Orzeczenie WSD z dnia 21 maja 2022 r. (2)
Sygn. akt: WSD 31/22
ORZECZENIE
Dnia 21 maja 2022 r.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny Adwokatury
w składzie
Przewodniczący: SWSD adw. Piotr Zięba (spraw.)
Członkowie: SWSD adw. Janusz Kramer
SWSD adw. Przemysław Piotrowski
przy udziale: Z-cy
Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury
adw. Bartłomieja Gawrona
oraz protokolanta: adw. Aleksandra Nobisa
w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. XY z odwołania obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Lublinie z dnia 3 listopada 2021 r., sygn. xyx
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 Prawa o Adwokaturze oraz art. 95l Prawa o adwokaturze w zw. z punktem 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego
orzeka:
1. utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie,
2. zasądza od obw. adw. XY na rzecz Izby Adwokackiej w Lublinie kwotę 1.000,00 zł (słownie: jeden tysiąc złotych) tytułem zryczałtowanych kosztów postępowania przed Sądem II instancji.
WSD 31/22
UZASADNIENIE
Adwokat XY prowadzący Kancelarię Adwokacką w L. przy ul. xxx został obwiniony o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na tym, że:
w dniu 17 lutego2020 roku w T.
działając, jako pełnomocnik pozwanej X w sprawie zawisłej przed Sądem Okręgowym
w T.
I Wydziałem Cywilnym nie zachował zasad rzeczowości, umiaru i oględności w
treści sporządzonego środka zaskarżenia w ten sposób, że
w treści złożonego zażalenia w przedmiocie wniosku o wyłączenie sędziego
zamieścił nie poparte żadnymi dowodami stwierdzenia mające wskazywać na
utrzymywanie zażyłych stosunków sędziego referenta w sprawie z pełnomocnikiem
powoda oraz powodem, a także na naruszeniu przez przewodniczącego wydziału
reguł przedziału spraw tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego z art. 80
ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze w zw. z § 13 i § 17 Zbioru
Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu uchwały NRA nr 2/XVIII/98 z dnia 10
października 1998 roku
z późn. zm. (tekst jednolity ogłoszony na podstawie Uchwały NRA nr 55/20 1l z
dnia 19 listopada 2011 roku).
Sąd Dyscyplinarny Izby
Adwokackiej w Lublinie orzeczeniem z dnia 3 listopada 2021 roku, wydanym w
sprawie o sygn. akt SD xyx obwinionego adwokata XY w ramach zarzucanego mu
czynu uznał go za winnego tego, że
w dniu 17 lutego 2020 roku w Tarnobrzegu działając, jako pełnomocnik pozwanej X
w sprawie zawisłej przed Sądem Okręgowym w T.
I Wydziałem Cywilnym nie zachował zasad umiaru
i oględności w treści sporządzonego środka zaskarżenia w ten sposób, że w
treści złożonego zażalenia w przedmiocie wniosku o wyłączenie sędziego
zamieścił nie poparte żadnymi dowodami stwierdzenia mające wskazywać na
utrzymywanie zażyłych stosunków sędziego referenta w sprawie z pełnomocnikiem
powoda oraz powodem, a także na naruszeniu przez przewodniczącego wydziału
reguł przedziału spraw i za ten czyn stanowiący naruszenie zasad etyki a
wyczerpujący dyspozycję art. 80 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o
adwokaturze w zw. z § 15 i § 17 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności
Zawodu, uchwały NRA nr 2/XVIII/98
z dnia 10 października 1998 roku z późn.
zm. (tekst jednolity ogłoszony na podstawie Uchwały NRA nr 55/20 1l z dnia 19
listopada 2011 roku) na podstawie art. 81 ust.
1 pkt. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze wymierzył mu karę
upomnienia. Nadto na podstawie art. 95 ?l? ustawy z dnia 26 maja 1982 roku
prawo o adwokaturze oraz ust. 1 pkt. a i b) uchwały nr 23/2017 NRA z dnia 1
lipca 2017 roku obwiniony został obciążony kosztami postępowania
dyscyplinarnego w formie opłaty zryczałtowanej w wysokości 2.000 złotych.
