Orzeczenie WSD z dnia 14 września 2019 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. R.S. z odwołania pełnomocnika pokrzywdzonego oraz odwołania obwinionego od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 17 października 2018 r., SD 29/16,
na podstawie art. 437 § 1 i 2 w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 88 w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
uchyla zaskarżone orzeczenie w całości i umarza postępowanie,
kosztami postępowania w sprawie obciąża Izbę Adwokacką w Warszawie.
UZASADNIENIE
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie orzeczeniem z dnia 17 października 2018 r. wydanym w sprawie SD 29/16, uznał adw. R.S. winnym tego, że:
w okresie co najmniej od dnia 3 kwietnia 2014 r. do dnia 5 maja 2014 r. w Warszawie podejmował czynności zmierzające do przejęcia obsługi prawnej Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? w Warszawie, mimo iż obsługa prawna była prowadzona na podstawie umowy z dnia 6 czerwca 2011 r. przez adwokat M.S., nie informując adwokat M.S. o zamiarze rozpoczęcia prowadzenia obsługi prawnej, nie zwracając się również o wyrażenie zgody przez dotychczasowego pełnomocnika na prowadzenie takiej obsługi prawnej, a wręcz prowadząc obsługę prawną klienta, mimo wyraźnego sprzeciwu adwokata związanego ze spółdzielnią umową, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 31, § 34 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za ten czyn wymierzył obwinionemu karę pieniężną w kwocie 11.750 zł, tj. pięćdziesięciokrotności podstawowej stawki izbowej z daty czynu,
w dniu 29 kwietnia 2014 r. oraz w dniu 5 maja 2014 r. w Warszawie naruszył zasady koleżeństwa wobec adwokat M.S. poprzez podpisanie jako pełnomocnik Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? rozwiązania umowy o świadczenie usług prawnych, z zarzutem działania na szkodę spółdzielni i rażącego złamania postanowień umowy, nie przedstawiając adwokat M.S. uzasadnienia dla takiego rozwiązania umowy oraz nakazanie adwokat M.S. natychmiastowego opuszczenia siedziby spółdzielni po wręczeniu wypowiedzenia, nie dążąc jednocześnie do polubownego rozstrzygnięcia sprawy z adwokat M.S., tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 31, § 38 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za ten czyn wymierzył mu karę pieniężną w wysokości 2.350 zł, tj. dziesięciokrotności podstawowej stawki izbowej z daty czynu,
w dniu 8 maja 2014 r. w Warszawie podczas posiedzenia Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? wskazał na możliwe negatywne konsekwencje finansowe wytoczenia sprawy dyscyplinarnej przeciwko radcy prawnemu M.K. w przypadku jej pozytywnego zakończenia, w sytuacji gdy posiedzenie miało miejsce przed przesłuchaniem świadków w sprawie dyscyplinarnej, świadkowie byli obecni na posiedzeniu Rady Nadzorczej, a słowa adwokata R.S. wywołały w tych osobach strach o ewentualną ich odpowiedzialność wobec radcy prawnego, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 6, § 8 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za ten czyn wymierzył mu karę pieniężną w wysokości 2.350 zł, tj. dziesięciokrotności podstawowej stawki izbowej z daty czynu,
w dniu 25 lipca 2014 r. w Warszawie zeznał nieprawdę jako świadek w sprawie toczącej się przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych, wskazując, iż:
w dniu 10 kwietnia 2014 r. z kancelarią adwokacką ?S? została podpisana umowa na obsługę prawną Spółdzielni Mieszkaniowej ?M?,
radca prawny M.K. nie brał udziału przy niszczeniu pieczątki Prezesa Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? w dniu 4 kwietnia 2014 r., klucza kodowego do kont spółdzielni, zabezpieczeniu komputera będącego na stanie Prezesa Zarządu,
tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 i 3, § 6, § 8 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za ten czyn wymierzył mu karę zawieszenia w czynnościach zawodowych na okres 1 roku oraz dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas 5 lat,
w okresie od dnia 29 kwietnia 2014 r. co najmniej do dnia 23 czerwca 2014 r. w Warszawie, reprezentował Spółdzielnię Mieszkaniową ?M? jako pełnomocnik zarządu, nie mając faktycznie udzielonego pełnomocnictwa, zgodnie z zasadami reprezentacji spółdzielni, czym naraził Spółdzielnię Mieszkaniową ?M? na wadliwość podejmowanych przez Zarząd spółdzielni uchwały i składane oświadczenia, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2 i 3, § 6, § 8 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu i za ten czyn wymierzył mu karę pieniężną w wysokości 2.350 zł, tj. dziesięciokrotności podstawowej stawki izbowej z daty czynu.
