Orzeczenie WSD z dnia 14 września 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. J.M. z odwołania obrońcy obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Poznaniu z dnia 5 lutego 2019 r., SD 26/18,
na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
uchyla orzeczenie w zaskarżonej części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Poznaniu.
UZASADNIENIE
Rzecznik Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu złożył wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatowi J.M. obwiniając o to, że:
w okresie co najmniej od dnia 30 stycznia 2014 r. do dnia 27 lipca 2016 r. w Poznaniu po uprzednim przyjęciu od K.P. zlecenia prowadzenia sprawy przeciwko Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie o roszczenie dochodzone przez ten Bank wobec klientki świadczenia pieniężnego z tytułu ugody Nr X, uchybił zasadom etyki zawodowej, godności zawodu i obowiązkom zawodowym, w tym należytej staranności, gorliwości oraz sumienności zawodowej w ten sposób, że:
nie czuwał w sposób należyty i zgodny z wiedzą o tej sprawie nad biegiem w zakresie uzgodnień z Bankiem możliwości rozwiązania przedsądowego sprawy i nie informował K.P. o biegu tej sprawy,
nie uzupełnił braku wynikającego z pisma z dnia 22 stycznia 2014 r., nadanego przez Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie dot. pełnomocnictwa niesporządzonego wg ww. podmiotu w wiarygodnej formie pisemnej,
bez zgody K.P. zaniechał wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział I Cywilny, z dnia 7 lipca 2014 r., I Nc 197/14,
nie wypowiedział pełnomocnictwa K.P., mimo uznania niezgodnie ze stanowiskiem swojej mandantki, że wniesienie zarzutów od ww. nakazu zapłaty jest faktycznie i prawnie bezzasadne,
nie poinformował K.P. o wysokości honorarium lub o sposobie jego wyliczenia i zasadach świadczenia pomocy prawnej na jej rzecz, działając przez to w sprawach finansowych w stosunku do klientki w sposób nieskrupulatny, a także nie ustosunkował się do pisma swojej mandantki z dnia 18 lutego 2016 r. w sprawie udostępnienia swojego numeru polisy ubezpieczeniowej i nazwy ubezpieczyciela jako informacji związanych ze świadczeniem usług adwokackich, przez co działał na szkodę K.P.,
tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 1, 2, 3, § 4, § 8, § 49, § 50, § 56 i § 57 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu;
w okresie od dnia 23 czerwca 2016 r. do dnia 27 lipca 2016 r. w Poznaniu uchybił zasadom etyki zawodowej w ten sposób, że będąc pisemnie wezwanym przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego Wielkopolskiej Izby Adwokackiej w Poznaniu do złożenia wyjaśnień w związku ze skargą złożoną przez K.P., nie złożył w zakreślonym terminie żądanych wyjaśnień, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 3, § 4 i § 64 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu orzeczeniem z dnia 5 lutego 2019 r. wydanym w sprawie SD 26/18 w zakresie czynu z pkt. I uznał obwinionego J.M. za winnego tego, że w okresie co najmniej od dnia 30 stycznia 2014 r. do dnia 27 lipca 2016 r. w Poznaniu po uprzednim przyjęciu od K.P. zlecenia prowadzenia sprawy przeciwko Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie o roszczenie dochodzone przez ten Bank wobec klientki świadczenia pieniężnego z tytułu ugody Nr X, uchybił zasadom etyki zawodowej, godności zawodu i obowiązkom zawodowym, w tym należytej staranności, gorliwości oraz sumienności zawodowej w ten sposób, że:
nie czuwał w sposób należyty i zgodny z wiedzą o tej sprawie nad biegiem w zakresie uzgodnień z Bankiem możliwości rozwiązania przedsądowego sprawy i nie informował K.P. o biegu tej sprawy,
nie uzupełnił braku wynikającego z pisma z dnia 22 stycznia 2014 r., nadanego przez Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie dot. pełnomocnictwa niesporządzonego wg ww. podmiotu w wiarygodnej formie pisemnej,
nie ustosunkował się do pisma swojej mandantki z dnia 18 lutego 2016 r. w sprawie udostępnienia swojego numeru polisy ubezpieczeniowej i nazwy ubezpieczyciela jako informacji związanych ze świadczeniem usług adwokackich, przez co działał na szkodę K.P.,
tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 1, 2, 3, § 4, § 8, § 49, § 50, § 56 i § 57 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za ten czyn wymierzył karę pieniężną w wysokości półtorakrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. kwotę 3.375 zł.
W zakresie czynu II Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Poznaniu, przyjmując opis czynu zgodny z treścią wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, uznał obwinionego J.M. za winnego popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, określonego w art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 1, 2, 3, § 4, § 8, § 49, § 50, § 56 i § 57 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za ten czyn wymierzył obwinionemu karę upomnienia.