W uzasadnieniu przedmiotowego
rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, iż stan faktyczny sprawy w zakresie
istotnym dla jej rozstrzygnięcia - nie był kwestionowany przez strony
postępowania, a wskazane w treści uzasadnienia dowody wskazują
w sposób należyty dokonanie czynności sprawczych przez obwinionego. Sąd
rozpoznający sprawę wskazał, że standard zwyczajów adwokackich jest w znaczącym
stopniu podwyższony w porównaniu standardów obowiązujących w innych
środowiskach społeczno ? zawodowych, co w ocenie organu orzekającego winno
znajdować się na uwadze każdego z adwokatów. Motywując rozstrzygnięcie
wskazano, że wypowiedź adwokata XY znalazła się poza granicą adwokackiej
wolności słowa. W tym zakresie podniesiono, iż obwiniony powołał się na
przekonanie reprezentowanej strony, iż wybór sędziego referenta w sprawie
został dokonany z pominięciem zasad określonych treścią właściwego
rozporządzenia w celu rozpoznania sprawy przez
bezstronnego sędziego, a który to
z powodów wymienionych w zażaleniu obwinionego oraz z powodu koleżeńskich
relacji z pełnomocnikiem drugiej strony winien podlegać wyłączeniu. Sąd I
instancji wskazał, że na gruncie niniejszej sprawy kwestią fundamentalną,
pozostaje niedochowanie standardów przy formułowaniu zarzutów naruszenia
przepisów regulujących losowy wybór składu orzekającego tj. weryfikacji czy
losowanie zostało dokonane prawidłowo. Zwrócono uwagę, iż obwiniony nie
zachował właściwego balansu pomiędzy wskazaniem na ewentualne niedoskonałości
ww. systemu,
a wskazaniem wprost, że sprawa została przydzielona z naruszeniem przepisów
prawa, tak aby rozpoznał ją konkretny sędzia. Sąd przyjął, że twierdzenie to
odnosić należy także do podnoszonych przez obwinionego zarzutów co do relacji
sędziego
z pełnomocnikiem powoda i powodem. Sąd wskazał, że koniecznym było aby
obwiniony przekazane mu przez klienta informacje w tym zakresie zweryfikował ?
nie koniecznie w sposób dowodowy ? a chociażby w drodze skorzystania z
doświadczenia zawodowego własnego lub innych adwokatów. Ponadto rzeczona analiza
winna objąć także inne skargi klienta co do funkcjonowania wymiaru
sprawiedliwości. W zakresie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego Sąd
wskazał, iż analiza określonych części wywiedzionego środka zaskarżenia nasuwa
wniosek, iż nie bazują one na informacjach przekazanych od klienta, a pochodzą
od samego obwinionego, w czym właśnie tkwi problematyka zachowania adwokata XY.
Zmiana kwalifikacji prawnej zachowania oskarżonego w ocenie Sądu I-instancji
pozostała uzasadniona z uwagi potrzebę ochrony interesu klienta, co jednak nie
zmienia faktu, że sposób sformułowania twierdzeń w wywiedzionym środku
zaskarżenia nie odpowiadał dyrektywom umiaru i oględności w przygotowywanych
pismach procesowych, przy podawaniu okoliczności mało prawdopodobnych. W zakresie
zaś kosztów postępowania Sąd wydając orzeczenie w tej części przyjął, iż
prowadzenie przez obwinionego Kancelarii powoduje, iż uiszczenie przez niego
ww. kosztów
w całości nie będzie stanowiło nadmiernej uciążliwości dla adwokata XY (sąd
wskazał, że obwiniony nie powoływał się na okoliczność niemożności poniesienia
kosztów postępowania).
Od orzeczenia Sądu
Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Lublinie z dnia 3 listopada 2021 roku
wydanego w sprawie prowadzonej za sygn. akt SD xyx obwiniony adw. XY złożył
odwołanie zaskarżając ww. orzeczenie w całości. Odwołanie oparto na zarzutach
obrazy przepisów prawa procesowego mającym wpływ na treść wydanego w sprawie
orzeczenia tj art. 4 k. p. k. oraz art. 7 k. p. k. poprzez ich niezastosowanie
i pominięcie przy badaniu zebranego w sprawie materiału dowodowego okoliczności
przemawiających za uznaniem, iż w działaniu obwinionego nie było znamion
deliktu dyscyplinarnego, a złożona skarga miała jedynie na celu odparcie
zarzutów zażalenia w sytuacji w jakiej nawet sam Rzecznik dwukrotnie zmieniał
treść stawianych zarzutów ? szukając na siłę podstaw do oskarżenia, a Sąd
Dyscyplinarny orzekł ponad złożoną skargę ? co znajduje odzwierciedlenie w
treści uzasadnienia. Ponadto zarzucając obrazę przywołanych przepisów obwiniony
wskazał także, że poprzez ich niezastosowanie i pominięcie przy badaniu
zebranego w sprawie materiału dowodowego okoliczności przemawiających za
uznaniem, iż w zachowaniu obwinionego brak było znamion czynu zabronionego
ściganego dyscyplinarnie ale pomimo to skarga została złożona, a organy
prowadzące postępowanie wychodząc poza granice oskarżenia na siłę szukały w
zachowaniu obwinionego popełnienia deliktu dyscyplinarnego. Ponadto obwiniony
podniósł zarzut naruszenia art. 17
§ 1 pkt. 1 k. p. k. poprzez jego niezastosowanie i prowadzenie postępowania
pomimo istnienia przesłanek do odmowy wszczęcia postępowania lub następnie jego
umorzenia. W ocenie obwinionego doszło także do naruszenia § 11 oraz § 19 ust.
