącznika zawierającego przedmiotowe zdjęcia przez drugi sąd. Tym samym oba sądy meriti uznały, że materiał zdjęciowy przedstawiony przez obwinioną nie mógł być wykorzystany dla potrzeb merytorycznego rozstrzygnięcia tych spraw. Również zdaniem Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przedmiotowe zdjęcia nie mogły wywrzeć odpowiednich skutków procesowych w tych sprawach, a ich przedstawienie sądom nie tylko nie miało nic wspólnego z realizacją zasady rzeczowości, ale wiązało się dodatkowo z naruszeniem dóbr osobistych B.L. i M.P. Zestawienie w jednym i tym samym piśmie procesowym (obok siebie) tych zdjęć, ze zdjęciami małego kilkuletniego dziecka, jest tym bardziej niewłaściwe i już samo to stanowi naruszenie zasad etyki wskazanych w orzeczeniu sądu I Instancji.
Oczywiście nie sposób również uznać zachowania adwokat W.F. jako uzasadnionego okolicznościami sprawy. W przedmiotowej sprawie zarzuty obwinionej wobec pokrzywdzonego, mające w rzeczywistości na celu zdyskredytowanie jego osoby (jako ?niewiarygodnego? świadka), choć nie był on stroną w żadnej ze spraw, były całkowicie nieuprawnione i sprzeczne z rolą w procesie profesjonalnego pełnomocnika.
W kontekście całości sprawy kara łączna wymierzona obwinionej nie może być uznana za zbyt surową, a tym bardziej rażąco niewspółmierną. Orzeczona kara wydaje się być w kontekście naruszeń podstawowych zasad etyki i kultury procesowej oraz uprzedniej karalności dyscyplinarnej obwinionej jako wręcz łagodna. Co do kosztów postępowania przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym, to ustalono je w najniższym wymiarze. Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji.