Orzeczenie WSD z dnia 1 grudnia 2018 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. X z odwołania obwinionej od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 19 lutego 2018 r., sygn. SD 11/17
na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. i art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze oraz na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
zmienia orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 19 lutego 2018 r., SD 11/17, w punkcie 1 w ten sposób, że z opisu czynu eliminuje okres od kwietnia 2013 r. do listopada 2013 r. i w tym zakresie umarza postępowanie,
zmienia orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 19 lutego 2018 r., SD 11/17, w punkcie 4 w ten sposób, że na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierza obwinionej karę łączną 2 lat zawieszenia w czynnościach zawodowych,
w pozostałym zakresie zaskarżone orzeczenie utrzymuje w mocy,
na podstawie art. 95l ust. 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z pkt 2 uchwały nr 23/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 1 lipca 2017 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego zwalnia obwinioną od obowiązku ponoszenia zryczałtowanych kosztów postępowania przed sądem II instancji.
UZASADNIENIE
Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Katowicach w dniu 19 lutego 2018 r. w sprawie SD 11/17 uznał obwinioną adwokat X za winną tego, że:
w okresie od kwietnia 2013 r. do lutego 2015 r. oraz w okresie od kwietnia 2015 r. do chwili obecnej, z przyczyn zawinionych nie opłacała składki korporacyjnej, czym doprowadziła do powstania zaległości w wysokości 5.730 zł, co stanowi poważne naruszenie zasad etyki zawodowej, tj. popełnienia przewinienia z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 65 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za to wymierzył obwinionej karę 2 lat zawieszenia w czynnościach zawodowych,
w maju i czerwcu 2014 r. oraz w okresie od kwietnia 2016 r. do chwili obecnej, z przyczyn zawinionych nie opłacała składki obowiązkowego ubezpieczenia OC, czym doprowadziła do powstania zaległości w wysokości 555 zł, co stanowi poważne naruszenie zasad etyki zawodowej, tj. popełnienie przewinienia z art. 80 w zw. z art. 8a ustawy ? Prawo o adwokaturze, i za to wymierzył obwinionej karę 2 lat zawieszenia w czynnościach zawodowych,
w okresie od marca do kwietnia 2017 r. okazała brak szacunku władzom samorządu adwokackiego, nie stosowała się do obowiązkowych uchwał i innych decyzji władz adwokatury, a w szczególności podejmowała próby czynności zawodowych, mimo trwającego zawieszenia w czynnościach zawodowych i utrudniała wykonywanie tych czynności prawidłowo umocowanemu zastępcy, co stanowi poważne naruszenie zasad etyki zawodowej, tj. popełnienie przewinienia z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 61 i § 63 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, i za to wymierzył obwinionej karę 8 miesięcy zawieszenia w czynnościach zawodowych.
Powyższym orzeczeniem z dnia 19 lutego 2018 r. w dalszej kolejności Sąd Dyscyplinarny:
na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze wymierzył obwinionej karę łączną 4 lat zawieszenia w czynnościach zawodowych,
na podstawie art. 81 ust. 3 ustawy ? Prawo o adwokaturze orzekł wobec obwinionej karę zakazu wykonywania patronatu na okres 4 lat,
obciążył obwinioną kosztami postępowania dyscyplinarnego w kwocie 1.000 zł.
Od powyższego orzeczenia obwiniona odwołała się w dniu 18 maja 2018 r., wnosząc o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie obwinionej, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
Ponadto na etapie postępowania odwoławczego (w odwołaniu) wniosła o dopuszczenie dowodu:
z uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w Warszawie z dnia 13 marca 2018 r. oraz pisma Sekretarza Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 19 marca 2018 r. na okoliczność uchylenia przez Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w Warszawie w dniu 9 maja 2017 r. uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach z dnia 10 listopada 2016 r. o zawieszeniu obwinionej w czynnościach zawodowych i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach,
z zarządzenia Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach z dnia 20 lutego 2017 r. na okoliczność bezprawności ustanowienia zastępcy z uwagi na niewydanie przez Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w Warszawie w dniu 31 stycznia 2017 r. postanowienia o utrzymaniu uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach z dnia 10 listopada 2016 r. w mocy, niepodania podstawy prawnej, wydania załączonego do odwołania zarządzenia,
z uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach z dnia 3 sierpnia 2017 r. na okoliczność przedawnienia zadłużenia obwinionej za okres do lutego 2015 r. oraz niewykazania zadłużenia za okres od kwietnia 2013 r. do lutego 2014 r., który obwiniona od trzech lat kwestionuje i nierozpoznania wniosków obwinionej o umorzenie składek korporacyjnych, niewykonania uchwał Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 25 sierpnia 2015 r. i z dnia 31 stycznia 2017 r., znajdujących się w aktach osobowych obwinionej,
z wniosku obwinionej z dnia 27 marca 2018 r. o stwierdzenie nieważności zarządzenia Dziekana z dnia 20 lutego 2017 r.,
z uchwały Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach z dnia 12 października 2017 r. na okoliczność nieprawidłowości działania Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach i nierozpoznania w terminie wniosków obwinionej, nienadania biegu odwołaniu obwinionej,
z akt osobowych na okoliczność braku zawinienia obwinionej, naruszenia zasady bezstronności i równości wobec prawa oraz prawa do obrony, przewlekłości postępowania przed Okręgową Radą Adwokacką w Katowicach, co skutkuje toczącymi się postępowaniami administracyjnymi.