1 uchwały nr 50/2018 NRA z dnia 24 listopada 2018 roku Regulaminu działania
rzeczników dyscyplinarnych i zastępców rzeczników dyscyplinarnych oraz trybu
i sposobu ich wyboru poprzez zaniechanie pomimo wydanego zarządzenia do
wykonania czynności sprawdzających i bez wyjaśnień obwinionego, przyjęcie z
góry stanowiska skarżących co skutkowało przedstawieniem zarzutów bez
przeprowadzenia wstępnych wyjaśnień obwinionego, złożonych w toku czynności
sprawdzających. Obwiniony stwierdził, że organ nie podjął żadnych czynności
pomiędzy wydaniem postanowienia sprawdzającego a przedstawieniem zarzutów,
z góry uznając, że obwiniony jest winny a następcze jego wyjaśnienia nie
znalazły uznania. Przedmiotowe wyjaśnienia obwiniony określił, jako obszerne,
odnoszące się do faktów i podstaw prawnych. Obwiniony zarzucił także orzeczeniu
Sądu
I instancji naruszenie art. 177 k. p. k. oraz art. 175 k. p. k. w zw. z art.
410 k. p. k. w z art. 7 k. p. k. polegające na całkowitym pominięciu
zeznań świadka i wyjaśnień obwinionego
na korzyść w sytuacji w jakiej obwiniony pełniąc funkcję pełnomocnika Katarzyny
Piotrowskiej działał jako jej pełnomocnik, Sąd nie uwzględnił okoliczności
przemawiających na korzyść obwinionego. Ponadto w środku zaskarżenia
podniesione zostały zarzuty naruszenia art. 133 § 1 k. p. k. poprzez
wielokrotną zmianę podstaw prawnych zarzutów stawianych obwinianemu, a to w
postępowaniu przygotowawczym i sądowym skutkujących szukaniem deliktu
dyscyplinarnego na siłę, albowiem sam rzecznik ostatecznie nie był w stanie
określić czego dopuścił się obwiniony. Ponadto wysunięty został zarzut
naruszenia art. 177 k. p. k. w zw. z art. 170 § 1 pkt. 3 k. p. k. poprzez
oddalenie wniosków dowodowych w zakresie przesłuchania zgłaszających/skarżących
w sytuacji w jakiej wniosek ten pozwoliłby dokładnie ustalić w jaki sposób
obwiniony naruszył dobra osobiste sędziów oraz
w jaki sposób rozpoznane zostało jego zażalenie ? de facto rozpoznane przez
niewłaściwy organ (zamiast Sąd w T. zarzuty zażalenia rozpoznał sąd
dyscyplinarny). Powołując ww. naruszenia przepisów postępowania obwiniony
wskazał, iż ich konsekwencją było poczynienie przez Sąd błędu w ustaleniach
faktycznych polegających na tym, że z góry przyjął winę obwinionego w
popełnieniu zarzucanych deliktów, w sytuacji w jakiej nie umożliwiono mu przed
postawieniem zarzutów ustosunkowania się do złożonej skargi. Ponadto obwiniony
wskazuje, że błędnie uznano, że obwiniony nie zachował reguł wynikających z
Kodeksu Etyki Adwokackiej w sytuacji w jakiej, jego zachowanie nacechowane było
odwagą i pełną obroną interesów klienta. W sytuacji w jakiej wnioski ? o
charakterze prawdopodobieństwa - jak
wskazano w uzasadnieniu ? składane były w toku sprawy tj. ?jako wniosek o
możliwość zmiany sędziego? czy następczo na rozprawie ustnie,