Na podstawie art. 84 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 pkt 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzone adw. R.S. jednostkowe kary pieniężne z punktu 1, 2, 3 i 5 połączył i jako karę łączną wymierzył karę w wysokości 18.800 zł. Obwiniony został obciążony kosztami postępowania.
Od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z dnia 17 października 2018 r. w ustawowym terminie odwołanie wniósł adw. R.S. oraz pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego.
Obwiniony zaskarżył orzeczenie w całości, podnosząc następujące zarzuty:
naruszenie art. 7 k.p.k. poprzez całkowicie dowolną ocenę dowodów przeprowadzonych w toku postępowania, sprzeczną z logiką i doświadczeniem życiowym, a w szczególności poprzez niedanie wiary wyjaśnieniom obwinionego w zakresie, w jakim nie są one zbieżne z innymi źródłami dowodowymi, a przyznanie wiary w całości zeznaniom złożonym przez świadków [?], mimo że ich zeznania nie były w całości zbieżne z innymi źródłami dowodowymi oraz pominięcie istotnych okoliczności zawartych w dowodach zaliczonych przez Sąd Dyscyplinarny, skutkiem czego było błędne ustalenie stanu faktycznego,
brak dokonania ustaleń faktycznych w zakresie zarzutu nieprawidłowego wykonywania obowiązków wobec Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? przez adw. M.S., mimo wskazywania na te okoliczności przez świadków [?] oraz obwinionego, co ma fundamentalne znaczenie w kontekście zarzutu naruszenia reguły ?koleżeństwa? przez obwinionego, wobec obowiązywania w polskim prawie reguły, że na zasady chroniące dobre obyczaje powoływać się może tylko ten, który ich przestrzega, a także w kontekście ochrony interesów klienta, które z uwagi na liczne nieprawidłowości w świadczeniu usług przez adw. M.S. były rzeczywiści zagrożone, co doprowadziło do błędnego uznania, że obwiniony naruszył zasady koleżeństwa,
brak ustaleń faktycznych w zakresie, jaki był zamiar obwinionego w czasie nawiązania współpracy ze Spółdzielnią Mieszkaniową ?M? ? czy otrzymał on umocowanie do prowadzenia spraw, w których ustanowiona była uprzednio adw. M.S., czy też chodziło o inne czynności, co do których nie była umocowana, mimo że świadkowie [?] oraz obwiniony wyraźnie wskazywali, iż celem obwinionego nie było wstępowanie w sprawy adw. M.S., a ze strony Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? istniała oferta równoległa współpracy poprzez podział obowiązków, co doprowadziło do błędnego uznania, że obwiniony podejmował czynności zmierzające do przejęcia obsługi prawnej adw. M.S.,
naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy:
obrazę art. 170 a contrario w zw. z art. 6 k.p.k. oraz art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze poprzez niesłuszne oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych w trakcie postępowania sądowego, co doprowadziło do nieuzasadnionego uznania obwinionego za winnego zarzucanych mu czynów,
obrazę art. 2 § 2 w zw. z art. 9 § 1 k.p.k. oraz art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze poprzez niewyczerpanie inicjatywy dowodowej i nieprzeprowadzenie dowodu z umowy o obsługę prawną z dnia 5 maja 2014 r. oraz dokumentów rejestrowych Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? na okoliczność umocowań członków Zarządu i Rady Nadzorczej w inkryminowanym okresie, z akt sprawy dyscyplinarnej toczącej się przeciwko adw. M.S. przed organami dyscyplinarnymi Izby Adwokackiej w Warszawie, dokumentów zawartych w aktach sprawy XXV C 517/14 Sądu Okręgowego w Warszawie, na okoliczność prawidłowości umocowania Zarządu i Rady Nadzorczej Spółdzielni ?M? oraz nieprzesłuchanie członków Spółdzielni podpisanych pod złożonym do sprawy pismem z dnia 17 maja 2016 r. na okoliczność prawidłowego bądź nieprawidłowego zachowania obwinionego wobec Spółdzielni ?M? w inkryminowanym okresie, co doprowadziło do orzekania na podstawie nieustalonego w sposób dostateczny stanu faktycznego i uznania obwinionego za winnego zarzucanych mu czynów,
naruszenie art. 42 ust. 2 Konstytucji RP i art. 6 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze poprzez pogwałcenie zagwarantowanego obwinionemu prawa do obrony, polegające na nieodroczeniu rozprawy wyznaczonej na dzień 19 września 2017 r., pomimo pisemnego i uzasadnionego wniosku obrońcy, skutkiem czego na tym terminie obwiniony był pozbawiony możliwości obrony,