Obwiniony adw. J.M. został obciążony kosztami postępowania za dochodzenie dyscyplinarne oraz za postępowanie przed sądem dyscyplinarnym I instancji.
Obrońca obwinionego adw. J.M. zaskarżyła orzeczenie w części, tj. w zakresie pkt. I i II, zarzucając:
obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 i art. 7 w zw. z art. 5 § 2 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i niezastosowanie zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, polegające na przyjęciu, iż pełnomocnictwo udzielone obwinionemu przez K.P. z dnia 10 grudnia 2013 r. obejmowało umocowanie do reprezentowania K.P. przez obwinionego w toku postępowania sądowego, w sytuacji, w której w dacie udzielania pełnomocnictwa przeciwko K.P. nie toczyło się żadne postępowanie sądowe z powództwa Banku Polska Kasa Opieki S.A. w Poznaniu, a nadto w sytuacji, w której w dacie udzielania przedmiotowego pełnomocnictwa nie było wiadomym i pewnym, iż takie postępowanie w ogóle będzie się toczyć, a sam pozew został wniesiony przez Polską Kasę Opieki w Warszawie w dniu 11 czerwca 2014 r., a nakaz zapłaty wydany został dnia 7 lipca 2014 r.,
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż udzielenie pełnomocnictwa adwokatowi na etapie postępowania przedsądowego obejmuje z mocy prawa umocowanie do reprezentowania strony w toku postępowania sądowego, w sytuacji, w której przede wszystkim żaden przepis procedury cywilnej nie normuje powyższego,
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż obwiniony nie czuwał w sposób należyty nad biegiem sprawy w zakresie uzgodnień z Bankiem, w sytuacji, w której obwiniony w dacie udzielenia mu pełnomocnictwa przez K.P. wystosował do Banku pismo ze stanowiskiem w sprawie, a następnie pozostawał w kontakcie z pokrzywdzoną oraz świadkiem Ł.C. i miał wiedzę, że Bank udzielił pokrzywdzonej odpowiedzi na pismo złożone przez obwinionego, otrzymał treść odpowiedzi na swoje pismo od pokrzywdzonej i miał pełną świadomość, iż nieprzedłożenie przez niego pełnomocnictwa w formie wymaganej przez Bank (niezasadnej z punktu widzenia przepisów prawa) nie wpłynęło w żaden sposób na dalsze postępowaniu Banku wobec pokrzywdzonej,
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż nieuzupełnienie braku wynikającego z pisma Banku z dnia 22 stycznia 2014 r. w przedmiocie przedłożenia pełnomocnictwa w wymaganej przez Bank formie stanowiło uchybienie zasadom etyki zawodowej, w tym należytej staranności, w sytuacji, w której żądanie Banku uznać należy za nieprawidłowe i niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa, albowiem żaden przepis prawa nie upoważnia pracowników banków do kwestionowania dokumentów, jakimi posługuje się adwokat w ramach wykonywania swoich obowiązków, a nadto w sytuacji, w której Bank udzielił odpowiedzi na pismo obwinionego i wyraził swoje stanowisko w związku z pismem obwinionego z dnia 10 grudnia 2013 r., wysyłając je bezpośrednio do K.P., które to pismo obwiniony otrzymał od pokrzywdzonej,
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż obwiniony bez zgody K.P. zaniechał wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu w postępowaniu nakazowym w dniu 7 lipca 2014 r., I Nc197/14, w sytuacji, w której podczas spotkania w lipcu 2014 r. w kancelarii obwinionego strony ustaliły, iż obwiniony nie będzie składać zarzutów od nakazu zapłaty, a zatem w sytuacji, w której obwiniony za zgodą zarówno pokrzywdzonej, jak i świadka, który pomagał pokrzywdzonej w przedmiotowej sprawie, nie tylko nie miał obowiązku wniesienia zarzutów, ale przede wszystkim nie uzyskał od pokrzywdzonej pełnomocnictwa do reprezentowania jej w sprawie sądowej zawisłej przed Sądem Okręgowym w Poznaniu, I Nc197/14, a zatem nie był umocowany do działania w jej imieniu w przedmiotowej sprawie,
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż niewypowiedzenie pełnomocnictwa przez obwinionego stanowiło uchybienie zasadom etyki zawodowej, w sytuacji, w której K.P. nie udzieliła obwinionemu pełnomocnictwa do reprezentowania jej w sprawie sądowej, a zatem w sytuacji, w której obwiniony nie miał realnej możliwości wypowiedzenia pełnomocnictwa, albowiem nie zostało ono nigdy mu udzielone, a udzielone obwinionemu pełnomocnictwo do postępowania przedsądowego wygasło z mocy prawa, albowiem nie obejmowało ono działania obwinionego w postępowaniu sądowym,
błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż swoim zachowaniem polegającym na niepoinformowaniu K.P. o wysokości honorarium za reprezentowanie jej przed Sądem Okręgowym w Poznaniu, I C 197/14, również uchybił zasadom etyki zawodowej, w sytuacji, w której obwinionemu nie zostało zlecone prowadzenie sprawy sądowej, stąd brak było podstaw do uzgodnienia i egzekwowania od K.P. jakiegokolwiek honorarium z tego tytułu,
z ostrożności, iż w pkt. I orzeczenia błędnie podano, że czyn w nim opisany został popełniony do dnia 27 lipca 2016 r., podczas gdy prawidłowo powinno być do dnia 28 lutego 2016 r., który to dzień odpowiada ostatniemu dniowi terminu do udzielenia informacji wyznaczonemu obwinionemu przez pokrzywdzoną w piśmie w dniu 18 lutego 2016 r. ? na co zwrócił uwagę Wyższy Sąd Dyscyplinarny w orzeczeniu z dnia 3 lutego 2018 r., WSD 72/17.