a jakie to wnioski w skutek złożenia oświadczenia sędziego nie znalazły
poparcia. Ponadto w ocenie obwinionego błędnie uznano, iż odmówił on składania
wyjaśnień
w toku postępowania przygotowawczego w sytuacji w jakiej obwiniony odpowiedział
na wszystkie pytania oskarżycielki, jak też wyjaśnił czym się kierował w
związku ze złożonym zażaleniem i czyjego interesu bronił - swego, czy swego klienta. Ponadto obwiniony
podniósł, że błędnie ustalono, że jest on w stanie ponieść ciężar postępowania
dyscyplinarnego w postaci kosztów procesu ? gdzie jak podaje adwokat XY przed
Sądem nikt obwinionego nie pytał o sytuację majątkową, z góry zakładając, że jest
winny i ma z czego uiścić niczym nieuzasadnione koszty procesu oraz nie miał
możliwości wykazania sytuacji majątkowej. Ponadto w ocenie adw. XY błędnie
uznano, że obwiniony nie zachował zasad umiaru
i rzeczowości jak też naruszył immunitet adwokacki i inne, w sytuacji w jakiej
w zażaleniu podniesione zostały twierdzenia istotne, mające znaczenie dla
wyeliminowania wadliwego postanowienia z procesu i w pełni zagwarantowania
prawa stron, jak też i samego Sądu. Ponadto niezależnie od powyższych uchybień
obwiniony wskazał na błędne postępowanie Sądu - nie mające podstaw prawnych -
a polegające na tym, że Sąd rozpoznając niniejszą sprawę nie stał się Sądem
oceniającym zachowanie adwokata, a oceniającym/rozpoznającym zarzuty
podniesione przez obwinionego w zażaleniu składanym w wyniku wadliwego
postanowienia. Ponadto w ocenie obwinionego Sąd błędnie uznał, że zachowanie
obwinionego nie mieściło się we wskazanych normach Kodeksu Etyki Adwokackiej
w sytuacji w jakiej zachował on pełen umiar i rzeczowość oraz inne nakazy
przewidziane przez Zbiór Zasad jak też nie naraził się na konflikt z Klientem ?
a to winno być brane pod uwagę, jako priorytetowe. Wskazując na powyższe
uchybienia obwiniony wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez jego
uniewinnienie, ewentualnie o uchylenie wydanego w sprawie orzeczenia i zlecenie
ponowne rozpoznania sprawy lecz przed Sądem innej Izby Dyscyplinarnej niż
dotychczas. Nadto obwiniony wniósł w przypadku utrzymania orzeczenia w zakresie
winy i kary - o zmianę orzeczenia w zakresie kosztów procesu w ten sposób, iż
koszty te należy przejąć na rachunek właściwej Okręgowej Rady Adwokackiej,
albowiem obwiniony nie jest w stanie ponieść tych ciężarów bez uszczerbku dla
utrzymania siebie
i rodziny. Adw. XY wniósł także o nieobciążanie go kosztami postępowania
odwoławczego.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył co następuje:
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Przede wszystkim w pierwszej kolejności
wskazać należy, że Wyższy Sąd Dyscyplinarny w pełni podziela stanowisko Sądu
Dyscyplinarnego I instancji zawarte w uzasadnieniu orzeczenia zarówno co do
ustaleń stanu faktycznego jaki
i oceny prawnej zachowania obwinionego.