naruszenie art. 42 ust. 2 Konstytucji RP i art. 6 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze, poprzez pogwałcenie zagwarantowanego obwinionemu prawa do obrony, polegające na odesłaniu do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego akt niniejszej sprawy w terminie otwartym do wniesienia odwołania, skutkiem czego obwiniony pozbawiony został możliwości zapoznania się z aktami, celem przygotowania odwołania i skutecznego prowadzenia obrony w postępowaniu przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym,
naruszenie art. 41 § 2 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze poprzez niewyłączenie od orzekania członka składu orzekającego, adwokat A.H. (przewodniczącej składu orzekającego), mimo uzasadnionych wątpliwości co do jej bezstronności, co miało bezpośredni wpływ na sposób przesłuchiwania świadków i formy protokołowania,
naruszenie art. 8 ust. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 42 ust. 1 Konstytucji RP poprzez zasądzenie kar pieniężnych i kosztów postępowania według zasad, która statuuje zasadę lex retro non agit, zarówno jeżeli chodzi o przesłanki odpowiedzialności deliktowej, jak i wysokości kar,
naruszenie art. 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze, poprzez nieprecyzyjne i ogólnikowe wskazanie w uzasadnieniu podstawy faktycznej i prawnej orzekania, nieokreślenie konkretnych dowodów wskazujących na konkretne czyny obwinionego, a także niewskazanie dowodów, którym sąd nie dał wiary bądź ich nie uwzględnił i niepodanie przyczyn, dla jakich Sąd Dyscyplinarny nie dał w tym zakresie wiary dowodom przeciwnym, co uniemożliwia pełną weryfikację prawidłowości orzeczenia, a także jednoznaczne ustalenie argumentacji Sądu uzasadniającej uznanie obwinionego za winnego zarzucanych mu czynów,
naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:
art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 31 i § 34 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu poprzez niesłuszne przyjęcie, że stanowi delikt dyscyplinarny w postaci naruszenia reguły koleżeństwa przyjęcie obsługi prawnej podmiotu gospodarczego w sytuacji, gdy podmiot ten obsługiwany jest także przez innego adwokata, mimo iż prawidłowa wykładnia ww. przepisów prowadzi do wniosku, iż podjęcie takiej współpracy jest możliwe, a zgodnie ze wskazywanym przez literaturę stanowiskiem, bezpodstawna odmowa udzielenia zgody również jest źródłem deliktu dyscyplinarnego, bowiem stanowi także formę nieuczciwej konkurencji, a co za tym idzie całkowite pominięcie faktu, iż sprzeciw adw. M.S. doprowadził do naruszenia także praw obwinionego,
art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 31 i § 38 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu poprzez niesłuszne przyjęcie, że stanowi delikt dyscyplinarny w postaci naruszenia reguły koleżeństwa i ugodowego załatwiania spraw między adwokatami, podpisanie rozwiązania umowy o świadczenie usług prawnych bez podjęcia starań o polubowne załatwienie sprawy, podczas gdy prawidłowa wykładnia ww. przepisów prowadzi do wniosku, iż istota sprawy na to nie pozwala, a ponadto obwiniony w niniejszej sprawie nie występował jako adwokat ? pełnomocnik profesjonalny, podejmujący sprawę przeciwko innemu adwokatowi, lecz pełnomocnik określony w art. 55 ustawy ? Prawo spółdzielcze, co doprowadziło do błędnego uznania, że niniejsze regulacje znajdują zastosowanie w niniejszej sprawie oraz błędnego uznania obwinionego za winnego zarzucanego mu czynu,
art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 1 ust. 2, § 6, § 8 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, poprzez niesłuszne przyjęcie, że stanowiło delikt dyscyplinarny wskazane przez obwinionego na posiedzeniu Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej ?M? z dnia 8 maja 2014 r. na możliwe negatywne konsekwencje na gruncie prawa cywilnego, podczas gdy prawidłowa wykładnia ww. przepisów prowadzi do wniosków, iż nie można zachowania obwinionego uznać za naruszającego godność zawodu oraz podważającego zaufanie, jak również nieprawidłowe reprezentowanie interesów klienta,
art. 4 k.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze poprzez niezastosowanie ustawy względniejszej w przypadku zmiany obowiązujących przepisów i zastosowanie surowszych przepisów dotyczących kar.
