Orzeczenie WSD z dnia 1 grudnia 2018 r.

w sprawie dyscyplinarnej obw. adw. X z odwołania Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach
od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 8 listopada 2017 r., SD 21/17
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze
orzeka:
uchyla orzeczenie (postanowienie) Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 8 listopada 2017 r., SD 21/17, i przekazuje sprawę Izbie Adwokackiej w Katowicach do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Postanowieniem Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Katowicach z dnia 8 listopada 2017 r. w sprawie SD 21/17 obwiniona adwokat X została uniewinniona od zarzucanego jej czynu. Postanowienie to zostało przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny sprostowane postanowieniem z dnia 23 października 2018 r. w zakresie przyjętej za oczywistą pomyłki w nazwie rozstrzygnięcia przez zamianę ?postanowienia? na ?orzeczenie?. Wyższy Sąd Dyscyplinarny w obecnym składzie, rozpoznający merytorycznie sprawę odwołania Rzecznika Dyscyplinarnego, zwrócił uwagę, że sprawa została rozpoznana przez Sąd Dyscyplinarny też na posiedzeniu, a nie na rozprawie (?protokół posiedzenia?), choć powinna na rozprawie.
Rzecznik Dyscyplinarny we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego zarzucił obwinionej adwokat X., że mimo zawieszenia w czynnościach zawodowych, w toku postępowania cywilnego toczącego się przed Sądem Okręgowym w Katowicach w sprawie o XVIII RC 1195/14 wzięła udział jako pełnomocnik w rozprawie sądowej w dniu 31 marca 2016 r. oraz nie poinformowała Sądu o zawieszeniu jej w czynnościach zawodowych, tj. o czyn z art. 80 ustawy ? Prawo o adwokaturze w zw. z § 11, § 13, § 30 ust. 1 i 3 oraz § 63 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Dyscyplinarny podniósł, że w sprawie jest bezspornym, iż adw. X. jest zawieszona w czynnościach zawodowych od dnia 23 lutego 2016 r., oraz że nie poinformowała o tym sądu, biorąc udział w rozprawie jako pełnomocnik strony. Sąd Dyscyplinarny konstatując brak dowodu nadania uchwały o zawieszeniu obwinionej w czynnościach zawodowych stwierdził, że ta okoliczność ma znaczenie do oceny zawinienia, a ?taka zaś sytuacja wyłącza możliwość prowadzenia postępowania dyscyplinarnego" (z uzasadnienia), gdyż obwiniona nie wyczerpała zamiaru naruszenia Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Od orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego złożył odwołanie Rzecznik Dyscyplinarny. W odwołaniu Rzecznik zarzucił orzeczeniu naruszenie prawa materialnego (bez wskazania, jaki przepis prawa materialnego został naruszony), polegające na tym, że Sąd przydał znaczenie okoliczności, czy i kiedy obwiniona dowiedziała się o zawieszeniu w czynnościach zawodowych, gdy wyłącznie znaczenie ma fakt prawomocnego zawieszenia oraz możliwość dowiedzenia się o tym przez zawieszonego adwokata. Nadto zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że obwiniona nie posiadała wiedzy o zawieszeniu, gdy tymczasem wiedzę posiadała lub przy zachowaniu wymaganej staranności mieć powinna. Rzecznik wnosił o zmianę zaskarżonego ?postanowienia", uznanie obwinionej za winną oraz wymierzenie zaproponowanej kary (mimo treści art. 454 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze) albo jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie Rzecznika Dyscyplinarnego podlega uwzględnieniu, aczkolwiek z zupełnie innych przyczyn niż podniesione w odwołaniu. Orzeczenie podlega uchyleniu przede wszystkim z powodu mającego wpływ na treść orzeczenia rażącego naruszenia przez Sąd Dyscyplinarny przepisów postępowania, które Wyższy Sąd Dyscyplinarny wziął pod rozwagę z urzędu w oparciu o treść art. 95h ustawy ? Prawo o adwokaturze.
Dotyczy to przede wszystkim naruszenia art. 413 § 1 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 95n pkt 1 ustawy ? Prawo o adwokaturze przez pominięcie przytoczenia zarzucanego obwinionej przewinienia dyscyplinarnego wraz z jego kwalifikacją, co powoduje, że sentencja orzeczenia nie daje żadnej wiedzy, od jakiego zarzutu obwiniona została uniewinniona. To, jakie przewinienie zostało obwinionej zarzucone we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, od którego obwiniona została uniewinniona, musi wynikać z treści orzeczenia i nie może być odczytywane z akt sprawy, z treści wymienionego wniosku, jak i z treści uzasadnienia orzeczenia.
