Orzeczenie WSD z dnia 21 września 2022 r. (3)

Sygn. akt: WSD 111/22

ORZECZENIE

Dnia 21 września 2022 r.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury

w składzie

Przewodniczący:  SWSD adw. Marcin Kondracki (spraw.)

Członkowie:         SWSD adw. Marcin Ajs

                            SWSD adw. dr Józef Forystek

przy udziale: Z-cy Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury 
adw. Bartłomieja Gawrona

oraz  protokolanta: adw. Agnieszki Anny Kacperskiej

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. XY z odwołania obrońcy obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 13 czerwca 2022 r., sygn. SD 100/20

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n Ustawy Prawo o Adwokaturze,

orzeka:

1.      Zmienia orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 13 czerwca 2022 r., sygn. SD 100/20 w punkcie 2 w zakresie kary i na podstawie art. 81 ust 1 pkt 3) ustawy Prawo o adwokaturze wymierza obwinionemu adw. XY karę nagany.

2.      Utrzymuje w mocy orzeczenie w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2020 r. Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie skierował do Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie wniosek o ukaranie adw. XY o to, że w dniu 15 listopada 2019 r. w G. M. i W. wykonał zdjęcie podczas rozprawy rozpoznawanej przed Sąd Rejonowy w G. M. I Wydział Cywilny bez zgody Sądu, a następnie zdjęcie to ? zmodyfikowane przez nałożenie na twarze sędziego i protokolanta wizerunku klauna i małpy oraz opatrzone komentarzem: ?Ten moment, kiedy sąd pyta się, czy przyniosłeś dla niego egzemplarz Naszego Dziennika? zawierający następnie cztery emotikonki, zamieścił w serwisie społecznościowym Facebook, co jest postępowaniem sprzecznym z zasadami etyki i godności zawodu, tj. popełnienie przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 Prawa o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (tekst jednolity ogłoszony na podstawie uchwały nr 52/2011 NRA z dnia 19 listopada 2011 r.)

Orzeczeniem z dnia 13 czerwca 2022 r. Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie uznał adw. XY za winnego popełnienia zarzucanego mu przewinienia dyscyplinarnego wyczerpującego znamiona deliktu dyscyplinarnego z art. 80 Prawa o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i na podstawie art. 81 ust. 1 pkt. 3) w zw. z art. 82 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionemu adw. XY karę pieniężną w wysokości półtorakrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2019 r.

Od orzeczenia sądu I instancji, w dniu 4 sierpnia 2022 r. odwołanie wniósł obrońca obwinionego, adw. X, skarżonemu orzeczeniu zarzucając:

1.     naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu poprzez w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym brak skonkretyzowania w zarzucie na czym dokładnie polegało przewinienie dyscyplinarne, które normuje Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, a poprzestanie wyłącznie na przepisach ogólnych, które nie mogą stanowić podstawy same w sobie odpowiedzialności dyscyplinarnej jak i również braku wystąpienia znamienia tj. braku takiego postępowania adwokata, które mogłoby go poniżyć w opinii publicznej.

W związku z powyższym, obrońca obwinionego, adw. X wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie adw. XY.

Obrońca adw. XY w razie nieuwzględnienia ww. zarzutu oraz wniosku podniósł zarzut ewentualny, tj.:

2.     niewspółmierność kary do popełnionego czynu z uwagi na to, że jest ona nadmiernie surowa i nie jest adekwatna do dokonanego naruszenia i nie jest karą jedyną, która spełnia swoje cele, w szczególności w kontekście, że jest to pierwsza kara dyscyplinarne obwinionego.