Obrońca oskarżonego adw. J.M. wniosła o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części i uniewinnienie obwinionego o zarzucanych mu czynów opisanych w pkt. I wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego oraz nieobciążanie obwinionego zryczałtowanymi kosztami postępowania dyscyplinarnego, ewentualnie z ostrożności wniosła o uchylenie przedmiotowego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Odwołanie obrońcy obwinionego adw. J.M. okazało się o tyle uzasadnione, że doprowadziło do kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia, a w efekcie tejże kontroli do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Poznaniu do ponownego rozpoznania.
Odnosząc się do zarzutów zawartych w odwołaniu, stwierdzić należy, iż częściowo zasadnym okazał się, podniesiony z ostrożności przez obrońcę obwinionego, zarzut dotyczący czasu i daty popełnienia czynu, który to w zasadzie sprowadza się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych.
Nietrafnym natomiast okazał się zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, a dotyczący zaniechania wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, I Nc 197/14, niewypowiedzenia pełnomocnictwa pokrzywdzonej K.P. oraz niepoinformowania o wysokości honorarium lub o sposobie jego wyliczenia, gdyż sąd I instancji w zaskarżonym orzeczeniu wyeliminował z opisu czynu zarzuty opisane powyżej.
Przede wszystkim wskazać należy, iż Wyższy Sąd Dyscyplinarny podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Dyscyplinarny Wielkopolskiej Izby Adwokackiej w zakresie opisu czynu, za wyjątkiem wskazania czasu popełnienia czynu przez obwinionego. Nie sposób bowiem uznać, iż czyn obwinionego popełniony został w okresie od co najmniej dnia 30 stycznia 2014 r. do dnia 27 lipca 2016 r., przy jednoczesnym ustaleniu, że działanie obwinionego miało polegać na tym, że nie czuwał w sposób należyty i zgodny z wiedzą o tej sprawie nad jej biegiem w zakresie uzgodnień z Bankiem możliwości rozwiązania przedsądowego sprawy i nie informował K.P. o biegu tej sprawy, nie uzupełnił braku wynikającego z pisma z dnia 22 stycznia 2014 r., nadanego przez Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie dot. pełnomocnictwa niesporządzonego wg ww. podmiotu w wiarygodnej formie pisemnej, nie ustosunkował się do pisma swojej mandantki z dnia 18 lutego 2016 r. w sprawie udostępnienia swojego numeru polisy ubezpieczeniowej i nazwy ubezpieczyciela jako informacji związanych ze świadczeniem usług adwokackich, przez co działał na szkodę K.P.
Działanie obwinionego, polegające na nienależytym czuwaniu nad biegiem sprawy w zakresie uzgodnień z Bankiem i możliwości rozwiązania przedsądowego sprawy i nieinformowania pokrzywdzonej o biegu tej sprawy, można przypisać obwinionemu najdalej do dnia, w którym pokrzywdzona pojawiła się w kancelarii z nakazem zapłaty wydanym przez Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie I Nc 197/14. Należy zwrócić uwagę, iż postępowanie przedsądowe kończy się z chwilą wniesienia pozwu lub wniosku do sądu. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, dla pokrzywdzonej postępowanie przedsądowe zakończyło się z chwilą doręczenia jej nakazu zapłaty przez sąd.
W tym miejscu wskazać należy, iż sprawa obwinionego adw. J.M. rozpoznawana była dwukrotnie i Sąd Dyscyplinarny Wielkopolskiej Izby Adwokackiej ponownie rozpoznając sprawę, wbrew zaleceniom Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, wynikającym z orzeczenia z dnia 3 lutego 2018 r., WSD 72/17, pomimo ponownego przesłuchania w charakterze świadka Ł.C. oraz pokrzywdzonej K.P., nie oznaczył prawidłowo końcowej daty przewinienia dyscyplinarnego zarzucanego obwinionemu i w zasadzie nie dokonał w tym zakresie ustaleń faktycznych.