Obwiniony wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie od zarzucanych przewinień dyscyplinarnych.
Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zaskarżyła orzeczenie w części dotyczącej orzeczonej wobec obwinionego kary, zarzucając rażącą niewspółmierność [kar] orzeczonych w stosunku do obwinionego, a polegającą na niedostatecznym uwzględnieniu szeregu okoliczności obciążających, które powinny mieć wpływ na wymiar kary. Przy tak stawianych zarzutach pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia w zakresie kary poprzez orzeczenie surowszych kar jednostkowych oraz surowszej kary łącznej.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie obwinionego adw. R.S. okazało się o tyle skuteczne, że doprowadziło do kontroli orzeczenia, w konsekwencji ? jego uchylenia oraz umorzenia postępowania. Podniesione natomiast w odwołaniu zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.
Dokonując kontroli odwoławczej, Wyższy Sąd Dyscyplinarny ustalił, iż w niniejszej sprawie zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza przewidziana w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. stosowanym z mocy art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze. Zgodnie z treścią wyżej powoływanego przepisu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia, sąd odwoławczy uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6, 8-11 k.p.k.
W niniejszej sprawie nastąpiło przedawnienie karalności wszystkich czynów opisanych we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 88 ust. 1 i 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego, jeżeli od czasu popełnienia przewinienia upłynęły 3 lata, a w przypadkach przewidzianych w art. 8 ust. 2 ? rok. W razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przez upływem terminu, o którym mowa powyżej, karalność przewinienia dyscyplinarnego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat, a w przypadkach przewidzianych w art. 8 ust. 2 ? 3 lata.
Opierając się na prawidłowych ustaleniach faktycznych w zakresie każdego z czynów, które to Wyższy Sąd Dyscyplinarny podziela i przyjmuje jako własne, należy przyjąć, iż czyny obwinionego opisane we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego miały miejsce w okresie od dnia 3 kwietnia 2014 r. do ? najdalej ? dnia 25 lipca 2014 r. Zatem wobec wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w myśl art. 88 ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze, przedawnienie karalności w niniejszej sprawie nastąpiło najdalej po upływie 5 lat i tak odnośnie każdego z czynów opisanych we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, przedawnienie nastąpiło po dniu 5 maja 2019 r. odnośnie czynu 1. i 2., po dniu 8 maja 2019 r. odnośnie czynu 3., po dniu 25 lipca 2019 r. odnośnie czynu 4. oraz po dniu 23 czerwca 2019 r. odnośnie czynu 5.
Zgodnie z art.17 § 1 pkt 6 k.p.k., stosowanym z mocy art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, jeżeli nastąpiło przedawnienie karalności w zakresie wszystkich zarzucanych przewinień dyscyplinarnych.
W niniejszej sprawie nie zachodzi sytuacja przewidziana w art. 88 § 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze. Żaden bowiem z czynów obwinionego nie zawiera znamion przestępstwa, co powodowałoby niemożność umorzenia postępowania. W tym zakresie Wyższy Sąd Dyscyplinarny przeanalizował każdy z zarzutów stawianych obwinionemu i ustalił, że żaden z czynów przypisanych zaskarżonym orzeczeniem nie zawiera znamion przestępstwa. Przeciwko obwinionemu nie toczy się żadne postępowanie karne w zakresie objętym wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
Mając na względzie wyżej przytoczone okoliczności, Wyższy Sąd Dyscyplinarny przyjął, iż wobec obwinionego nastąpiło przedawnienie karalności w zakresie wszystkich zarzucanych przewinień dyscyplinarnych, konsekwencją czego jest uchylenie zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania. Wobec uchylenia zaskarżonego orzeczenia w wyniku bezwzględnej przyczyny odwoławczej, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, nie rozpoznawał merytorycznie odwołania obwinionego.
Biorąc pod uwagę poczynione przez sąd I instancji ustalenia faktyczne i przeprowadzone powyżej rozważania, Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpoznający środek odwoławczy uchylił zaskarżone orzeczenie i orzekł, jak w sentencji.