Powołane dowody znajdowały się w aktach sprawy i jako takie podlegały ocenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego.
Obwiniona, nie zgadzając się z zaskarżonym orzeczeniem Sądu Dyscyplinarnego, zarzuciła naruszenie:
art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. przez niewykazanie w zarzucie pkt. 3 wniosku o ukaranie obowiązujących uchwał i decyzji władz adwokatury, do których nie stosowała się obwiniona,
art. 332 § 2 k.p.k. przez niewskazanie w uzasadnieniu wniosku o ukaranie dowodów z podaniem kart w oparciu, o które dokonano ustalenia zadłużenia oraz jego wysokości,
sprzeczność ustaleń wysokości zadłużenia oraz dalszego nieopłacenia składek z załączonymi rozliczeniami sporządzonymi przez główną księgową,
art. 424 § 1 i 2 k.p.k. przez niewskazanie w uzasadnieniu orzeczenia numeru karty, na podstawie której dokonano ustaleń na okoliczność okresu, jak i wysokości zadłużenia, niewskazanie obowiązujących uchwał i decyzji ? pkt 3 orzeczenia, do których nie stosowała się obwiniona, nieustosunkowanie się do stawianych przez obwinioną zarzutów oraz niepodanie przyczyny niedopuszczenia dowodu z akt osobowych obwinionej, oraz zawieszenia postępowania do czasu zakończenia się postepowań administracyjnych, niepodanie podstawy prawnej podwójnego karania przez zawieszenie w czynnościach zawodowych oraz niewyjaśnienie podstaw do zastosowania kar,
naruszenie zasady bezstronności i niewykonanie wniosku o wyłączenie rzeczników i sędziów sądu dyscyplinarnego w Katowicach,
naruszenie art. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a to poniżającego traktowania i karania oraz zmuszenia do wykonania nieobowiązujących uchwał i zarządzeń wydanych bez podstawy prawnej.
W uzasadnieniu odwołania obwiniona zarzuciła, że Sąd Dyscyplinarny nie dokonał skrupulatnego wyliczenia jej zaległości i wskazała na nieścisłości rachunkowe, co zdaniem skarżącej miało uniemożliwiać przypisanie jej deliktu w zakresie objętym pkt. I zaskarżonego orzeczenia. Ponadto obwiniona w uzasadnieniu odwołania rozwinęła i szczegółowo opisała wadliwość procedury wyznaczenia przez Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach jej zastępcy.
Następnie obwiniona skierowała do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego pismo datowane na dzień 10 września 2018 r. stanowiące uzupełnienie odwołania wraz z wnioskiem o zawieszenie postępowania. Jako podstawę wniosku obwiniona wskazała na okoliczność, iż przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, w sprawie SA/Wa 831/18 toczy się postępowanie, którego przedmiotem są kwestie związane z zawieszeniem obwinionej w czynnościach zawodowych. Ponadto ponownie obwiniona wskazała na brak dowodu na okoliczność zadłużenia, a dokładniej ? jego wysokości.
Kolejnym pismem z dnia 20 listopada 2018 r. obwiniona wniosła o wyłączenie sędziów Wyższego Sądu Dyscyplinarnego wraz z Rzecznikami Dyscyplinarnymi i Zastępcami Rzeczników. Powyższy wniosek został rozpoznany w dniu 29 listopada 2018 r. przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny, który postanowił wniosku tego nie uwzględnić.