Postępowanie dowodowe zatem zawiera braki uniemożliwiające dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych w tym zakresie.
Z zeznań świadka Ł.C., złożonych na rozprawie w dniu 7 listopada 2018 r. wynika, że ostatnią czynnością wykonaną przez obwinionego w sprawie Banku było poinformowanie pokrzywdzonej o braku celowości wniesienia zarzutów w czasie spotkania w kancelarii, przy czym świadek nie został przesłuchany na okoliczność, w jakiej dacie to spotkanie miało miejsce. Ustalenie, że w okresie 14 dni od daty doręczenia nakazu zapłaty wydanego w dniu 7 lipca 2014 r. pokrzywdzona kontaktowała się z obwinionym adw. J.M. w kancelarii i w wyniku spotkania pokrzywdzona oraz jej mąż opuścili kancelarię obwinionego z przeświadczeniem braku zasadności sporządzenia i wniesienia zarzutów, istotnie wskazuje na to, że kontakt w sprawie został zakończony w tej dacie, przy czym nie jest wiadomym, jaka to była data.
Należy mieć również w polu widzenia fragment zeznań pokrzywdzonej, że pozostawała z obwinionym jeszcze w kontakcie telefonicznym, przy czym z tychże zeznań nie wynika, do jakiej daty ten kontakt trwał. Pokrzywdzona również nie została przesłuchana na okoliczność ustalenia, do jakiej daty trwał kontakt telefoniczny.
Przyjmując za prawidłowe ustalenia sądu I instancji, iż pokrzywdzona nie formułowania żądania zaskarżenia nakazu zapłaty, istotnym jest ustalenie daty tego spotkania, a nadto, czy od daty tegoż spotkania do dnia 27 lipca 2016 r. pokrzywdzona pozostawała w kontakcie z obwinionym, a jeżeli tak, to jaki charakter miały te kontakty i przede wszystkim, czy dotyczyły sprawy z Bankiem.
Powyższe powoduje konieczność uzupełniającego przesłuchania świadków Ł.C. i pokrzywdzonej K.P. w celu wyjaśnienia istotnej okoliczności, jaką jest ustalenie, w jakiej dacie miało miejsce spotkanie z obwinionym, z którego to spotkania pokrzywdzona i jej mąż wyszli w przeświadczeniu braku zasadności sporządzenia i wniesienia zarzutów oraz do jakiej daty pokrzywdzona kontaktowała się telefonicznie z obwinionym.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny nie ma żadnej wątpliwości, iż nie można przyjąć, że czyn obwinionego trwał do dnia 27 lipca 2016 r., czyli do dnia złożenia wyjaśnień obwinionego w siedzibie Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu.
Powyższe powoduje konieczność uzupełnienia materiału dowodowego oraz ponownej wnikliwej oceny dowodów zebranych w sprawie, zwłaszcza w zakresie czasu popełnienia przez obwinionego przewinienia dyscyplinarnego.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny uznał zatem, iż wskazane i opisane powyżej uchybienia oraz braki postępowania dowodowego miały istotny wpływ na poczynione w sprawie ustalenia faktyczne, a dokonana przez sąd orzekający ocena dowodów nie była wnikliwa i wszechstronna. Nie obejmowała ona wszystkich faktów i okoliczności istotnych dla prawidłowego orzekania w niniejszej sprawie. Tym samym za prawidłowe nie mogło zostać także uznane zaskarżone orzeczenie. Z podanych wyżej powodów Wyższy Sąd Dyscyplinarny uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę obwinionego adw. J.M. do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Poznaniu.
Wobec uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przedwczesnym byłoby odnoszenie się do pozostałych zarzutów zawartych w odwołaniu.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji będzie miał na względzie uwagi sądu odwoławczego i zadba, by stwierdzone uchybienia się nie powtórzyły oraz uzupełni postępowanie dowodowe w zakresie ustalenia daty spotkania pokrzywdzonej i jej męża w kancelarii obwinionego po otrzymaniu nakazu zapłaty oraz daty pozostawania przez pokrzywdzoną w kontakcie telefonicznym z obwinionym po dacie spotkania, w której nie żądała wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty, a nadto przy tak uzupełnionym materiale dowodowym sąd poczyni ustalenia, do jakiej daty obwiniony miał obowiązek czuwania nad biegiem sprawy w zakresie uzgodnień z Bankiem możliwości rozwiązania przedsądowego sprawy i informowania K.P. o biegu tej sprawy, wskazując jednocześnie, iż ponowne rozpoznanie sprawy powinno zostać przeprowadzone bez zbędnej zwłoki.
Mając powyższe na względzie, Wyższy Sąd Dyscyplinarny na podstawie art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k. uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu Izby Adwokackiej w Poznaniu.