Orzeczenie WSD z dnia 15 czerwca 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. X z odwołania obwinionego i obrońcy obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 25 lutego 2019 r., SD 69/17,
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie,
na podstawie pkt. 1 lit. c uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego zasądza od obwinionego X na rzecz Naczelnej Rady Adwokackiej Warszawie zryczałtowane koszty postępowania dyscyplinarnego w kwocie 1.000 zł za postępowanie przed sądem II instancji.
UZASADNIENIE
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie orzeczeniem z dnia 25 lutego 2019 r. rozstrzygnął sprawę kary łącznej wobec adw. X ukaranego dyscyplinarnie:
orzeczeniem Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Siedlcach z dnia 20 marca 2015 r., SD 5/13, zmienionym przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny orzeczeniem z dnia 2 lipca 2016 r., WSD 109/15, wymierzającym mu karę dyscyplinarną zawieszenia w czynnościach zawodowych na 1 rok oraz zakaz wykonywania patronatu przez 5 lat,
orzeczeniem Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 23 lutego 2013 r., SD 51/12, utrzymanym w mocy przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny orzeczeniem z dnia 17 września 2016 r., WSD 76/16, wymierzającym mu karę dyscyplinarną zawieszenia w czynnościach zawodowych na 3 lata oraz zakaz wykonywania patronatu przez 10 lat.
Sąd Dyscyplinarny w zaskarżonym orzeczeniu na podstawie art. 84 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze połączył kary i wymierzył karę łączną zawieszenia w czynnościach zawodowych na 3 lata oraz zakaz wykonywania patronatu przez 10 lat. Dodatkowo orzekł o kosztach postępowania.
Orzeczenie to zostało zaskarżone przez adw. X oraz jego obrońcę. Adwokat X podniósł w swoim odwołaniu, że w chwili orzekania przez Sąd Dyscyplinarny o karze łącznej upłynęło już ponad 5 lat od daty popełnienia czynów, a w związku z tym pojawiła się ujemna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. W konsekwencji winno, jego zdaniem, dojść do umorzenia postępowania dyscyplinarnego w sprawie.
Obrońca adw. X podniósł w swoim odwołaniu zarzut naruszenia art. 95n pkt. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze w związku z art. 577 k.p.k. polegający na braku wymienienia w treści zaskarżonego orzeczenia okresu zaliczonego na poczet orzeczonej kary łącznej zawieszenia w czynnościach zawodowych. Jak wskazał, w związku z tym nie sposób ustalić, kiedy nastąpi koniec orzeczonej kary łącznej. W konsekwencji wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w trakcie rozprawy przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym wskazał na niezasadność obu odwołań, wnosząc o utrzymanie orzeczenia w mocy.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Podniesienie zarzutu zaistnienia w sprawie ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia karalności czynów objętych zaskarżonym orzeczeniem nie mogło doprowadzić do umorzenia postępowania w sprawie. Rację ma obwiniony, że czyny, których dotyczy zaskarżone orzeczenie, zostały popełnione ponad 5 lat temu. Oba czyny zostały jednak prawomocnie osądzone. Zaskarżone orzeczenie nie dotyczy osądzenia tych czynów, lecz połączenia kar orzeczonych wobec adw. X. Przedawnienie karalności nie mogło wobec tego w ogóle wpływać na bieg niniejszego postępowania. W zaskarżonym orzeczeniu Sąd Dyscyplinarny nie rozstrzygał bowiem o popełnieniu zarzucanych czynów czy ich ukaraniu, lecz jedynie o karze łącznej.
Niemożność przedawnienia karalności w toku postępowania dotyczącego orzeczenia kary łącznej została potwierdzona w orzecznictwie. Jak wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 8 lutego 2010 r., II AKzw 47/10, ?wyrok łączny, jak i kara łączna, jest jedynie rozwiązaniem procesowym, tworzonym na potrzeby ukształtowania bieżącego położenia skazanego, nie zmieniającym jednak reguł dotyczących instytucji przedawnienia wykonania kary, która ma charakter materialny?.
Wobec tego zarzut przedawnienia mógłby potencjalnie odnosić się do przedawnienia wykonania kary. Zgodnie z art. 103 § 1 pkt. 3 k.k. nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat 10 w razie skazania na inną karę niż kara pozbawienia wolności. Natomiast art. 103 § 2 k.k. wskazuje, że przepis art. 103 § 1 pkt 3 k.k. stosuje się odpowiednio do środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku. W związku z tym, na podstawie art. 95n pkt 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze, nie można uznać, aby w niniejszej sprawie doszło do przedawnienia wykonania kary.