Na rozprawie w dniu 1 grudnia 2018 r. Wyższy Sąd Dyscyplinarny postanowił nie uwzględnić wniosku o zawieszenie postępowania zawartego w piśmie z dnia 10 września 2018 r., albowiem w ocenie Sądu wskazane we wniosku podstawy zawieszenia postępowania nie mają wpływu na przedmiotowe postępowanie, a zatem nie zachodziły przesłanki do zawieszenia postępowania określone w art. 22 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Wyższy Sąd Dyscyplinarny przyjął ustalenia sądu I instancji jako swoje własne. W aktach sprawy znajdują się szczegółowe zestawienia dotyczące zaległości w zakresie płacenia składek, a dokonane przez sąd I instancji ustalenia są z nimi zbieżne. Nawet gdyby z przyczyn upływu czasu w trakcie postępowania doszło do zmian i istniałaby faktyczna różnica między wysokością zaległości na dzień orzekania (pojawiają się nowe zaległości, a niektóre ulegają przedawnieniu), to jako bezsporny należy uznać fakt, iż obwiniona z pełną świadomością konsekwencji, jakie mogą ją spotkać z tego tytułu, nie płaciła składek korporacyjnych w okresie objętym orzeczeniem Sądu.
Nie sposób zgodzić się z obwinioną, iż przy tak długim okresie, jak objęty wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i ostatecznymi orzeczeniami Sądów Dyscyplinarnych obu instancji, istotne znaczenie dla orzeczonych kar miało uwzględnienie niewielkich różnic obrachunkowych (odsetki, zaległości, umorzenia, itp.). Delikty opisane w punktach I i II orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego funkcjonują w oderwaniu od samej wysokość kwot. Określona kwota zaległości nie jest bowiem znamieniem tego przewinienia dyscyplinarnego. Już sam fakt ignorowania obowiązku korporacyjnego w zakresie terminowego opłacania składek korporacyjnych i opłacania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej samodzielnie stanowi poważny delikt dyscyplinarny. Obwiniona, jako doświadczony adwokat, miała tego pełną świadomość, a mimo to ignorowała wezwania organów samorządowych do uregulowania zaległości (czego dotyczy pkt III zaskarżonego orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego). Nie reagowała na czynności władz adwokatury mające na celu zdyscyplinowanie jej i skłonienie do wypełniania ciążących na niej obowiązków korporacyjnych.
Co do czynu opisanego w pkt. III orzeczenia, to należy podkreślić, iż z opisu stanu faktycznego dokonanego przez samą obwinioną wynika, że podejmując się opisanych we wniosku o ukaranie i dalej w zaskarżonym orzeczeniu czynów, nie miała świadomości nieprawidłowości proceduralnych towarzyszących tej procedurze, co więcej również Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach wyznaczając zastępcę, nie miał takiej świadomości. Zatem należy przyjąć, że strona podmiotowa czynu niczym nie różniła się w opisanym stanie faktycznym od sytuacji, gdyby takowych wad proceduralnych w ogóle nie było, albowiem w obiegu prawnym i świadomości obwinionej funkcjonowały decyzje władz samorządowych, do których z pełną premedytacją obwiniona się nie stosowała, ignorując nie tylko te decyzje, ale w sposób oczywisty nadszarpując dobre imię władz samorządowych adwokatury.
Opis deliktu zawarty w zaskarżonym orzeczeniu nie wymagał, aby wyznaczenie zastępcy pozostawało niewzruszone. Obwiniona sama nie wiedziała o wadach formalnoprawnych zastosowanej wobec niej procedury i podejmowała próby czynności zawodowych, mimo ówcześnie trwającego zawieszenia (zarządzenie Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach pozostawało w obrocie prawnym ? mimo swojej wadliwości) w czynnościach zawodowych i utrudniała wykonywanie tych czynności umocowanemu zastępcy. Niejednokrotnie czyniła to w sposób, który w odbiorze osób postronnych naruszał godność zawodu adwokata (daleki od właściwego), co również w ocenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego stanowi poważne naruszenie zasad etyki zawodowej adwokata, tj. art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 61 i § 63 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, niezależnie od tego, czy zgadzała się lub/i zaskarżała kwestionowane akty władz adwokatury.
Z uwagi jednak na upływ 5-letniego okresu przedawnienia karalności, należało w dacie orzekania przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny wyeliminować z opisu deliktu dyscyplinarnego okres od kwietnia do listopada 2013 r. i w tym zakresie postępowanie umorzyć.
Również orzeczoną przez Sąd Dyscyplinarny łączną karę Wyższy Sąd Dyscyplinarny uznał za zbyt surową, zwłaszcza mając na względzie wiek obwinionej. Tak wysoka kara orzeczona w pkt. IV orzeczenia mogłaby de facto doprowadzić do identycznych skutków jak kara wydalenia z adwokatury. Z tego powodu kara została obniżona.
Co do pozostałego zakresu, zaskarżone orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego odpowiada prawu i dlatego w pozostałym zakresie orzeczenie zostało utrzymanej w mocy.