Podniesienia wymaga,
iż z treści § 15 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej
i Godności Zawodu wynika jedna z naczelnych zasad Etyki Adwokackiej, a to
określenie, że adwokat nie ponosi odpowiedzialności za zgodność z prawdą faktów
podanych mu przez klienta. Podkreślić należy także, iż przepisy ww. aktu
korporacyjnego wprowadziły zasadę, iż brak odpowiedzialności w tym zakresie nie
jest nieograniczony, a adwokat winien zachować umiar w formułowaniu
okoliczności drastycznych lub mało prawdopodobnych. Ratio legis przedmiotowych
norm prawnych pozostaje okoliczność, że adwokat prowadzący sprawę klienta
w budowaniu strategii procesowej, składanych w sprawie pismach etc. musi
bazować na określonych faktach. Jednym z źródeł ww. faktów pozostają
twierdzenia klienta, który to w trakcie kontaktu z pełnomocnikiem/obrońcą
przekazuje mu określone informacje dotycząc sprawy. Jak podaje Jerzy Nauman
komentowana zasad zwalnia adwokata z odpowiedzialności za powoływanie się na
nieprawdziwe fakty, o ile wiedza o nich pochodzi od klienta, a adwokat nie
wiedział, że fakty te nie odpowiadają prawdzie. Wskazany autor podkreślił
także, iż przyjęcie rozwiązań odmiennych spowodowałoby niemożność wykonywania
zawodu adwokata, ponieważ profesjonalny pełnomocnik nie posiada realnej
możliwości dokonania oceny zgodności z prawdą twierdzeń podanych przez klienta
(J. Nauman, Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej
i Godności Zawodu. Komentarz, Warszawa: 2015, s. 194). Jednakże każdorazowo
treść przekazywanych adwokatowi informacji winna być przez niego poddana ocenie
pod kątem m. in. dyrektyw określonych w § 15 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej
i Godności Zawodu. Podkreślenia wymaga, że ujawnienie wobec adwokata
okoliczności drastycznych lub mało prawdopodobnych generuje po stronie
pełnomocnika obowiązek pouczenia klienta o ewentualnych możliwych
konsekwencjach dla sprawy w związku z powołaniem się na te okoliczności.
Jednocześnie wskazać należy, iż w Zbiorze Zasad Etyki Adwokackiej i Godności
Zawodu wprowadzono zasadę zachowania umiaru w podawaniu przedmiotowych
okoliczności, a który to polegać powinien na utrzymaniu koniecznego dystansu do
podawanych twierdzeń. W przypadku pism procesowych koniecznym jest wyraźne
określenie przez adwokata, iż nie są to jego twierdzenia własne i zachowanie
wobec nich autonomicznej pozycji. Co również istotne treść § 17 Zbioru Zasad
Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu gwarantuje adwokatowi wolność słowa przy
wykonywaniu zawodu, jednocześnie ograniczając ja umiarem, współmiernością
i oględnością, tak aby zabezpieczyć godność zawodu. Ograniczenie to ma za
zadanie chronić usprawiedliwione prawa innych osób przed nadmiernym i zbędnym
atakiem na ich dobra osobiste w toku postępowania z udziałem profesjonalnych
pełnomocników.
Bezspornym na gruncie niniejszej
sprawy pozostaje treść zażalenia wniesionego przez obwinionego i forma oraz ton
wypowiedzi jaką adw. XY nadał wywiedzionemu środkowi zaskarżenia. Z analizy
przedmiotowego pisma bezsprzecznie wynika, że obwiniony nie wskazał źródła
podawanych przez siebie okoliczności oraz z tonu i formy wypowiedzi wnioskować
można o ich pochodzeniu od obwinionego. Odnosząc się w tym zakresie do zarzutów
odwołania w niniejszej sprawie nie sposób uznać ich za zasadne na gruncie
przedmiotowej sprawy. W swej istocie zarzuty podniesione przez odwołującego się
posiadają jednolity charakter,
a argumentacja na ich uzasadnienie sprowadza się do wyrażonego przez
obwinionego przekonania, że w jego zachowaniu brak było znamion deliktu
dyscyplinarnego.
W tym zakresie wskazania wymaga, że zarzut naruszenia zasad obiektywizmu
w związku z obowiązkiem dokonania swobodnej oceny dowodów, nie zasługiwał na
uwzględnienie. Odwołujący podniósł, że złożone zawiadomienie o możliwości
popełnienia deliktu dyscyplinarnego miało na celu jedynie odparcie zarzutów
podniesionych w zażaleniu będącym podstawą niniejszego postępowania, a nadto,
iż skarżący posiadali tego świadomość. Nie są to twierdzenia uzasadnione,
albowiem Sąd I instancji zasadnie przyjął, że zasady etyki adwokackiej nie
wprowadzają zakazu podnoszenia przez adwokata okoliczności drastycznych lub
mało prawdopodobnych. Jednakże wymagają one nadania im przez adwokata
odpowiedniej formy. W niniejszej sprawie adwokat nie posiadał realnej
możliwości weryfikacji twierdzeń klienta. Ponadto zgromadzony w sprawie
materiał dowodowy zalegający w aktach sprawy oraz oświadczenie SSO YY
wskazywały na odmienną od twierdzeń klientki ocenę okoliczności przez nią
powołanych. Dysponując taką wiedzą