W związku z powyższym, obrońca obwinionego, adw. X wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez wymierzenie kary upomnienia lub nagany.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie jedynie w zakresie podniesionego przez obrońcę zarzutu ewentualnego dotyczącego niewspółmierności wymierzonej kary.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny podziela argumentację w zakresie kwalifikacji i oceny prawnej czynów zarzucanych obwinionemu, w pełni aprobuje i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji w zakresie wypełnienia przez obwinionego znamion deliktu dyscyplinarnego.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny nie podziela zarzutu obrońcy obwinionego dotyczącego naruszenia art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze. W ocenie obrońcy opis czynu nie konkretyzuje naruszenia zasad etyki lub godności zawodu, albowiem art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze w związku z przepisem ogólnym Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu nie mogą same w sobie stanowić podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów określa art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze. Zakłada on, że adwokat ponosi taką odpowiedzialność za postępowanie sprzeczne z prawem bądź z zasadami etyki lub godności zawodu oraz za naruszenie obowiązków zawodowych i za naruszenie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wywołane przy wykonywaniu czynności zawodowych. W zależności od tego o jakie naruszenie - wskazane w art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze - chodzi, niezbędne staje się skonkretyzowanie normy prawnej lub etycznej, którą adwokat zachowaniem swoim naruszył; obowiązku zawodowego wynikającego np. z określonej procedury, w której działał albo zasady etyki lub godności zawodu, którą zachowaniem swym naruszył. W niniejszej sprawie, Sąd zakwalifikował zachowanie obwinionego z art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu przyjmując XY zachowaniem swym naruszył zasady godności zawodu adwokackiego, zaś zachowanie to mogło go poniżyć w opinii publicznej lub poderwać zaufanie do zawodu.

Nie sposób przyjąć argumentacji, iż postępowanie stanowiące naruszenie przepisu znajdującego się w części ogólnej Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu nie może stanowić podstawy odpowiedzialności obwinionego. Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu stanowi otwarty katalog zachowań, które stanowić mogą naruszenie zasad godności zawodu, o których mowa w art. 80 ustawy Prawo o adwokaturze. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego odpowiedzialność dyscyplinarna adwokata może bazować wyłącznie na przepisach rangi ustawowej. Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu jedynie konkretyzuje i to w sposób niewyczerpujący, w jakich wypadkach postępowanie adwokata (aplikanta adwokackiego) powinno być traktowane jako sprzeczne z ?zasadami etyki lub godnością zawodu?. Wobec niemożności ujęcia wszystkich możliwych wypadków takiego postępowania oraz potrzeby uniknięcia nadmiernej kazuistyki przy konstruowaniu wspomnianego aktu, jest możliwe przypisanie adwokatowi deliktu dyscyplinarnego, nawet gdy dane zachowanie nie zostało ściśle ujęte w Zbiorze Zasad. (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2017 r., sygn. akt SDI 87/17).

Sąd I instancji prawidłowo ustalił, iż zachowanie obwinionego stanowiło naruszenie zasad godności zawodu, tj. poderwało zaufanie do zawodu i poniżyło go w opinii publicznej. Obrońca obwinionego wskazuje, iż niezrozumiałym jest twierdzenie, że zachowanie adw. XY poniżyło go w opinii publicznej, odwołując się do wykładni językowej i definicji słownikowej poniżenia.

Trafnym będzie odwołanie się w tym miejscu do ugruntowanego orzecznictwa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego: ?Godność zawodu adwokata wyraża się w tym, że adwokat nie tylko winien bezwzględnie sumiennie wykonywać obowiązki i stosować się do przepisów prawa, ale wręcz wymagać od siebie wyższych standardów kultury. Zachowanie podrywające zaufanie do zawodu to postępowanie, które choć formalnie poprawne, to jednak zdecydowanie społecznie nieakceptowane. Większość takich zachowań została opisana w treści poszczególnych zasad Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, ale wyliczenie to nie jest wyczerpujące. Adwokat winien zatem w swoim postępowaniu uwzględniać, że choć może nim formalnie nie naruszać żadnej z zasad Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, to może być ono oceniane przez adwokaturę lub kogokolwiek spoza adwokatury jako postępowanie naruszające godność zawodu. Chodzi zatem o godność indywidualną, wynikającą z poczucia własnej podmiotowości, wartości i integralności moralnej każdego człowieka oraz płynącego z tego tytułu słusznego oczekiwania okazywania mu szacunku. Ale chodzi tu także o innego rodzaju odmiany godności, do których należy na przykład godność zawodowa wynikająca z przynależności do określonej grupy zawodowej. Ponadto chodzi o godność w znaczeniu osobowościowym, której źródłem jest poczucie wagi i trudu włożonego w jakiegoś rodzaju dokonania, a więc godność związaną z dorobkiem danego człowieka. Wreszcie chodzi tu także o godność służbową, którą odczuwa człowiek zajmujący określone stanowisko lub pełniący pewną funkcję, które są dla niego ważne i w jego odczuciu powinny być szanowane.? (orzeczenie WSD z dnia 25 stycznia 2020 r., sygn. akt WSD 180/19)