W tej sytuacji zarzut podniesiony w odwołaniu adw. X okazał się nietrafny.
Podobnie nietrafny okazał się zarzut zawarty w odwołaniu obrońcy. Jak wskazuje art. 577 k.p.k., w wyroku łącznym należy, w miarę potrzeby, wymienić okresy zaliczone na poczet kary łącznej. Przepis ten nie nakłada na sąd orzekający w przedmiocie kary łącznej obowiązku wyznaczania takich okresów, lecz jedynie możliwość takiego wskazania ?w miarę potrzeby?. W odwołaniu obrońcy nie wskazano przy tym jakichkolwiek argumentów przemawiających za tym, że w niniejszej sprawie taka potrzeba wystąpiła.
Brak konieczności wymieniania w wyroku łącznym okresów zaliczenia odbytych dotychczas kar był wielokrotnie podkreślany w orzecznictwie. Sąd Najwyższy wskazał: ?Przepis art. 577 k.p.k. jednoznacznie stanowi o tym, że ?w wyroku łącznym należy w miarę potrzeby oznaczać datę, od której należy liczyć początek odbywania kary orzeczonej wyrokiem łącznym, oraz wymienić okresy zaliczone na poczet kary łącznej?. Bezsporne jest zatem to, że należy to czynić tylko ?w miarę potrzeby?. To na pewno oznacza, że nie w każdym przypadku. Stąd też braku dokładnego wskazania takich okresów nie można traktować jako rażącego naruszenia tego przepisu, skoro nie jest on stanowczy. Dopiero ustalenie Sądu o tym, że ?zachodzi taka potrzeba?, skutkuje koniecznością wskazania tych okresów? (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2014 r., V KK 49/14; analogicznie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2013 r., III KK 346/12). Sąd Apelacyjny w Szczecinie wskazał natomiast: ?Stwierdzenie ?w miarę potrzeby? użyte przez ustawodawcę w przepisie art. 577 k.p.k. wyraźnie wskazuje, że owo zaliczenie nie jest w każdym przypadku konieczne i niezbędne, zaś brak dokonanego przez sąd w wyroku łącznym ?zaliczenia odbytych dotychczas kar? nie wywołuje dla skazanego negatywnych skutków w postaci niezaliczenia mu części czy też wręcz całości odbytej dotychczas kary, objętej następnie karą łączną w wyroku łącznym. Okresy kar pozbawienia wolności wcześniej odbytych przez skazanego w połączonych sprawach nie pozostają ?w próżni? i, gdy chodzi o karę pozbawienia wolności, są uwzględniane przy dokonywaniu obliczeń w zakresie wymiaru kary dotychczas przez skazanego odbytej. Zatem nie ma przy tym decydującego znaczenia, czy w wyroku łącznym zostały przez sąd orzekający wskazane wszystkie okresy kar dotychczas przez skazanego odbytych, bowiem taki skutek należy wyprowadzić z rozstrzygnięcia o połączeniu kar? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 24 listopada 2016 r., II AKa 158/16). Nie sposób więc przyjąć, aby Sąd Dyscyplinarny w Warszawie miał obowiązek wskazywania w treści zaskarżonego orzeczenia okresów zaliczonych na poczet kary łącznej.
Konieczności takiej nie dostrzega zresztą również Wyższy Sąd Dyscyplinarny. Jak wskazuje się przy tym w orzecznictwie, ?rozstrzyganie w tym przedmiocie przez sąd odwoławczy ? w sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji nie dostrzegł potrzeby zastosowania art. 577 k.p.k., a zatem w ogóle nie orzekł w kwestiach, o których przepis ten traktuje ? byłoby jednocześnie sprzeczne z dwuinstancyjnym modelem postępowania, jak i też mogłoby stanowić asumpt do kształtowania się nieprawidłowej praktyki godzącej w funkcje sprawowane przez sąd odwoławczy, stanowiąc formę orzekania pierwszoinstancyjnego? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 marca 2015 r., II AKa 63/15).
Wobec powyższego orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego należało utrzymać w mocy.
O kosztach postępowania odwoławczego przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym orzeczono na podstawie art. 95l ust. 1 i 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 pkt 2 uchwały nr 44/2015 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 15 września 2015 roku.