Orzeczenie WSD z dnia 21 kwietnia 2018 r.

Zaskarżone orzeczenie na podstawie art. 95h ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze podlega uchyleniu wobec stwierdzenia z urzędu w toku kontroli odwoławczej, poza granicami odwołań rażącego naruszenia przepisów o postępowaniu.
Z akt osobowych obwinionego, jak również Krajowego Rejestru Adwokatów i Aplikantów Adwokackich, jednoznacznie wynika, że obwiniony M.M. posiada status prawnika zagranicznego. A zatem wobec niego postępowanie dyscyplinarne winno toczyć się przy uwzględnieniu przepisów ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności winna mieć zastosowanie norma zawarta w art. 10 ust. 3 ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którą Sąd Dyscyplinarny doręcza niezwłocznie właściwemu organowi w państwie macierzystym prawnika zagranicznego odpisy: aktu oskarżenia lub wniosku uprawnionego rzecznika dyscyplinarnego o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, wraz z powiadomieniem o uprawnieniach wynikających z art. 10 ust. 4, orzeczeń i postanowień wydanych w toku postępowania dyscyplinarnego, środków odwoławczych. Natomiast art. 10 ust. 4 wyżej cytowanej ustawy stanowi, że właściwy organ w państwie macierzystym prawnika zagranicznego na każdym etapie postępowania dyscyplinarnego może przedstawić sądowi dyscyplinarnemu swoje stanowisko w sprawie, a jego przedstawiciel może brać udział w rozprawie także wówczas, gdy prowadzona jest z wyłączeniem jawności. Nadto w przypadkach orzeczenia kar dyscyplinarnych (art. 85 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze, art. 66 ust. 1 ustawy o radcach prawnych) dziekan rady adwokackiej lub dziekan rady okręgowej izby radców prawnych doręcza organowi państwa macierzystego właściwemu dla spraw dyscyplinarnych odpis zawiadomienia o wymierzeniu kary upomnienia lub udzieleniu ostrzeżenia oraz odpis odwołania, jeżeli zostało ono wniesione (por. M. Kłaczyński, Komentarz do art. 10 ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, LEX 2002). Właściwy organ w państwie macierzystym prawnika zagranicznego jest zatem stroną postępowania dyscyplinarnego prowadzonego wobec takiego prawnika zagranicznego.
Obowiązek ten nawiązuje do wyrażonej w art. 16 § 1 k.p.k. zasady informacji prawnej, zwaną też zasadą lojalności organów procesowych (fair play). Brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości, że zasada ta ma charakter bezwzględny, z której wynika, że w wypadku, gdy obowiązek pouczenia o prawach i obowiązkach procesowych wynika z wyraźnego szczególnego przepisu prawa, brak pouczenia lub mylne pouczenie nie mogą wywoływać ujemnych skutków prawnych dla niepouczonego (mylnie pouczonego) uczestnika postępowania (por. T. Grzegorczyk, Komentarz do art. 16 Kodeksu postępowania karnego, Kraków 2003). Zauważyć należy, że instytucja wykonywania przez prawników zagranicznych w ramach UE stałej praktyki w innym państwie członkowskim oparta jest na zasadzie wzajemności (art. 3 ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, Dyrektywa 98/5/WE), co ma szczególne znaczenie w niniejszej sprawie.
Analizując akta przedmiotowego postępowania dyscyplinarnego, stwierdzić należy, że brak jest w nich informacji potwierdzających doręczenie właściwemu organowi w państwie macierzystym prawnika zagranicznego odpisu wniosku rzecznika dyscyplinarnego o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego wraz z powiadomieniem o uprawnieniach do przedstawienia stanowiska w sprawie oraz brania udziału w rozprawie jego przedstawiciela, a także o doręczeniu orzeczenia wydanego w I instancji i wniesionych środków odwoławczych. W tych okolicznościach doszło do rażącego naruszenia przepisów o postępowaniu w rozumieniu art. 95h ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze.
Okoliczność posiadania przez obwinionego statusu prawnika zagranicznego uszła uwadze organów dyscyplinarnych Izby Adwokackiej, o czym przekonuje m.in. fakt, że w kwalifikacji prawnej zarzucanych obwinionemu przewinień dyscyplinarnych nie uwzględniono stosownych przepisów przewidzianych w ustawie o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Uchybienie takie sąd odwoławczy jest zobligowany uwzględnić z urzędu. Pozbawienie właściwego organu w państwie macierzystym uprawnienia zapewnionego mu ustawą do udziału w rozprawie i przedstawienia stanowiska na każdym etapie postępowania dyscyplinarnego, nie jest możliwe do konwalidowania na etapie postępowania odwoławczego.
Kierując się treścią art. 436 k.p.k. Wyższy Sąd Dyscyplinarny ograniczył rozpoznanie wniesionych środków odwoławczych tylko do wyżej opisanych uchybień, podlegających uwzględnieniu z urzędu, stwierdzając, że rozpoznanie sprawy tylko w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne dla dalszego toku postępowania.
W tym stanie rzeczy zaskarżone orzeczenie zostało uchylone, zaś sprawa przekazana sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.