Wizerunek zawodu oraz autorytet adwokatury budowany jest na fundamentach, na które składają się niezliczone zachowania pojedynczych adwokatów. Wymaganie zachowanie opanowania w każdej sytuacji oraz postępowania zawsze taktownego kształtują nie tylko opinię o konkretnym, indywidualnym adwokacie, ale też o adwokaturze jako całości. Zachowanie adw. XY miało prześmiewczy charakter, który mógł urazić osoby, których dotyczył tenże wpis, mimo iż obwiniony nie miał intencji urażenia kogokolwiek. Pomimo, iż wpis został zachowany w formule żartobliwej to należy mieć na uwadze, iż wizerunek sędziego i protokolanta został utrwalony bez ich zgody i osoby te odebrały wpis negatywnie, doprowadzając do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko adw. XY. Od adwokata wymagana jest szczególna staranność, kultura osobista oraz samokontrola, zaś standardy te nie zostały w tym przypadku zachowane.

Przechodząc do drugiego z przedstawionych w treści odwołania zarzutów, Wyższy Sąd Dyscyplinarny aprobuje argumentację obrońcy obwinionego dotyczącą niewspółmierności kary wymierzonej adw. XY.

Sąd I instancji nie wziął pod uwagę okoliczności podmiotowo-przedmiotowych danej sprawy, które winny mieć wpływ na wymiar kary. Obwiniony nigdy nie był karany dyscyplinarnie. W toku postępowania złożył wyjaśnienia, w których przyznał się do zarzucanego mu czynu wskazując, iż jego intencją nie było obrażenie sądu. Adw. XY wyraził ubolewanie z powodu zaistniałej sytuacji oraz skruchę, co stanowi okoliczności mające istotne znaczenie dla wymiaru kary.

?Przy wyborze rodzaju i wysokości kary dyscyplinarnej sąd winien mieć na względzie stopień społecznej szkodliwości czynu, stopień zawinienia sprawcy, rodzaj oraz stopień naruszenia ciążących na adwokacie obowiązków, ujemne następstwa czynu, ale też sposób zachowania po jego popełnieniu i dotychczasowy sposób wykonywania zawodu.? (orzeczenie WSD z dnia 9 lutego 2019 r., WSD 114/18)

Mając na uwadze powyższe, kara nagany jest karą bardziej adekwatną do okoliczności niniejszej sprawy i spełni ona swoje cele. Kara nagany jest karą surowszą od kary upomnienia nie tylko hierarchicznie ? funkcją kary nagany jest wyraźnie negatywna ocena zachowania ukaranego. Ponadto, orzeczenie kary nagany pociąga ze sobą utratę biernego prawa wyborczego do organu samorządu adwokackiego na czas trzech lat od uprawomocnienia. Kara nagany stanowi w ocenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego karę proporcjonalną oraz uwzględniającą wspomniane dyrektywy jej wymiaru.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w sentencji.

Hasło: uzasadnienie, naruszenie prawa, obwiniony, odpowiedzialność dyscyplinarna.