Prezes NRA zwraca się do MS o pilne oszacowanie wydatków na pomoc prawną z urzędu dla obywateli

Prezes NRA przypomina w piśmie dotychczasową korespondencję oraz spotkania dotyczące bezwzględnej konieczności urealnienia wysokości wynagrodzenia adwokatów za świadczenie pomocy prawnej z urzędu na rzecz obywateli, a także deklarowanego zamiaru wszczęcia przez Ministerstwo Sprawiedliwości prac nad zmianami m.in. w rozporządzeniu w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, jak również związanej z tym konieczności wyasygnowania nowych środków z budżetu Państwa.
 
Po przeanalizowaniu przepisów oraz po odpowiedzi z Ministerstwa Finansów, Prezes NRA wskazuje, iż zgodnie z art. 139 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Minister Finansów włącza do projektu ustawy budżetowej dochody i wydatki sądownictwa powszechnego. Powyższe potwierdza, wbrew stanowisku wiceministra sprawiedliwości przedstawionym na spotkaniu w dniu 17 lipca 2023 r., że jedynie w gestii Ministra Sprawiedliwości pozostaje określenie kwoty planowanych wydatków budżetu Państwa w oparciu o przewidywane wydatki, celem włączenia ich wysokości do projektu ustawy budżetowej.
 
Tożsame wyjaśnienia Prezes NRA otrzymał podczas bezpośredniego spotkania z wiceministrem finansów Sebastianem Skuzą w dniu 28 lipca 2023 r., które było poświęcone konieczności zabezpieczenia odpowiednich środków w ustawie budżetowej na tzw. prawo ubogich.
 
Dlatego adw. Przemysław Rosati zwraca się do wiceministra Sebastiana Kalety o pilne oszacowanie wydatków na świadczenie pomocy prawnej dla obywateli, uwzględniając postulaty wskazane w pismach Prezesa NRA z 24 maja 2023 r. (przejdź do pisma) oraz 28 czerwca 2023 r. (przejdź do pisma), w szczególności konieczność urealnienia wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu na rzecz obywateli.
 
Stawki za świadczenie pomocy prawnej z urzędu dla obywateli od lat pozostają na rażąco niskim poziomie, często niegwarantującym nawet zwrotu kosztów ponoszonych przez adwokatów, którzy świadczą pomoc prawną z urzędu. Podjęcie niezwłocznego działania w celu rozwiązania tego palącego problemu będzie dowodem, że z jednej strony Minister Sprawiedliwości rzeczywiście zamierza rozwiązać ten problem, a z drugiej będzie faktycznym wyrazem dbałości o zabezpieczenie środków finansowych w ustawie budżetowej na rzecz wydatków przeznaczonych na tzw. prawo ubogich – czytamy w piśmie adw. Rosatiego.
 
Praca adwokatów w sprawach z urzędu jest niezbędna i gwarantuje równy dostęp obywateli do sprawiedliwego sądu, nie jest jednak postrzegana przez władzę wykonawczą jako istotny element wymiaru sprawiedliwości, biorąc pod uwagę wysokość otrzymywanego przez adwokatów z tego tytułu wynagrodzenia. Chodzi tu przecież o podstawowy filar naszego społeczeństwa: dostęp do sprawiedliwości. Każdy obywatel powinien być w stanie bronić swoich praw w sądzie bez względu na status finansowy, dlatego tak istotne jest Pana działanie w tej sprawie.
Prezes NRA zwraca się do ministra z apelem o pilne – w porozumieniu z samorządem adwokackim – podjęcie działań legislacyjnych, które realnie i niezwłocznie spowodują zmianę tej sytuacji, a także będą informacją dla obywateli, że Państwo zapewnia im adekwatnie opłaconą pomoc prawną z urzędu.
 
W ocenie Prezesa NRA nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której Minister Sprawiedliwości poprzez kształtowanie wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu deprecjonuje zarówno świadczenie pomocy prawnej z urzędu przez adwokatów, jak też szczególną sytuację beneficjentów tej pomocy prawnej. Niestety, zważywszy w szczególności na zacytowane na wstępie rozporządzenie, obecnie mamy do czynienia z taką sytuacją. Biorąc pod uwagę wysokość wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu, w bardzo dużej liczbie spraw adwokaci de facto kredytują pomoc prawną z urzędu, albowiem przewidziane stawki wynagrodzeń nie pokrywają nawet wydatków, które muszą ponosić, świadcząc tę pomoc.
 
Pana działanie lub jego brak będzie jasnym sygnałem dla obywateli, w jakim zakresie rząd dba o ich dostęp do sprawiedliwości i szanuje wysiłek, jaki adwokaci wkładają w walkę o ich prawa – zaznacza adw. Przemysław Rosati, deklarując jednocześnie gotowość do współpracy przy zmianie obecnych uregulowań.