Z powodu tego uchybienia, nadto powodów wskazanych niżej i też w związku z art. 454 k.p.k., Wyższy Sąd Dyscyplinarny uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę sądowi I instancji do ponownego przeprowadzenia postępowania w całości.
Istotnym uchybieniem jest też rozpoznanie sprawy na posiedzeniu. Przepis art. 93 k.p.k., co prawda nie ma odpowiedniego zastosowania do postępowania dyscyplinarnego w adwokaturze ze względu na samodzielne uregulowanie rodzaju wydawanych rozstrzygnięć przepisem art. 95 pkt 2 zd.1 ustawy ? Prawo o adwokaturze, a nadto odmienny zakres pojęcia ?orzeczenia" w postępowaniu dyscyplinarnym i karnym, to nie ulega wątpliwości, że odpowiednie zastosowanie może mieć uregulowanie art. 95 § 1 k.p.k. Przepis ten reguluje, w jakich sytuacjach w postępowaniu karnym sprawę należy rozpoznać na rozprawie i z treści tego przepisu jest oczywiste, że co do zasady, przeprowadzenie rozprawy dotyczy rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej. Zatem odpowiednio (art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze) rozstrzygnięcie o odpowiedzialności dyscyplinarnej w postępowaniu dyscyplinarnym powinno zapaść po przeprowadzeniu rozprawy. Z kolei jedynie po przeprowadzeniu rozprawy może być wydane orzeczenie (art. 95 pkt 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze).
Wyższy Sąd Dyscyplinarny zauważa, że w postępowaniu Sąd Dyscyplinarny nie wyjaśnił (choćby przez zwrócenie się do Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach), czy uchwała o zawieszeniu obwinionej w czynnościach zawodowych była jej doręczona, albo czy miała ona niezbitą wiedzę o zawieszeniu z innych źródeł. Sąd Dyscyplinarny wręcz stwierdził, że uchyla się od przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego, przyjmując a priori i tylko na tej podstawie, że brak jest dowodu doręczenia w aktach, że obwiniona nie została powiadomiona o fakcie zawieszenia. Jednocześnie i przeciwstawnie wskazał, że mogła taką wiedzę (o zawieszeniu) posiadać.
Należy podnieść także, co do odwołania Rzecznika Dyscyplinarnego, że wyraził on stanowisko, iż dla przyjęcia winy obwinionej istotne znaczenie ma sam fakt zawieszenia oraz możliwość dowiedzenia się przez obwinioną o tym fakcie. Stoi to w rażącej sprzeczności z zasadami odpowiedzialności uregulowanymi w kodeksie karnym, które to stosownie do art. 95n pkt 2 ustawy ? Prawo o adwokaturze mają odpowiednie zastosowanie do postępowania dyscyplinarnego, w szczególności ? w odniesieniu do tej sprawy ? zasady odpowiedzialności z winy umyślnej i nieumyślnej (art. 9 § 1 i 2 k.k.).
Rzecznikowi Dyscyplinarnemu, jak i Sądowi zabrakło także refleksji nad kwalifikacją przewinienia w zakresie wskazanego naruszenia Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu. Wydaje się, że wskazana kwalifikacja przystaje do postawionego zarzutu jedynie w zakresie uregulowania z § 39 pkt 1 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu.
Rozpoznając ponownie sprawę (na rozprawie, a nie na posiedzeniu) sąd I instancji przeprowadzi postępowanie dowodowe zmierzające w kierunku wyjaśnienia, czy obwiniona miała wiedzę o jej zawieszeniu w czasie, gdy brała udział w rozprawie przed Sądem Okręgowym w Katowicach, odniesie się w orzeczeniu do czynu zarzucanego, zachowując wymogi art. 413 k.p.k., rozważy podstawę prawną czynu zarzucanego, dokonując w sentencji orzeczenia ewentualnie modyfikacji szczegółowego odniesienia do Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu w przypadku uznania winy obwinionej, jak i zważy, czy przewinienie dyscyplinarne obwinionej określone w zarzucie miało charakter umyślny z zamiarem bezpośrednim albo ewentualnym ? czy też nieumyślny, mając na uwadze odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu karnego, rozdziałów I-III, w oparciu o art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze i wysunie odpowiednie wnioski, co do odpowiedzialności obwinionej za zarzucane jej przewinienie dyscyplinarne.
Z tych powodów, w oparciu o przepis art. 437 k.p.k. w zw. z art. 95n ustawy ? Prawo o adwokaturze, orzeczono jak w sentencji.